GWW-Totaal 7 - 2020

7 NUMMER 7 / DECEMBER 2020 ACTUEEL Wegmetingen in portaal dankzij GIS Kabel en Leiding Overleg verder als vereniging Het Kabel en Leiding Overleg (KLO) is in 2006 opgericht om samen- werking binnen de graafketen te bevorderen. Het KLO heeft ondanks alle verworvenheden in het afgelopen decennium geen rechtsvorm. Op woensdag 4 november 2020 hebben partijen unaniem besloten als vereniging verder te gaan. Belangrijke toehoorders bij het overleg, zoals het ministerie van EZK, de toezichthouder Agentschap Telecom en het Kadaster, hebben hun instemming met deze stap betuigd. Het KLO is een vrijwillig samenwerkings- verband van grondroerders, netbeheerders en beheerders van de ondergrond. Het is geen organisatie, maar het kennis- en samenwerkingsplatform op het gebied van ‘voorkomen graafschade’ in Nederland. Het KLO zorgt hierbij voor verbinding in de keten. Als samenwerkingsplatformwil zij de doelstellingen van de Wibon realiseren en het systeem ter voorkoming van graafschade laten functioneren. ACHTERGRONDINFORMATIE WIBON EN CROW 500 De Wet informatie-uitwisseling boven en ondergrondse netten en netwerken (Wibon) heeft als doel schades aan kabels en leidingen in de ondergrond door graafwerkzaamheden te voorkomen, waardoor de levering van essentiële diensten niet wordt verstoord, graafteams veilig kunnen werken en de veilig- heid van de leefomgeving toeneemt. Bij de totstandkoming van de wet is door de graafketen (grondroerders, netbeheerders en initiatiefnemers) met de verantwoorde- lijke minister afgesproken dat de graafketen zelf in de gelegenheid moet worden gesteld het maatschappelijk probleem van graafscha- des op te lossen. In de wet is daarom ruimte geboden om als graafsector het zorgvuldig graafproces (zorgvuldig opdrachtgeven/ zorgvuldig graven) zelf nader in te vullen en te implementeren. De graafsector, vertegen- woordigd door het Kabel- en Leiding Overleg (KLO), heeft in 2016 de richtlijn CROW500 ‘Schade voorkomen aan kabels en leidingen’ opgesteld als invulling van het zorgvuldig graafproces. PROGRAMMA C5P Met het programma ‘Graafketen Nederland CROW500 proof’ (C5P) probeert het KLO structuur te brengen in projecten waar we te maken hebben met graven of andere acti- viteiten in de grond. En dat zijn er nogal wat: wegen, riolering, kabels voor telecommuni- catie en elektriciteit, leidingen voor warmte, gas en drinkwater, maar ook grondwerk om een talud te maken, om een stuk land bouwrijp te maken voor nieuwbouw. Straks moet iedereen die daarbij betrokken is over de juiste informatie beschikken zodat hij zijn werk feilloos kan verrichten. Met het programma wordt ingezet op twee sporen: • Het bereiken van de doelgroep, het verkrijgen van draagvlak en toewijding van de hele graafketen van initiatiefnemer tot daadwerkelijk graver. Er wordt voor gezorgd dat CROW500 en de hieraan verbonden deadline van 1 januari 2022 bij alle partijen, van initiatiefnemer tot grondroerder, bekend is en leidt tot actie en resultaat. • Het bieden van een hulpmiddel/tool en on- dersteuning om praktisch en aantoonbaar invulling te kunnen geven aan de richtlijn. Beide sporen zijn aan elkaar verbonden, versterken elkaar en moeten leiden tot een aantoonbaar resultaat op 1 januari 2022. Jarenlang hield de infra-afde- ling van bouwbedrijf Heijmans excel-bestanden bij met de conditie van het asfalt. Bestan- den van soms letterlijk meters lang. Dankzij een combinatie van business intelligence en data- verwerking worden de gegevens nu letterlijk in kaart gebracht met een geografisch informatie - systeem (GIS). Data inwinnen, visueel ontsluiten, uitwisselen en analyseren gebeurt nu binnen één platform. Heijmans werkt jaarlijks aan honderden infraprojecten, waarvan de data na afloop vaak verloren ging doordat er geen werkbare oplossing voor was. Bij wegwerkzaamheden bijvoorbeeld moet er per rijstrook om de 300 meter een kern worden uitgeboord om te be- palen welke handelingen nodig zijn. Achteraf gebeurt het nogmaals om het resultaat te be- oordelen. Het kostte veel tijd en energie om die data op te vragen en te vergelijken. Soms moest er zelfs opnieuw worden geboord, om- dat de data verloren was gegaan tijdens het proces. Bovendien kon door het ontbreken van een werkbare data-analyse er ook niet projectoverstijgend naar de continuïteit en kwaliteit van het werk worden gekeken. In plaats van excel staat de data over laag- dikte, constructieopbouw, dwarshelling, boorkernen, stroefheids- en dichtheidsme- tingen en de teerhoudendheid nu op een kaart in het Wegbouwkunde-portaal (WBK). Het resultaat is een interactieve landkaart met allerlei meetgegevens van de wegen. Het portaal wordt aangestuurd door Power BI van Microsoft en FME van SAFE, en het resultaat wordt gepresenteerd in ArcGIS van Esri. INFORMATIESTROOM Ezra Heymans, projectadviseur Digitaal Bou- wen bij Heijmans, is verantwoordelijk voor de technische invulling van het WBK-portaal: “Voorafgaand aan een project krijgen we veel data van een opdrachtgever, meestal Rijks- waterstaat, een provincie of een gemeente. We hebben een informatiestroom gebouwd waarin de aangeleverde data meteen in ons portaal terecht komt. Als een excel- of pdf-bestand met data in de WBK-mailbox komt, stuurt MS Flow deze meteen door naar SharePoint. Met FME zorgen we ervoor dat de data automatisch gecontroleerd, gestan- daardiseerd en opgewerkt wordt. Denk aan het standaardiseren van coördinaten en de datum van de opname en het voldoen aan RAW-standaarden. Deze informatie wordt dagelijks ververst en ontsloten in Power BI en ArcGIS Online. Vanuit daar kunnen we kaarten maken, analyses uitvoeren en uiteraard verrijken we de gegevens met onze eigen data en expertise.” SNEL INZICHT Ook bij onderhoud van een weg komt het WBK-portaal goed van pas. Wouter Heijsser, afdelingsleider Asfalttechniek bij Heijmans: “We doen bijvoorbeeld stroefheidsmetingen op de deklaag. Die waardes moeten binnen een bepaalde bandbreedte vallen, daar geven we garanties voor af. Wordt de weg te glad, dan zijn wij als aannemer daarvoor verant- woordelijk. Met ons WBK-portaal kunnen we snel zien waar de kritieke waarden bereikt worden, en kunnen we daarop actie onder- nemen.” Naast het WBK-portaal heeft Heijmans ook nog een asfaltdashboard, custom built in Azure. “Hierin staan de aanleggegevens”, verklaart Heijsser. “Denk aan de temperatuur van het asfalt tijdens het leggen, het aantal walsovergangen en de condities waarin we werkten, zoals zon of regen.” Op den duur wil Heijmans dit dashboard integreren in het WBK-portaal. “Dat is interessant, want in het portaal werken we alleen met puntmetingen. Als we die data kunnen combineren met de gegevens van een groter vlak, zoals in het dashboard, dan hebben we nog betere data. Bovendien hebben we dan de hele asfalt- keten in beeld, van tender tot aanleg en van oplevering tot het onderhoud.”