GWW-Totaal 1 - 2021

PLATFORM VOOR GROND-, WEG- EN WATERBOUW 16 Puntensysteem stimuleert natuurinclusief bouwen Foto: Arcadis. Steeds meer gemeenten hebben de ambitie om natuurinclusief bouwen te bevorderen. Maar wat is natuurinclusief bouwen en hoe kun je prestatie-eisen stellen aan bijvoorbeeld nieuwbouwprojecten? Max Klasberg, senior stadsecoloog en adviseur natuurwetgeving bij Arcadis, bedacht een kant-en-klaar puntensysteem. Inmiddels wer- ken diverse gemeenten met dit puntensysteem, waarbij er bij iedere gemeenten sprake is van maatwerk. TEKST: ING. FRANK DE GROOT “Vooral in stedelijk gebied is de natuur te gast en moet zijn plek zien te veroveren. Je kunt niet zeggen: mensen eruit en natuur erin”, zegt Max Klasberg van Arcadis, wereldwijd de leidende ontwerp- en consultancyorga- nisatie op het gebied van de natuurlijke en gebouwde omgeving. “De oplossing ligt in natuurinclusief bouwen. In de Nota Na- tuurinclusief Bouwen die bijvoorbeeld de gemeente Den Haag heeft opgesteld wordt het begrip natuurinclusief bouwen gedefini - eerd als ‘bouwen zodanig dat (ook) de natuur er baat bij heeft’. ” Bij het natuurinclusief bouwen gaat het ener- zijds om het verbeteren van de leefomstan- digheden van ‘gebouwgebonden’ soorten als huismussen, gierzwaluwen en vleermuizen. Dit zijn volgens de Wet Natuurbescher- ming beschermde soorten die onder druk staan doordat gebouwen tegenwoordig zo gebouwd worden dat deze soorten geen verblijfmogelijkheden meer hebben. Anderzijds gaat het om een veel bredere opgave ommeer (natuurlijk) groen in de directe woonomgeving toe te passen. Het behoud en ontwikkelen van groen is van be- lang voor bescherming en ontwikkeling van diersoorten, voor een biodiverse stad, voor een prettige leefomgeving, voor mogelijkhe- den voor natuurbeleving in de stad en voor welzijn en gezondheid. Maar ook klimaat- verbetering speelt een belangrijke rol, zoals tegengaan van hittestress, wateroverlast of juist droogte. Klasberg: “Het gaat dus om een brede scope op natuurinclusief bouwen. Simpel gezegd: je kunt wel met natuurmaat- regelen stimuleren dat egels terugkomen in de stad, maar als ze vervolgens worden platgereden heeft dat weinig zin. Dit vraagt dus ook om een gebiedsgerichte maatregelen voor natuur waarbij rekening wordt gehou- den met de plek in de stad.” PUNTENSYSTEEM “De centrale vraag is hóe we ervoor zorgen dat er (meer) groen- en natuurinclusief gebouwd gaat worden”, zegt Max Klasberg. “Gebruik je de spreekwoordelijke wortel, preek of stok? Welke instrumenten wil een gemeente inzetten om bouwers te verplich- ten of te stimuleren om natuurinclusief te bouwen? Dat kan door het ontwikkelen van een puntensysteem voor bouwprojec- ten. Maar ook door met de gezamenlijke woningcorporaties in overleg te gaan om afspraken te maken over het opstellen van een soortenmanagementplan, door natuur- en groeninclusief bouwen op te nemen in de omgevingsvisie en het omgevingsplan en ook door het realiseren van voorbeeldprojecten, het organiseren van cursussen en expert- meetings en door het bevorderen van bewo- nersinitiatieven. Feitelijk is deze aanpak dus een combinatie van wortel, preek en stok.” De maatregelen kunnen betrekking hebben op het inbouwen van specifieke elementen voor specifieke (dier)soorten, zoals nests - tenen voor de huismus. Maar ook gebouw- gebonden ingrepen, zoals groene daken en gevels en gebouwgebonden buitenruimte, zoals tuinen. Tot slot kan er worden gekeken naar publieke ruimtes, zoals miniparken of natuurspeelplaatsen. “De kracht van het puntensysteem is dat de creativiteit en keuzevrijheid van architec- ten, ontwikkelaars of woningcorporaties niet wordt belemmerd. Daaromwordt een lijst van maatregelen opgesteld waaruit de Inbrengen van een aangepaste (op maat gemaakte) vogelvide onder de eerste rij dak - pannen als nestlocatie voor huismussen. Aanleg groen dak. Foto: gemeente Arnhem.