GWW-Totaal 2 - 2021

Aftrap Bomen Nederland Studenten Challenge, met van links naar rechts: Kees Weijtmans, Ralf van Humbeeck (projectleider Weijtmans, jurylid), Maarten Willemen (ervaren bestuurder uit bos- en houtwereld, juryvoorzitter), Kees Mudde (Coördinator Studenten Challenge) en Erwin van Herwijnen (groeiplaatsspecialist TGS, jurylid). Juryleden Marcel Deryckere (Statenlid Noord-Bra- bant) en Evan Buytendijk (FSC-PEFC specialist) ontbreken op de foto. 29 NUMMER 2 / APRIL 2021 GROEN HONDERD JAAR BOOMROOIERIJ WEIJTMANS De geschiedenis van Boomrooierij Weijtmans gaat terug naar de peri- ode 1779 – 1847. In deze periode legde de Udenhouter JacobusWei- jtmans rond 1800 de basis voor het bedrijf. Na te zijn gedeserteerd uit het leger van de Franse bezetter be- gon hij met een ‘geleend’ legerpaard zijn werkzaamheden in de Brabant- se bossen. De volgende generatie, KiskeWeijtmans – bijnaamKiske de boomrooier - heeft zware tijden gekend, maar is het vak trouw ge- bleven. Zijn zoon Jan en kleinzoon Kees legden in 1921 de basis voor de huidige onderneming, die tot grootste boomrooierij in Nederland is uitgegroeid. Bomen rooien met beleid “Wanneer wij bomen rooien, dan zit daar altijd een beleid achter. Hoe kan het gerooide hout een opti- male herbestemming krijgen? Is herplant mogelijk en hoe kunnen we zo veilig mogelijk werken?”, zegt Kees Weijtmans, van Boomrooierij Weijtmans. Dit jaar bestaat het bedrijf officieel honderd jaar, hoewel de geschiedenis nog veel verder teruggaat. Om dat te vieren organiseert Weijtmans een Bomen Neder- land Studenten Challenge: hoe kunnen we het bosarsenaal op duurzame manier vergroten? TEKST: ING. FRANK DE GROOT BEELD: BOOMROOIERIJ WEIJTMANS Wie denkt dat Kees Weijtmans weinig geeft om bomen, heeft een totaal verkeerd beeld van de grootste boomrooierij in Nederland. Hij is zelfs een groot natuurliefhebber: “Wist je dat veel wegen met de kenmerkende bomenstructuren een cadeautje zijn van de oude Franse keizer Napoleon? Hij liet meer dan tweehonderd jaar geleden zijn legertroe- pen graag onder de schaduw van bomen en over kwalitatief goede wegen naar de slag- velden marcheren. Doordat de meeste oude wegen erg smal zijn en de bomen te dicht bij de weg staan vallen er jaarlijks verkeerslacht- offers doordat voertuigen tegen bomen rijden. De oplossing is dan vaak de bomen weghalen, maar daar zijn veel burgers dan weer tegen. Maar als ik lees dat het aandeel bos de laatste jaren in Nederland zelfs weer af- in plaats van toeneemt, dan denk ik: koop grond op van boeren die vertrekken en plant daar bomen. Maak de oude provinciale we- gen vervolgens éénrichtingsverkeer en plant op veilige afstand stroken bos aan. Hiermee creëren we meer natuur, wordt er meer CO 2 opgeslagen, de stikstofuitstoot neemt af – minder boeren – en er gebeuren minder verkeersongelukken.” “Weet je dat 11.000 hectare natuurgebied in bezit is van natuurorganisaties, maar dat die geen herplantplicht hebben?”, vervolgt Weijtmans. “Bij veel natuurgebieden is er weinig plaats voor bomen. Denk aan stuifduin- of heidelandschappen. Uiteraard zijn deze gebieden ook belangrijk voor ons natuurlijke landschap, maar bomen slaan wel de meeste CO 2 op. Daar moeten we dus erg zuinig op zijn.” STUDENTEN CHALLENGE Vanwege de corona-crisis kanWeijtmans dit jaar het honderd jarige jubileum niet vieren met een groot feest. “We hebben daarom een Bomen Nederland Studenten Challenge uitgeroepen. Hiermee dagen we vakgerela- teerde HBO-studenten uit om in het kader van ons honderd jarige jubileum een prijswin- nend plan te ontwerpen voor de aanplant van nieuwe bomen, bijvoorbeeld langs provinci- ale wegen. Onze doelstelling is de aanplant van 100.000 hectare bomen. Natuurlijk, wel erg ambitieus, maar ons streven is wel hier substantieel aan bij te dragen.” Inmiddels hebben zich al studententeams aangemeld vanuit onder meer BUAS (Breda University of Applied Sciences), HAS Hoge- school ’s Hertogenbosch, Van Hall Larenstein Velp en Aeres Hogeschool in Almere en Dronten. Samen met een deskundige jury worden de studenten begeleid bij het uitwer- ken van hun ideeën. Op 17 juni 2021 wordt het winnende team bekend gemaakt. CRADLE TO CRADLE Volgens Kees Weijtmans is het van groot belang om de opgeslagen CO 2 in hout, zolang mogelijk vast te houden: “Hout voor biomassa is voor ons de laatste stap. Want daarmee breng je de CO 2 weer terug in de lucht. Alleen hout dat niet geschikt is voor hergebruik, zoals boomtoppen en fijn snoei - afval, gaat bij ons naar een biomassacentrale. De rest gaat naar de houthandel.” Het bedrijf werkt volgens de principes van cradle to cradle en is sinds mei 2014 gecertificeerd voor de CO 2 prestatieladder. “We zetten ons in voor het milieuvriendelijk en duurzaam voorbereiden, organiseren en uitvoeren van groen werkzaamheden. Daar- bij proberen we ook de kwaliteitswaarde van het gesnoeide en gerooide hout zo hoog mogelijk in te zetten. Indien mogelijk houden we bij het rooien dus rekening met specifieke wensen vanuit bijvoorbeeld de houthandel. Bovenaan staat het gebruik in de meubelin- dustrie of als constructiehout. Als het hout daarvoor niet geschikt is komen OSB platen in beeld en vervolgens papier. Als die afzet ook niet lukt kun je kiezen voor pellets of tot slot compostering. Het makkelijkst is de versnipperaar, maar dat proberen we altijd te vermijden. We zijn ook aangesloten bij de Stichting Peppelhout, die zich inzet voor behoud van de populier. Veel populieren worden vanuit het bos direct verscheept naar China. Ik transporteer ze liever naar een lokale houtverwerker die er een mooi product van maakt. Dat geeft mij een veel beter gevoel.” Kees Weijtmans benoemt tot slot een heel bijzonder project inWoerden, waarbij het rooien van bomen hand in hand gaat met groenbehoud: “De gemeente Woerden vervangt 2.800 bomen in de periode 2020 tot en met 2023. Binnen het project Tree- Mark wordt er in 2021, 2022 en 2023 een bomenscan uitgevoerd, waarbij de ontwik- keling van bomen in aantal en kroonvolume wordt bijgehouden. Uitgangspunt is dat bij vervanging het kroonvolume hetzelfde blijft. Dat betekent dat er eerst bomen worden aangeplant en dan pas gerooid. We kijken hierbij ook naar de kwaliteit van de bomen en zullen werken aan grondverbetering. Na aanplant worden de nieuwe bomen nog drie jaar verzorgd. Sturen op kwaliteit, in plaats van kwantiteit.” Start van project TreeMark, met van links naar rechts: Bas Gijsbers (BOOM element), Gerbrand van de Weerd (Bomenwacht Nederland), William Schokker (Bomenwacht Nederland) en Dennis de Brouwer (Boomrooierij Weijtmans).