GWW-Totaal 7 - 2020

PLATFORM VOOR GROND-, WEG- EN WATERBOUW 10 Onderhoud infra duldt geen “Leg nu even geen snelwegen aan”, zeggen verkeersdeskundi - gen. “Wacht eerst corona af en kijk dan of dat extra asfalt wel nodig is. Want door thuiswerken zijn de files bijna verdwenen. Nieuwe wegen aanleggen of bestaande uitbreiden is daardoor niet rendabel.” Daarnaast zijn gemeenten erg terughoudend geworden in het op de markt brengen van onderhoudsprojec- ten. GWW Totaal vroeg Philip van Nieuwenhuizen, directeur/ voorzitter MKB INFRA, naar zijn visie op deze knelpunten: “Het is onverantwoord om nu niet voluit te investeren in de infrastruc- tuur. Ik mis een visie op de lange termijn.” TEKST: ING. FRANK DE GROOT Ondanks de terughoudendheid van verkeers- deskundigen en gemeenten gaf minister Van Nieuwenhuizen op 17 november groen licht voor een miljardenproject bij Utrecht (zie kadertekst). Ook staan nog zes andere weg- verbredingen op stapel: A4 Haaglanden, A1/ A28 Hoevelaken, A6 Almere-Lelystad, A27 Houten en A58 Tilburg-Eindhoven. Totale kosten: 4,3 miljard euro. “Het is niet verstandig nu te besluiten voor weguitbreidingen, waarvoor geldt dat je die beslissing ook nog zou kunnen uitstellen of, in het meest extreme geval, ongedaan zou kunnen maken”, reageert Bert vanWee, hoogleraar transportbeleid in de uitzending van EenVandaag op woensdag 18 november. “We weten nog niet zo goed wat de lange ter- mijn effecten zijn van de coronacrisis. Er zijn steeds meer aanwijzingen dat mensen na de crisis blijvend minder auto gaan rijden. Daar- door zijn weguitbreidingen die we doen om fles te verminderen, toch niet zo rendabel als we dachten. Ik wil vooral voorkomen dat we er later spijt van krijgen. Ik adviseer te onder- zoeken welke weguitbreidingen je ook zou doen, als mensen blijvend meer thuis gaan werken. Ik ben niet tegen weguitbreidingen, want sommigen zullen nog steeds rendabel zijn. Maar dat weten we nu nog niet goed.” Ook werkgevers denken dat thuiswerken een blijvertje is. Twee dagen in de week zal ook na de coronatijd de norm zijn, bleek uit een enquete. Inmiddels zijn lengte en duur van de fles met 60% afgenomen en rond Utrecht zelfs met 65%. VanWee: “Als er één procent minder mensen met de auto op pad gaat, heb je al snel 2 tot 5%minder fles. Er hoeft niet een hele grote groep blijvend het gedrag aan te passen, om toch een flinke invloed te hebben op de fles.” UITBREIDING OOK NU NOODZAKELIJK Experts van het ministerie voorspellen dat het verkeer toch gaat groeien: er zal in 2025 4,5 tot 10,5 %meer verkeer zijn dan in 2019. Het blijft koffedik kijken, volgens VanWee in EenVandaag: “Wacht eerst tot we geen be- perkingen meer hebben in reizen en sociale contacten. En dan zou ik een jaar willen wach- ten wat het lange termijn effect is van het mobiliteitsgedrag. Dan kun je een stuk beter dan nu inschatten in welke mate weguitbrei- ding noodzakelijk zijn.” Over de 4,3 miljard euro aan weguitbreidingen zegt VanWee: “Ik zal niet zeggen dat het weggegooid geld is, maar wel meer kosten dan baten. Je steekt bijvoorbeeld één miljard in weguitbreiding, die achteraf maar 700 miljoen euro waard is. Moet je het dan wel willen?” Philip van Nieuwenhuizen deelt de visie van Bert vanWee niet: “Ik ontken niet dat het aantal fles kan afnemen doordat mensen na de coronacrisis meer thuis gaan werken. Maar daar staat tegenover dat de economie naar verwachting straks weer hard groeit en het aantal inwoners in Nederland neemt ook nog steeds toe. Tel daarbij op dat de procedures om tot aanleg of wegverbreding te komen vaak minimaal tien jaar duren! Dan is het toch onverantwoord om nu te zeggen: stop de uitbreidingen en aanleg van nieuwe wegen maar even, zodat we eerst kunnen zien wat er gebeurd? Het verkeer stond voor de coronacrisis compleet vast. Minder fles, betekent nog steeds veel overlast.” Hetzelfde geluid komt van minister en naam- genoot Van Nieuwenhuizen in de uitzending van EenVandaag: “We krijgen nog een flinke bevolkingsgroei te verwerken. Daarnaast zien we een verschuiving van collectief ver- voer – openbaar vervoer – naar individueel vervoer. Dat is voor een deel naar de fets en daar zijn we uiteraard heel blij mee. Maar ook een belangrijk deel naar de auto. Als je dat optelt, zie je dat mensen straks niet meer zoveel thuis willen werken als nu. We willen weer leuke dingen gaan doen en er komen meer mensen. Daardoor zijn die uitbrei- dingen – en zoveel zijn dat er ook niet – wel nodig zijn.” Cora van Nieuwenhuizen wil ook niet horen dat het miljardenproject bij Utrecht er door is gedrukt: “Dit traject loopt al twaalf jaar, dus ik zou niet zeggen dat dit heel snel is. We kwamen in de problemen door de stikstof- problematiek, maar die hebben we opgelost. Als die oplossing er is, waarom zou je dan nog langer wachten? Ik druk dus niets door, maar volg de reguliere besluitvorming, zoals die ge- bruikelijk is bij grote infrastructurele projec- ten. Dit is voor de lange termijn. Het corona van nu, is niet ineens de maat der dingen.” GEMEENTELIJKE UITGAVEN Een ander heikel punt zijn de teruglopende uitgaven bij gemeenten voor onderhoudspro- jecten. Het is Philip van Nieuwenhuizen een doorn in het oog: “Uit onderzoek onder onze leden blijkt een teruggang van circa 20% in de aanvragen. De gemeenten kunnen gelden uit het gemeentefonds – met gelden van de overheid – naar eigen inzicht labelen. Helaas worden reserveringen voor infra vaak weer gebruikt voor andere prioriteiten. Gemeen- ten hebben nu ook zorgtaken. Gezondheid, zorg en veiligheid scoren nu eenmaal hoger dan onderhoud aan infrastructuur. Een nieuwe dorpshuis met fontein is veel meer zichtbaar dan een breder fetspad of nieuwe riolering.” Een ander probleem is volgens Van Nieuwen- huizen dat tijdens de fnanciële crisis er veel kennis is weggevloeid bij gemeenten: “Vooral kleine gemeenten hebben vaak niet meer voldoende specialistische kennis in huis op het gebied van bijvoorbeeld infrastructuur. Ambtenaren hebben veelal meerdere taken. En dan heb je tijdens de corona-crisis ook nog te maken met ambtenaren die in quarantaine moeten.” De ambities in de overheidsopgave worden daarnaast ook nog eens steeds groter: “Vroe- ger kocht je simpel een pakje boter bij de su- permarkt. Nu moet die boter emissieloos zijn vervoerd, de boter moet zijn gekarnd door mensen met afstand tot de arbeidsmarkt en de verpakking moet recyclebaar zijn. Al die ambities komen erbij, terwijl het budget nog hetzelfde is. De hoeveelheid product die je nog voor een euro kan maken, is hierdoor minder geworden.” STIKFSTOFREDUCTIE Een nieuwe uitdaging dit jaar is de stik- stofproblematiek. “Met het op 13 oktober gepresenteerde wetsvoorstel ‘Stikstofre- ductie en natuurverbetering’ is er geen Philip van Nieuwenhuizen, directeur/voorzitter MKB INFRA: “Ik bepleit een uitgavenplicht voor gemeenten aan onderhoud van infrastructuur, gebaseerd op het aantal inwoners. Er is nog veel geld in reserve bij Bank Nederlandse Gemeenten voor toekomstige projecten. Haal die budgetten naar voren.”