PLATFORM VOOR GROND-, WEG- EN WATERBOUW 26 Vijf toekomst- strategieën voor Nederlandse delta in 2120 Er is een ontwerpende aanpak nodig om de Nederlandse delta in de toekomst veilig en leefbaar te houden. Onderzoekers, stedenbouwkundigen, landschapsarchitecten en ingenieurs maakten in het kader van de Redesiging Deltas beweging vernieuwende ontwerpen voor vijf regio’s in Nederland. Hun aanpak en de ontwerpen moeten aansporen tot een gedurfde lange termijnplanning voor onze delta. De voorstellen zijn onthuld op de Internationale Architectuur Biënnale die nog t/m 23 november in Rotterdam plaatsvindt en is ook online te zien. Moeten we de rivieren en de zee vrij spel geven en ons terugtrekken in verdichtte metropolen? Kunnen we de natuur de vrijheid geven om te bufferen in tijden van overvloed en schaarste? Gaan we bedrijven verplichten om hun grond op te hogen? Mensen vragen anders te wonen? Het is tijd om over zulke drastische ingrepen na te denken, vindt een groep onderzoekers die zich verenigde in de beweging Redesigning Deltas (https://www.redesigningdeltas. org/). TU Delft, Deltares, Erasmus Universiteit Rotterdam, de convergentie alliantie Resilient Delta, Wageningen Universiteit, PBL en IHE trekken hierin samen op met de praktijk. Nu de effecten van klimaatverandering zich vaker en sneller voordoen dan eerder gedacht, moeten we nu in actie komen om grootse ruimtelijke ingrepen tijdig voorbereid te hebben. De ontwerpstudie van Redesigning Deltas heeft een manifest, geïllustreerd in deze vijf ontwerpen, opgeleverd en toont hoe het maken van ontwerpen helpt bij het versnellen van het denken over de toekomst van onze delta. Ervaringen, inzichten en resultaten worden gedeeld met het Deltaprogramma. KLIMAATEXTREMEN “OmNederland leefbaar, bereikbaar en veilig te houden moeten we ver vooruit durven kijken en dus anticiperen op een zeespiegelstijging, een alsmaar dalende bodem, verzilting en andere klimaatextremen”, stelt Ellen Tromp, Programmamanager bij Deltares en mede-initiatiefnemer van het programma. “De langetermijn adaptatieopgave vraagt nu al om een andere manier van ontwerpen, waarbij alle deskundigheid gebundeld moet worden. De combinatie van ontwerpend onderzoek en een fysieke systeemanalyse biedt kansen.” RESEARCH BY DESIGN De Redesigning Deltas beweging zet de kracht van ontwerpen in om op een andere manier naar de realiteit te kijken en deze te veranderen. “Ontwerpen is uitvinden”, stelt Fransje Hooimeijer, universitair hoofddocent Delta Urbanism aan de TU Delft en mede- initiatiefnemer. “Het dwingt je de verschillende inzichten van je team bij elkaar te brengen. Zo helpt design bij het komen tot de noodzakelijke integrale strategie voor de (her)inrichting van ons land.” In vijf teams werkten stedenbouwers, landschapsarchitecten en ingenieurs van vijftien bureaus samen aan vijf ‘momenten’ in de Delta: Zeeland, Limburg, stad en haven van Rotterdam, polders in Midden-Delfland en het rivierengebied van de Waal. De teams kregen de opdracht een ontwerp te maken waarin rekening wordt gehouden met 2 tot 3 meter zeespiegelstijging. In de visies is nagedacht over wonen, zoetwatervoorraden, energieopwekking, infrastructurele aanpassingen, ecologische en economische gevolgen. Dat levert ontwerpen op die best provocatief kunnen zijn. “Een provocatief voorstel brengt mensen buiten hun comfortzone”, aldus Hooimeijer. “Dat dwingt je anders na te denken over je eigen discipline. Extreme ontwerpen zijn soms nodig om tot realistische oplossingen te komen.” De vijf visies laten ook zien waar de knelpunten liggen die een oplossing in de weg staan en roepen onherroepelijk vragen op. Met deze onderzoeksvragen gaat het Redesigning Deltas consortium verder aan de slag in het ontwerpen van een vijfjarig onderzoeksprogramma. 1. Zeelandia Bekijk het gehele ontwerp op de website, via dit artikel op www.gwwtotaal.nl. Ontwerpteam: Studio Hartzema, Feddes-Olthof enWitteveen & Bos. Zeelandia stelt een nieuwe symbiose voor tussen land en zee. Woningbouw, natuur, ecologie, landbouw, aquacultuur, energie en andere vormen van landgebruik vinden ruimte in het machtige landschap van de Zuidwestelijke delta. Het team ziet het gebied hiervoor als een ideaal laboratorium. Er zijn drie verschillende waterscenario’s onderzocht bij een zeespiegelstijging van 3 meter en er is doorgerekend wat dat betekent voor de ruimtelijke ordening. Scenario Zeewaart creëert voor de kust van Zeeland een groot valmeer dat het land beschermt en ook energie helpt opwekken. Ook is er een Superdelta scenario ontworpen waarin juist ruimte wordt gegeven aan het water en de zee ons land kan penetreren tot aan de Duitse grens. 4. Limburg: in de haarvaten van de Delta Bekijk het ontwerp online, via dit artikel op www.gwwtotaal.nl. Ontwerpteam: Defacto, Vista en Arcadis. Hoe kan de geulvallei in Limburg beter water vasthouden om overstroming bij extreme neerslag te voorkomen? Het ontwerp van dit teamwil ruimte aan het water geven en bevat vele ingrepen omwater op te vangen, te vertragen en af te voeren. Dit betekent dat het hele landschap weer als spons moet worden ingericht met de traditionele graften (knikken of mini-terrassen op hellingen, meestal begroeid met struikgewassen) en bossen. Ook belicht het ontwerp veranderingen in het landschap die nodig zijn om het productiever te maken, bijvoorbeeld voor het opslaan van CO2. Superdelta scenario ontworpen waarin ruimte gegeven wordt aan het water en de zee ons land kan penetreren tot aan de Duitse grens. Afbeelding: TU Delft, Deltares, Studio Hartzema, Feddes-Olthof en Witteveen & Bos. Afbeelding: TU Delft, Deltares, Defacto, Vista and Arcadis.
RkJQdWJsaXNoZXIy NTI5MDA=