GWW-Totaal 4 - 2020

11 NUMMER 4 / JULI 2020 THEMA KUNSTWERKEN glasvezels om de sterkte te verhogen. Daar doen we nog onderzoek naar. Ook moeten we weer meer op druk gaan bouwen, zoals de Romeinen al deden. Die bouwden indruk- wekkende boogconstructies; puur op druk.” VAN ELEMENT NAAR BRUG Het printen van bruggen kwam per toeval op het vizier van Theo Salet en RobWolfs. Salet vertelt: “We zijn hier in het laborato- rium gaan printen; eerst de techniek onder controle krijgen. Allemaal elementen van een meter hoog en die liggen dan allemaal hier. Toen liep er iemand van BAM hier rond en die keek in het lab. Die ziet die elementen liggen, niet wetende wat het is. En hij denkt: als ik al die elementen omdraai en aan elkaar plak en voorspan, dan is het een brug. Dus hij zegt: kunnen we geen brug maken? Tja, we zijn uiteindelijk die uitdaging aangegaan.” Volgens de betrokkenen heb je ook de overheid nodig. Jeroen Nuijten, innovatiema- nager 3D printen BAM Infra: “De overheid doet bij een aanbesteding een oproep aan de industrie om innovatief te zijn. Als je dan ook met een innovatief ontwerp komt, dan heb je heel veel baat bij een opdrachtgever die dat steunt en daar ook in mee durft te gaan. De opdrachtgevers is dan een hele belangrijke partner in het proces. Dat is in Gemert ook gebeurd. Ook de Provincie Noord-Brabant heeft de ruimte gegeven de geprinte fiets - brug mogelijk te maken. Er zijn namelijk geen regels voor. Als we die ruimte niet hadden gekregen, was het ook niet gelukt. Dus een heel groot compliment aan de gemeente en provincie.” MILIEUASPECTEN Milieuprestatie en circulaire eigenschappen; het zijn tegenwoordig eigenschapen die zwaar meewegen. “Doordat we minder beton nodig hebben voor geprinte constructies, neemt de CO 2 -uitstoot af. Maar we hebben wel weer meer cement nodig voor printbeton en dat verhoogt de CO 2 -uitstoot juist weer. Naar de toekomst willen we daarom het aan- deel cement steeds verder verminderen of zelfs helemaal geen cement meer gebruiken. Er zijn namelijk alternatieven denkbaar”, zegt Bakker. Het geprinte beton is volgens hem ook geschikt voor recycling: het granulaat is weer toepasbaar in nieuw beton. PROJECTEN Na de brug in Gemert, zijn er recentelijk vier grote taludtrappen naar ontwerp van Witteveen+Bos geleverd voor de Oudeker- kerlaan in Amstelveen. Hier kunnen reizigers vanuit de fietsstalling op de begane grond naar de bussen op het viaduct lopen. Ook stopt de metro op de begane grond. De vier trappen zijn 11 meter lang, 5,3 meter hoog en 2,5 meter breed. Ze bestaan ieder uit drie delen. “Dit soort taludtrappen hebben we ook als noodtrappen voor ProRail geplaatst, bijvoorbeeld aan het eind van perrons. Maar feitelijk kunnen we met een druk op de knop iedere taludtrap maken die je wilt.” Verder staan er vier fietsbruggen in Noord-Holland op de planning. Die komen naast een provinciale weg te liggen. De brug- gen hebben een overspanning van 12 meter en hebben allen een verschillende vormge- ving. Technische Universiteit Eindhoven is kennispartner enWeber Beamix, BAM Infra enWitteveen+Bos zijn de marktpartners. Naar verwachting start dit najaar het printen. Voor de Antea Groep is een voetgangers - brug in voorbereiding. In de Nijmeegse wijk Dukenburg moet er daarnaast zelfs een brug komen met een lengte van maar liefst 29 meter. Deze brug heeft vier ondersteu- ningen en is volledig organisch gevormd. Elke overspanning bestaat uit verschillende geprinte elementen die zijn voorgespannen. De brug bestaat uit bijna honderd onder- delen die als een legpuzzel in elkaar passen, compleet met uitsparingen om het beton te kunnen spannen. De brug is naar ontwerp van Michiel van der Kley. Rijkswaterstaat en Nijmegen zijn opdrachtgevers. Technische Universiteit Eindhoven is kennispartner en Weber Beamix, BAM Infra, Summum Engi- neering enWitteveen+Bos zijn de betrokken marktpartijen. Bakker besluit: “Zodra de fietsbruggen voor de provincie Noord-Holland zijn geplaatst verwacht ik meer aanvragen. Dan heb je namelijk weer meer tastbare voorbeelden en hebben we grote stappen gemaakt en veel geleerd. Hetzelfde geldt voor de taludtrap- pen. Ik denk dat het de komende jaren ineens hard kan gaan met 3D geprinte bruggen, trappen en andere onderdelen van de open- bare ruimte.” Kijk voor meer informatie over 3D betonprinten op www.baminfra.nl/3dbetonprinten Geprinte bekistingen voor keerwand rond een boom. Geprinte fiets- brug Gemert.