11 NUMMER 6 / OKTOBER 2022 THEMA MATERIEEL BAM heeft emissieloze asfaltset bijna compleet De asfaltspreidmachine met waterstofverbrandingsmotor maakt inmiddels zijn meters. BAM Infra Nederland werkt hard aan emissieloos bouwen. Eind dit jaar moet een complete emissieloze asfaltset beschikbaar zijn, inclusief kleefauto. Een elektrische asfaltspreidmachine is inmiddels een half jaar lang getest. Die wordt nu gefinetuned en voorzien van het verwisselbare accupakket. Ondertussen draait ook een asfaltspreidmachine met een waterstofverbrandingsmotor. TEKST: HENKWIND BEELD: BAM INFRA NEDERLAND BAMwerd vorig jaar uitgeroepen tot meest duurzame bouwbedrijf en wil dat ook blijven, zegt communicatiespecialist Linda de Graaf. BAMwil vanuit eigen overtuiging bijdragen aan een schoner Nederland, vult regiodirecteur Fred-Jan Moll aan. “In 2026 willen we volledig emissieloos kunnen werken. Ook de markt gaat er om vragen, vanuit diezelfde zorg over milieu, stikstof en dergelijke.” Opdrachtgevers vragen nu al steeds vaker omminder emissie en minder overlast en belonen dat dan met een EMVI-score. PRODUCT ASFALT In 2018 startte BAMmet het traject naar een emissieloze asfaltset. “We zijn al twintig jaar lang bezig om het asfaltproces te verduurzamen. Daarbij hebben we ons eerst gericht op het hete asfalt zelf, dat veel energie vraagt. We hebben volop ingezet op productontwikkeling om dat proces te verduurzamen”, vertelt bedrijfsleider materieel Iwan Trompert. “In 2018 waren die producten zo ver in de certificeringsfase dat we ze volop konden inzetten. Toen wilden we verder en zijn we naar het materieel gaan kijken.” BAM is een aannemer en geen machinebouwer. Dus ging het bedrijf de markt op met de vraag naar emissieloos materieel. “Maar dat was er niet en machinebouwers waren er stellig in dat we er van uit moesten gaan dat dat ook niet snel zou komen”, zegt Trompert. “En dus hebben we het zelf maar opgepakt. Wel in samenwerking met onze leverancier Wirtgen, bij wie we al vanaf 2014 ons materieel kopen. Die wilde het niet zelf doen, maar wilde ons wel ondersteunen. En dat is belangrijk voor technische oplossingen, maar ook vanwege veiligheid.” KETEN EN WALSEN Eerste stap was de emissieloze bouwkeet voor de asfaltploegen. Vervolgens reed in 2020 de elektrische statische wals de werkplaats uit. In het voorjaar van 2022 volgde de elektrische asfaltspreidmachine. In september kwam daar een asfaltspreidmachine met unieke waterstofverbrandingsmotor bij, zo schetst Moll de vooruitgang. Daar komen nu nog meer elektrische walsen bij en een kleefauto. Bij de elektrische machines werd New Electric betrokken als ombouwer; de waterstofverbrandingsmotor werd ontwikkeld en ingebouwd door Koninklijke Van Twist. “De kleefauto bouwen we niet meer zelf. Inmiddels is de markt zo ver dat we die af-fabriek kunnen kopen. Dat wordt een Scania met een opbouw van Burtec”, vertelt Trompert. “We konden precies onze wensen aangeven, maar hoeven de kleefauto niet meer zelf om te bouwen. Zo zien we dat het liefst.” De omgebouwde elektrische asfaltspreidmachine draait inmiddels ongeveer een half jaar. “We zitten in het begin van de transitie. De machine is niet elektrisch ontworpen, maar voor een dieselmotor. We moesten dus op zoek naar ruimte voor accu’s. De fase van trial and error hebben we nu wel gehad. We hebben volop gedraaid met de machine om die te testen. Nu is die terug naar de leverancier voor finetuning. Ook wordt het vaste accupakket aangevuld met een wisselbaar pakket, zodat we daar een volle dag mee kunnen draaien”, zegt Trompert. ZINVOL EN BETAALBAAR “We konden dit doen omdat we wisten dat de asfaltspreidmachine met waterstofverbrandingsmotor op dat moment kwam. Daar hebben we Nederland en ik denk de hele wereld mee verrast. Maar zo hebben we dus wel een emissieloze machine beschikbaar als opdrachtgevers daar om vragen. Ook die machine is versie 1.0 en daar gaan we dus mee testen op diverse projecten. Hoe doet de machine het? Hoe gaat dat met de waterstoflogistiek? We maken hiermee ook de discussie los met opdrachtgevers. We hebben in Nederland de neiging om vooral te kijken naar elektrische oplossingen. Ik ben blij dat wij als BAM gezegd hebben open te staan voor andere ontwikkelingen.” Toch hangt er overal een prijskaartje aan. De meeste waterstofoplossingen gaan nu nog uit van een machine die eerst wordt geëlektrificeerd, waarna een brandstofcel stroom opwekt uit waterstof. “Dat is heel kostbaar. Ik ben niet alleen techneut, maar ook aannemer. Je moet wel blijven kijken of iets zin heeft en of het betaalbaar is.” In dat opzicht heeft de machine met waterstofverbrandingsmotor een groot voordeel. Daarin is de motor gewisseld zonder dat er verdere grote ingrepen nodig waren. “Wij draaien met het oog op betrouwbaarheid maar drie tot vier jaar met onze machines. Daarna kan de Stage V motor weer terug worden geplaatst en kan de machine een tweede leven beginnen, met nog steeds een heel schone motor.” Bij elektrisch is dat lastiger omdat er vanwege onder meer de ruimte voor de batterijen veel meer moet worden aangepast. Terugbouwen van de diesel is dan praktisch niet meer haalbaar. OPLADEN Nadat de elektrische machine is voorzien van een verwisselbaar accupakket, zijn beide machines geschikt voor continue inzet. Bij de een is het een kwestie van accu’s verwisselen, bij de ander het wisselen van pakket waterstofcilinders. Probleem blijft wel het opladen van de accu’s. “Dat wil je het liefst op de bouwplaats doen, om emissie van transport te voorkomen. Maar op de bouwplaats kun je meestal alleen machines opladen die niet meer vragen dan een gemiddelde Tesla. Dan moet je naar andere oplossingen. Zo hebben we bij Koninklijke Van Twist nu twee generatorsets met waterstofverbrandingsmotor gekocht. Ook hebben we een groot batterijpakket waarmee we kunnen laden. Dat pakket wordt dan ’s nachts bijgeladen, als er voldoende stroom beschikbaar is.” “Interessant is ook dat er vervolgens diverse partijen zich melden om hierin mee te denken. Zo wil bijvoorbeeld Qbuzz praten over het beschikbaar stellen van hun laadvoorzieningen”, geeft Moll aan. Ondertussen is de markt voor emissieloos materieel behoorlijk veranderd. “Daar is wel een aardverschuiving gaande. Op de BAUMA waren nu al een aantal elektrische machines te zien, maar dat zijn vooral nog kleinere machines. Fabrikanten hebben al gezegd de volgende keer ook met grote machines te zullen komen.” Waarmee de emissieloze bouwplaats een steeds realistischer scenario wordt, waarin BAM graag voorop wil blijven lopen. Feestelijke onthulling van de asfaltspreidmachine met waterstofverbrandingsmotor, met op de achtergrond een elektrische wals. De elektrische asfaltspreidmachine draait inmiddels al een half jaar op diverse projecten.
RkJQdWJsaXNoZXIy NTI5MDA=