PLATFORM VOOR GROND-, WEG- EN WATERBOUW 16 Betonnen brug zonder cement en 50% betonpuingranulaat De brug bestaat uit een dekdeel van 7 meter en twee dekdelen van 5 meter. Hoogvliet is een bijzondere brug rijker: een brug van cementloos geopolymeerbeton met 50% betonpuin als grindvervanger. TU Delft leverde het recept voor het beton via de Gemeente Rotterdam aan aannemer GKB, die een meervoudige onderhandse aanbesteding won. Met glasvezel-detectielussen wordt de brug gemonitord. TEKST: HENK WIND BEELD: INGENIEURSBUREAU ROTTERDAM Geopolymeerbeton wordt vaak genoemd als vervanger van beton met cement. Maar William Schutte van Ingenieursbureau Rotterdam benadrukt eerst maar dat geopolymeerbeton geen recept is maar een verzamelnaam. Er worden in geopolymeerbeton allerlei stoffen gebruikt, waaronder hoogovenslak en toeslagstoffen, samen met een alkalische oplossing om een alkalische reactie te verkrijgen waardoor beton ontstaat. Zand en grind blijven daarbij de belangrijkste onderdelen, waarbij in dit geval ook nog eens 50 % van het grind vervangen is door gebroken betonpuin uit de bouw. URBCON-PROJECT Het speciale mengsel is ontwikkeld door TU Delft, in het kader van het URBCON-project. Dit is een Europees studieproject met financiële ondersteuning van INTERREG NWE, naar hergebruik van reststoffen uit de industrie om beton te maken met een lagere milieu-impact. Het project wordt geleid door de Universiteit Gent en stad Gent. Rotterdam is partner in het project, evenals de TU Delft. Toen vanuit URBCON een pilotproject werd gezocht, nam Ingenieursbureau Rotterdam contact op met Stadsbeheer: “We doen graag zulke pilots. Tien jaar geleden deden we dat ook met composietbruggen. Daarmee waren we één van de eersten; inmiddels zijn composiet bruggen gemeengoed. Ook hadden we een pilot met een brug van ultrahogesterktebeton. Met Stadsbeheer hebben we een goede band. Daarbij heeft Stadsbeheer ook de uitdaging om te letten op milieu-impact en met name op circulariteit. We trekken samen op om dat te realiseren.” KEUZE UIT TWEE MENGSELS Er werd een houten parkbrug aangedragen die vervangen moest worden. Rotterdam werkt voor dergelijke parkbruggen met een aantal gestandaardiseerde ontwerpen, zodat niet steeds opnieuw het wiel hoeft te worden uitgevonden, vertelt architect Marc Verheijen van Ingenieursbureau Rotterdam. Het ontwerp van de nieuwe betonnen brug stond dus vast, met als wijziging de soort beton. “TU Delft bood ons de keuze uit twee mengsels voor geopolymeerbeton. In basis waren die gelijk. Het verschil was dat in het tweede mengsel 50% van het grind vervangen was door gebroken betonpuin uit de bouw. Die combinatie is best lastig, maar wij wilden graag het maximale uit de pilot halen en tevens ervaring opdoen met circulariteit en hebben daar dus wel voor gekozen. In de LCA van het mengsel zie je dat overigens dan weer niet terug. In de berekening daarvan zit geen circulariteitstoeslag of iets dergelijks. De milieukosten zijn daardoor in theorie zelfs een fractie hoger dan van het mengsel met primair grind. Niettemin hebben we met dit beton de MKI en de CO2-uitstoot per m3 gehalveerd ten opzichte van regulier beton”, zegt William. Het gekozen mengsel is uiteraard diepgaand getest. “Dan gaat het niet alleen om trek en druk, maar ook om bijvoorbeeld kruip en carbonatatie. Vervolgens is gekeken naar de wapening. Omdat het een ander mengsel is kun je niet zomaar de Eurocodes toepassen. Daarom zijn gewapende balken gemaakt die UGent heeft beproefd tot bezwijken. Daarbij is zowel het bezwijkmechanisme van buigen als afschuiving onderzocht. Daaruit bleek dat het verantwoord was om met de Eurocode te rekenen. Wij hebben vervolgens zelf de brug verder geëngineerd en de werktekeningen gemaakt.” RAW-BESTEK Daarmee had de Gemeente Rotterdam in principe voldoende informatie binnen om over te gaan tot een aanbesteding op basis van een RAW-bestek met extra bijlagen als achtergrondinformatie. Gekozen werd voor een meervoudige onderhandse aanbesteding, met drie aannemers waarmee Rotterdam eerder dergelijke pilots uitvoerde. Die werd gewonnen door GKB uit Barendrecht, dat optrok met betoncentrale De Lek Beton uit Groot-Ammers. De Lek Beton deed in een ander project ook al ervaring op met geopolymeerbeton. Pas na het winnen van de aanbesteding kregen GKB en De Lek Beton het exacte recept van het te gebruiken beton. “In het URBCON-project is het zo geregeld dat het eigendomsrecht op het recept bij de TU Delft ligt. Inmiddels lijkt de TU Delft wel te neigen Een klein kastje naast de brug bevat de monitoringstechniek met glasvezelkabels door de dekken. De brug is een pilot in het kader van het URBCON-project. De dekken kwamen goed uit de kist; de kleur viel uiteindelijk zelfs lichter uit dan regulier beton.
RkJQdWJsaXNoZXIy NTI5MDA=