15 NUMMER 2 / MAART 2023 WATER IN DE STAD ‘Groen parkeren moet het nieuwe normaal worden’ Ontwerpbureau Rain(a)Way heeft een duidelijke missie: groen parkeren moet het nieuwe normaal worden. Niet alleen vanwege het gras dat er kan groeien, maar vooral omdat groene parkeerstroken ideale plekken zijn om regenwater in de bodem te infiltreren. TEKST: HENK WIND BEELD: RAIN(A)WAY Fien Dekker van Rain(a)way was bij haar afstuderen aan de Design Academy in Eindhoven in 2014 haar tijd een beetje vooruit. Zij ontwikkelde toen al een tegel met de naam Rain(a)Way die regenwater doorliet en dat ook zichtbaar maakte door het vormen van kleine plassen. Inmiddels heeft ze dit doorontwikkeld tot een productrange voor groen parkeren, onder de naam Park Positive. Daarmee was Rain(a)Way onlangs aanwezig op de Infratech in Rotterdam. “Waar je destijds mensen moest overtuigen van het nut van infiltratie zie je dat dat nu begint te veranderen. Mensen hebben wel kritische vragen omdat het nieuw en spannend is, maar ze tonen veel interesse.” NATUURLIJKE CYCLUS Dekker deed inspiratie voor Rain(a)Way op in onder meer Japan. “Daar werken cultuur en architectuur nauw samen met de natuur. Je ziet dat bijvoorbeeld bij tempels. Water van de bergen wordt daar opgevangen in bassins die overstromen, waarna het water zijn weg weer vervolgt. Dat is ook wat we met Rain(a)Way willen: het water zichtbaar terug brengen in zijn natuurlijke cyclus. In Nederland zijn we met onze bestrating en riolering, maar ook met onze sloten en polders, gericht op het zo snel mogelijk afvoeren van water. Slechts 15 procent van het regenwater komt in de bodem; 85 procent voeren we af naar zee. Dat heeft ons in het verleden veel gebracht, maar het begint nu te wringen. Ons streven is dan ook om het water zo veel mogelijk in de bodem te infiltreren op de plek waar de druppel valt.” FUNDERING In de stad betekent dat, dat het stenen en betonnen oppervlak open moet. “Maar over het algemeen wordt daarbij te veel naar alleen de bovenkant gekeken. Niet alleen het beton moet open; ook de puinfundering daaronder moet je meenemen. Een puinfundering bevat ook fijne fracties en door verdichten vormt die een dichtgekoekte massa waar geen water doorheen kan. Daarbij is ook de pHwaarde van een puinfundering ongeschikt voor het groeien van gras.” Om dat op te lossen zocht Rain(a)Way naar andere funderingslagen. Die ontwikkelde het samen met BVB Landscaping. “BVB had ruime ervaring met het optimaliseren van groeiplaatsen van bomen in de stad. Die bevinden zich vaak deels ook onder bestrating. Het gebruikt daarvoor een steenslag die in elkaar haakt en een stevige fundering vormt, met daartussen 40 procent holle ruimte. Die holle ruimte wordt gevuld met voedingsgrond. Dat substraat hebben we voor Park Positive afgestemd op het gras dat we erin laten groeien. Het gras kan hierin wel tot 60 centimeter diep wortelen. Dat hoeft natuurlijk niet, maar een laagdikte van 20 centimeter is wel minimaal nodig.” GRADATIES OPENHEID Voor groenparkeren ontwikkelde Rain(a)Way waterinfiltrerende bestratingen. De Flood Bold en Twin zijn grastegels die nog steeds dicht liggen bij de organische natuurlijke vorm die Fien Dekker koos bij haar afstuderen. Mooi, maar voor parkeerstroken wellicht niet altijd een optimale oplossing, merkte ze, waarop ze de grastegel Gradiënt ontwikkelde. “Die is er in drie gradaties van openheid. Vooral op de plek waar mensen uit de auto stappen kun je met een geslotener tegel een betere toegankelijkheid garanderen. Daarbij past de tegel goed in het Nederlandse straatbeeld, zonder dat je de uitstraling krijgt van een industrieterrein, zoals bij grasbetonblokken.” Bij de ontwikkeling van Gradiënt stond duurzaamheid in brede zin voorop. “Doordat we de stenen in elkaar laten haken, hebben we minder dikte nodig. De tegel is 8 centimeter dik, waar een grasbetonblok meestal 12 centimeter dik is. Dat scheelt materiaal. Daarnaast gebruikt producent V.d. Bosch Beton hiervoor Reduton®. Dat is cementloos beton, met ook nog eens de helft circulaire grondstoffen. Daardoor hebben we een heel lage MKI-score.” Rain(a)Way / Park Positive heeft inmiddels diverse projecten gedaan, zoals in Sneek en Oirschot en een pilot met Gradiënt in Dalfsen. De levering van de producten is overigens in handen van partners V.d. Bosch Beton en BVB landscaping. Park Positive vervult een adviserende rol. OP GROTE SCHAAL TOEPASBAAR Dat Fien Dekker zich juist op waterinfiltratie middels parkeerstroken richtte, had meerdere redenen. “Toen ik begon was dat vooral met kleine bijzondere pleintjes, zoals het Van Goghplein in Tilburg. Maar wil je impact maken, dan heb je een systeem nodig dat op grote schaal toepasbaar is en gemakkelijk aan te brengen is. Het moet ook nog passen in het straatprofiel. De parkeerzones zijn daar ideaal voor. Die kunnen heel gemakkelijk heel veel water bergen. Dat werkt beter dan wadi’s die water naar een centrale plek brengen. Daarbij bestaat de openbare ruimte voor 10 procent uit parkeerplaatsen.” Dat het werkt blijkt inmiddels wel uit onderzoek, waaronder tests in de Waterstraat van The Green Village van de TU Delft. “De infiltratiecapaciteit overtrof zelfs onze eigen verwachtingen. Die kwam uit op 300 mm per uur. Bij een bui van 50 mm in een uur kun je dus zes keer het oppervlak van je parkeerstrook afkoppelen van de riolering. De meeste neerslag valt echter in buien van 10 mm/uur. We hebben uitgerekend dat je de helft van de openbare ruimte in Amsterdam zou kunnen afkoppelen als je rekent met een bui van 80 mm per uur. En als je rekent met 40 mm dus zelfs het hele oppervlak. Belangrijk is per project te kijken wat je afkoppelt.” Rain(a)Way gaat zelf ondertussen verder met de productontwikkeling. “Ik heb altijd meer ideeën dan tijd om ze uit te werken”, zegt Fien daarover. “Daarnaast werken we met ingenieursbureau Sweco aan een tool die die impact van ons systeem inzichtelijk maakt. Hiervoor hebben we subsidie gekregen van het Hoogheemraadschap Delfland. Voorlopig is onze missie vooral om groen parkeren – met impact - tot het nieuwe normaal te maken.” Rain(a)Way heeft een groen parkeersysteem ontwikkeld waarbij de mate van openheid varieert. Daardoor is het groen maximaal, maar wordt in- en uitstappen niet belemmerd. Foto: Studio Buil. Fien Dekker: “Wil je impact maken, dan heb je een systeem nodig dat op grote schaal toepasbaar is en gemakkelijk aan te brengen is.” Gradient telt drie variaties in openheid. Groenparkeren kan ook met de meer organische steenvormen van Flood Bold en Flood Twin. In elke wijk is er ruimte voor parkeren en met groen parkeren dus ook voor waterinfiltratie.
RkJQdWJsaXNoZXIy NTI5MDA=