GWW-Totaal 6 - 2021

15 NUMMER 6 / OKTOBER 2021 KWALITEITSBORGING WAT IS WIBON? Bij graafacties ontstaat vaak schade aan onder- grondse kabels en leidingen. De wet die sinds 2008 richtlijnen gaf voor zorgvuldig graven, de Wet informatie-uitwisseling ondergrondse netten (WION, ook wel grondroerdersregeling), is veranderd en heet sinds 31 maart 2018 Wet informatie-uitwisseling bovengrondse en onder- grondse netten en netwerken (WIBON). Wat zijn de nieuwe eisen? Data moet nu digitaal worden uitgewisseld tussen de betrokken partijen zodat grondroerd- ers preciezer kunnen graven. Sinds 1 april 2021 is het dan ook verplicht voor grondroerders om een digitale versie van de KLIC-levering bij zich te hebben op de graaflocatie. Wat ook nieuw is en waar alle systemen inmiddels op aangepast (moet- en) zijn, is dat de informatie in vectorformaat uitgeleverd moet worden in plaats van rasterformaat. Vooral als netten van eigenaar wisselden, ging er nog wel eens informatie over kabels en leidingen verloren. Het gevolg zijn vaak de zogenoemde ‘weesleidingen’, die nog regelmatig voor graafschade zorgen. Netbeheerders zijn nu verplicht beter toe te zien op registratie van wijzigingen en het melden daarvan (aanleg, revisies en afwijkingen). Voor gasaansluitleidingen geldt dat de liggingsgegevens sinds 31 december 2019 gedigi- taliseerd moeten zijn. Voor aansluitleidingen voor elektriciteit, drinkwater en telecommunicatie geldt dat de liggingsgegevens uiterlijk 31 december 2027 gedigitaliseerd moeten zijn, als de ligging van de leiding bepaald kan worden op een andere manier dan opgraven. EIS VOORZORGSMAATREGELEN De netbeheerder moet de grondroerder verder aangeven of voorzorgsmaatregelen (‘Eis Voorzorgsmaatregelen’ of EV) nodig zijn, zoals in het geval van werkzaamheden bij een net met gevaarlijke inhoud, of met grote waarde. De grondroerder is daarbij ook verplicht voor het inplannen van het contact daarover met de netbeheerder voor gezamenlijke afspraken. Minimaal drie werkdagen voor de start van het graven moet dat contact plaatsvinden. Sinds de overgang naar vector (2020) is nieuw dat de netbe- heerder polygonen aan kan geven waarbinnen de voorzorg- smaatregelen van toepassing zijn. Dan is het aan de gron- droerder en de netbeheerder samen om afspraken te maken over de te treffen maatregelen. Het initiatief hiervoor ligt trouwens bij de grondroerder. Maar de netbeheerder moet nu onverwijld, maar als dit om redenen niet lukt, uiterlijk binnen drie dagen nadat de grondroerder contact met hem heeft opgenomen de afgesproken maatregelen treffen. GEGEVENSUITWISSELING Voor een betere stroomlijning van het proces van gegeven- suitwisseling, is het mogelijk gemaakt voor netbeheerders om hun data bij het Kadaster op te slaan. Zo kan de informatie nadat deze is opgevraagd, sneller worden geleverd aan de grondroerder. De netbeheerder wordt vervolgens op de hoogte gebracht van deze uitwisseling en hoeft verder niks te doen. Bron: GOconnectIT beeld vaste symbolen voor een lichtschake- laar en wandcontactdoos. Dat wil de sector ook bij ondergrondse infrastructuur.” Bij aanvang van het project is met alle par- tijen gezamenlijk gekeken naar een haalbare planning. Alex: “Hierdoor konden we ook gezamenlijk besluiten om af te wijken van de ‘standaard’ overgangstermijn van zes maan- den naar vier maanden. Sommige voordelen, onder andere het knippen van EV-vlakken en het uitbreiden van het KLIC-meldnummer, kunnen namelijk pas doorgevoerd worden na het einde van de overgang. Door deze versnelling kunnen die voordelen dan ook sneller worden doorgevoerd.” KLIC-MELDING NAAR KADASTER De WIBON regelt dat er een verplichting is tot het doen van KLIC meldingen. Het Kadaster is de in de wet genoemde Dienst die het beheer heeft over het informatie- systeem dat de gebiedsinformatie verstrekt (KLIC systeem). Caroline Groot legt uit: “De grondroerder moet voordat hij gaat graven, melding van dit voornemen doen bij het Kadaster. Het Kadaster informeert dan alle netbeheerders die in het betreffende gebied kabels en leidingen hebben liggen. Deze netbeheerders verstrekken de grondroerder via het Kadaster vervolgens gedetailleerde informatie over de ligging van de kabels en leidingen. De grondroerder moet hier bij zijn werkzaamheden rekening mee houden, door zijn werkzaamheden op zorgvuldige wijze te verrichten, zodat schades kunnen worden voorkomen.” Het is voor netbeheerders mogelijk om net- werkinformatie rechtstreeks bij het Kadaster op te slaan. Alex licht dit toe: “De netbeheer- der kan zijn gehele netwerkadministratie bij het Kadaster aanleveren. Inmiddels heeft circa 80 procent van de netbeheerders de netwerkadministratie aangeleverd. Bij een graafmelding zal het Kadaster de gevraagde gegevens direct, zonder tussenkomst van de netbeheerder, versturen aan de gron- droerder. De netbeheerder wordt alleen nog geïnformeerd over de uitwisseling van deze gegevens.” IN DE PRAKTIJK Hoe werkt het nu in de praktijk? Caroline legt uit: “Een aanvrager doet via het portaal een KLIC aanvraag bij het Kadaster en tekent hiervoor een graaf-polygoon. Dat is een weergave van het gebied, waarbinnen de graaflocatie zich bevindt. Het Kadaster kijkt vervolgens aan de hand van de belangenre- gistratie welke netbeheerders een belang hebben in dit gebied. In de praktijk zien we dat het aantal betrokken netbeheerders gemiddeld al snel oploopt naar circa tien. Op basis daarvan wordt uit de centrale voorzie- ning de gebiedsinformatie gehaald. Netbe- heerders die niet op de centrale voorziening zijn aangesloten moeten zelf de gebiedsinfor- matie aan het Kadaster leveren. Zodra ook deze informatie binnen is, zet het Kadaster de complete informatieset klaar. In de prak- tijk kan dit tegenwoordig meestal binnen 2 uur. De aanvrager kan de gebiedsinformatie nu downloaden in ZIP-formaat en deze in een geschikte viewer bekijken.” De gebiedsinformatie kan sinds vorig jaar uitgebreid worden met een informatie-po- lygoon waardoor men een betere oriëntatie op de directe omgeving van de graaflocatie heeft. Jan: “Zo kan het ongewenst zijn om grond op te slaan naast de graaflocatie, als daar een belangrijke nutsleiding ligt. Die moet bij calamiteiten bereikbaar blijven. Ook kan zwaar vrachtverkeer zorgen voor verzakking van ondergrondse leidingen.” EIGEN VERANTWOORDELIJKHEID Alex vult aan: “Niet alle kabels en leidingen staan goed op de tekening. Correcte regis- tratie is echter wel van groot belang bij het voorkomen van graafschades. Als een gron- droerder nu stuit op een kabel of leiding die niet juist op tekening staat, moet hij dit direct melden bij het Kadaster. Het Kadaster meldt dit weer aan de betreffende netbeheerder, die vervolgens zijn tekeningen ‘onverwijld’, doch uiterlijk binnen 30 dagen moet aanpas- sen. Op deze manier krijgen we steeds betere tekeningen en informatie met behulp van de hele graafketen.” Alle netbeheerders moeten informatie aanleveren conform de nieuwe informatie- standaarden. Deze informatie-uitwisseling is inclusief de Eis Voorzorgsmaatregelen (EV), documenten en bijlagen en sluit ook aan bij de nieuwe CROW-publicatie 500 ‘Schade voorkomen aan kabels en leidingen’. Caroline: “Met de komst van de nieuwe informatiestandaarden kunnen we in 2022 een EV-gebied gaan afknippen op de graafpolygoon. Daarmee voorkomen we dat grondroerders ook informatie krijgen die niet van belang is voor de graaflocatie. Inmiddels zitten we op ruim 800.000 graaf- meldingen per jaar. In 2023 verwachten we jaarlijks op één miljoen meldingen te zitten. Hoe beter en efficiënter de informatievoor - ziening wordt, hoe kleiner de kans is op graafschade. Jan Bijker besluit dat het programma KLIC alleen graafschades niet kan voorkomen: “Als een grondroerder zo’n prachtige digi- tale tekening van het ondergrondse netwerk binnen krijgt, dan denkt men al snel: die kaart biedt honderd procent zekerheid. Graven maar! Maar de verantwoordelijk- heid van de juistheid van de verstrekte gegevens ligt niet bij het Kadaster, maar de netbeheerder. Dus ook nu geldt: altijd proefsleuven graven! Daarnaast adviseer ik ontwerpers en opdrachtgevers om zich al in een vroeg stadium met een Oriëntatie- verzoek te oriënteren op de ondergrondse infrastructuur.” Meer informatie? Ga naar www.kadaster.nl/klic.