PLATFORM VOOR GROND-, WEG- EN WATERBOUW 6 Schaarse netcapaciteit beter benutten Als gevolg van de energietransitie wordt het aanbod van groene stroom steeds groter. Hierdoor komt het op steeds meer plekken in Nederland voor dat er onvoldoende netcapaciteit is om alle opgewekte stroom te kunnen transporteren. Hetzelfde geldt voor ondernemingen die een nieuwe of grotere aansluiting hebben aangevraagd. Een slimme inzet van de schaarse capaciteit energienet kan de netcongestie echter verkleinen. Dat blijkt uit een rapport van ABN AMRO, waarin zij de oorzaken en oplossingen voor de groeiende druk op het elektriciteitsnet in kaart heeft gebracht. Doordat het stroomnet niet snel genoeg meegroeit, komt netcongestie in verschillende regio’s van Nederland steeds vaker voor. Zo verkopen netbeheerders regelmatig ‘nee’ aan bedrijven die hun stroomaansluiting willen vergroten, een nieuw pand met aansluiting willen bouwen of verder willen elektrificeren. Terwijl de nieuwe Energiewet pas in 2025 verlichting kan bieden, past de Autoriteit Consument & Markt (ACM) de regels nu al aan met het oog op een grotere flexibiliteit in de afname en het aanbod van stroom. Hierdoor kunnen pieken en dalen beter worden opgevangen. Ook bedrijven zoeken samen met netbeheerders en lokale overheden naar oplossingen om de schaarse capaciteit slimmer te benutten, blijkt uit het rapport van ABN AMRO. ONBENUTTE NETCAPACITEIT GEBRUIKEN De problemen op het stroomnet zijn voor een groot deel het gevolg van de energietransitie. Zo is de verwachting dat de vraag naar elektriciteit tot 2050 ruim zal verdubbelen. Het stroomnet groeit volgens ABN AMRO door langdurige vergunningstrajecten en een tekort aan gekwalificeerd personeel niet snel genoeg mee met de elektrificatie van de energievraag. Ook nemen schokken in de stroomproductie toe door de decentrale opwekking van bijvoorbeeld zonne- en windenergie bij wisselende weersomstandigheden. Door de enorme toename van het aantal zonnepanelen leveren deze soms meer stroom dan verbruikt wordt en het net kan opnemen. Hoewel er in veel gevallen nog wel fysieke ruimte beschikbaar is op lokale netten, kan deze gereserveerd zijn voor bedrijven die in het verleden meer ruimte toebedeeld hebben gekregen dan ze effectief nodig hebben. Netbeheerders halen niet altijd al verstrekte ruimte terug ten gunste van andere klanten. Veel bedrijven zijn niet bereid deze onbenutte ruimte op te geven, omdat ze dit later nog nodig kunnen hebben om te groeien of processen te elektrificeren. Niettemin moeten netbeheerders nu al wettelijk de onbenutte gecontracteerde capaciteit aan andere bedrijven toewijzen. Hierop wordt een uitzondering gemaakt als bedrijven die eerder meer ruimte beschikbaar kregen, kunnen aantonen deze daadwerkelijk te gaan gebruiken. ENERGIECOLLECTIEVEN BIEDEN MOGELIJKHEID De huidige wetgeving is volgens ABN AMRO niet geschikt voor een tijd waarin netcapaciteit schaars is en hernieuwbare energie een steeds grotere rol speelt. “In afwachting van de Energiewet past de ACM nu al in hoog tempo de wetgeving aan om de schaarse capaciteit van het elektriciteitsnet veel slimmer te benutten. Zo maakt zij het voor bedrijven mogelijk ‘tijdgebonden transportrechten’ te verwerven, zodat netcapaciteit kan worden benut als het stroomnet minder intensief wordt gebruikt”, vertelt Albert Jan Swart, sectoreconoom Industrie, Transport en Logistiek van ABN AMRO. “In de tussentijd kunnen ondernemers de pijn van bestaande belemmeringen verzachten door te investeren in oplossingen die nu al kunnen worden ingezet. Denk aan de eigen opwek van zonne- of windenergie, de inzet van aggregaten of batterijen of energiemanagementsystemen. Door samenwerking tussen bedrijven, netbeheerders en gespecialiseerde dienstverleners wordt het mogelijk over enkele jaren ten volle van nieuwe wetgeving en steeds betere en goedkopere technologie te profiteren.” Netbeheerders presenteren recordplannen Foto: TenneT. Netbeheerders zijn bezig met de grootste verbouwing van ons energiesysteem. Ondertussen blijft de winkel open en worden de meest ambitieuze investeringsplannen ooit gepresenteerd. Tot en met 2026 investeren netbeheerders ruim 8 miljard euro per jaar in de Nederlandse gas- en elektriciteitsnetten. Om de enorme klus van de energietransitie te klaren stellen netbeheerders daarbij ingrijpend andere werkwijzen voor waarmee een forse versnelling van het uitbreiden van de energienetten mogelijk is. Consumenten rijden, verwarmen en koken steeds vaker elektrisch en ook grote, industriële klanten elektrificeren hun fossiele processen op grote schaal. Daarnaast wil Nederland tot 2030 bijna 1 miljoen woningen bouwen. De toegenomen vraag naar transportcapaciteit betekent ook dat er flinke netuitbreidingen nodig zijn. Ook blijven investeringen in het landelijk gastransportnet noodzakelijk om veilig, betrouwbaar en efficiënt gastransport te kunnen garanderen. Om te bepalen waar en wanneer energie-infrastructuur wordt aangelegd, uitgebreid en onderhouden, publiceren de netbeheerders elke twee jaar hun investeringsplannen. Op 18 oktober is een stevig pakket aan maatregelen gepresenteerd. “Er liggen hele ambitieuze plannen”, zegt Hans-Peter Oskam, directeur beleid en energietransitie Netbeheer Nederland. “Maar de vraag naar transportcapaciteit groeit sneller dan het tempo waarin de netbeheerders het elektriciteitsnet kunnen uitbreiden. Zelfs met de aangekondigde recordinvesteringen kunnen we in de jaren ’24, ’25 en ’26 nog niet alle energie-infrastructuur bouwen die er nodig is. We schatten aan zo’n driekwart van de huidige aanvragen te kunnen voldoen. Dat betekent dat er prioriteiten moeten worden gesteld. We stellen dagelijks de vraag: wat doen we nu en wat later? Daarom doen we ook het voorstel over hoe we de uitvoering van onze werkzaamheden kunnen versnellen.” INVESTERINGSPLANNEN Netbeheerders maken de investeringsplannen in overleg met belanghebbenden, zoals Rijksoverheid, provincies, gemeenten en marktpartijen. In deze editie zijn voor het eerst ook de provinciale energieplannen (pMIEK) - de belangrijkste maatschappelijke projecten die noodzakelijk zijn voor de ontwikkeling van het provinciale energiesysteem - meegenomen. De investeringsplannen liggen nu ter consultatie en worden op 1 januari 2024 ingediend bij de Autoriteit Consumenten en Markt (ACM). NATIONALE UITVOERINGSAGENDA REGIONALE INFRASTRUCTUUR Netbeheerders zijn sterk aan het opschalen en bouwen zoveel mogelijk infrastructuur bij. Maar dat is niet genoeg. De uitvoering moet sneller. Dat kan alleen door samen - netbeheerders, aannemers, opdrachtgevers en (mede)overheden – planmatiger te werken met het vizier gericht op de opbouw van het energiesysteem. De uitvoering wordt hierdoor logischer en gaat sneller. Woensdag 1 november publiceerden netbeheerders daarom ook een voorstel voor een Nationale Uitvoeringsagenda Regionale Infrastructuur, waarin de regionale netbeheerders een aanzet doen hoe deze versnelling wordt gerealiseerd. Netbeheerders willen over deze Uitvoeringsagenda met stakeholders in gesprek, om samen te kijken hoe de versnelling kan worden gerealiseerd. Zo willen de regionale netbeheerders bijvoorbeeld zo efficiënt mogelijk werken met ‘productiekaravanen’ die wijk voor wijk het net toekomstbestendig maken. Daarnaast door zogenaamde ‘vergunningfabrieken’ die zorgen dat er sneller grond beschikbaar is voor de benodigde infrastructuur.
RkJQdWJsaXNoZXIy NTI5MDA=