“Elektrisch materieelpark laden blijft uitdaging” Pag. 07 BEZOEK OOK DE WEBSITE WWW.GWWTOTAAL.NL NUMMER 4 | JAARGANG 15 | JUNI 2024 HET GROOTSTE GWW PLATFORM IN NEDERLAND THEMA VEILIG WERKEN EN GELUIDSSCHERMEN GELUIDSSCHERMEN ProRail stimuleert duurzame innovatie geluidsschermen 08 VEILIG WERKEN Persoonlijke beschermingsmiddelen: rechten en plichten 14 MATERIEEL Terugblik Intermat 20 JANSONBRIDGING.NL STERK | VEELZIJDIG | COMPACT eurogate-international.com Grootste assortiment grondboren en palenrammers info@zwaagstrabeton.nl www.zwaagstrabeton.nl www.bredenoord.com Duurzame mobiele energieoplossingen
PLATFORM VOOR GROND-, WEG- EN WATERBOUW 2 Vloot Compact Rent biedt meer dan gedacht FLEXIBEL EMISSIELOOS DRAAIEN Compact Rent, verhuurder van compacte grondverzetmachines, ziet een verschuiving in de keten van ontwerp tot realisatie bij infraprojecten. De noodzaak tot stikstofreductie zet in een vroeg stadium de focus op elektrisch materieel, maar bij veel partijen ontbreekt kennis op dit gebied. Als ervaringsdeskundige kan Compact Rent een leidende rol spelen bij deze vraagstukken. In het compacte machinesegment van 0,8 tot 23 ton staat Compact Rent al jaren te boek als dé aanbieder van flexibel inzetbaar materieel. Hier zijn meer en meer elektrische machines bijgekomen. “We hebben inmiddels 25 elektrische machines, variërend van een 2,5 tons wiellader, 6 tons rups- en mobiele graafmachines en de 10 tons rupskraan Cat® 310 Z-line”, vertelt Business Development Manager Sjors Tijssen. “Zo helpen we steeds vaker klanten uit de GWW en Infra om te voldoen aan de vraag naar emissieloos draaien.” SUCCESVOLLE STIKSTOFREDUCTIE BIJ VERSCHUIVING IN DE KETEN In de keten van ontwerp tot realisatie bij infraprojecten verzorgt in veel gevallen een onderaannemer van de hoofdaannemer het grondwerk en zet daar eigen of gehuurd materieel voor in. Welk materieel dat moet zijn, wordt vaak pas bij aanvang van het werk beslist. Dat keuzemoment ligt nu wezenlijk anders. “Stikstofreductie speelt een essentiële rol in de projectgunning en daardoor komt de inzetkeuze voor elektrisch materieel hoger in de keten te liggen,” legt Tijssen uit. “Daarbij komt meer kijken dan de keuze voor een elektrische machine alleen.” Compact Rent kent de belangen van de juiste laadinfrastructuur om elektrische machines te gebruiken en vergeet ook de rol van de machinist niet. De bediening vraagt een andere mindset en daar moet je vooraf goed bij stil staan. MVO ALS DUURZAAM ALTERNATIEF Wanneer elektrisch echt niet mogelijk is, dan is er een goed alternatief in de vorm van HVO 100 brandstof. Zo zijn alle Cat machines van Compact Rent geschikt voor deze milieuvriendelijke brandstof. Tijssen: “Huren is een prima mogelijkheid om duurzaam te leren werken. Graag helpen wij onze relaties om dat zo succesvol mogelijk te doen en mee te denken in voortrajecten zodat ze met het juiste advies ook de gunning krijgen.” Sjors Tijssen, Business Development Manager Compact Rent: “Huren is een prima manier om duurzaam emissieloos te werken, ervaring op te doen en betere kans op de gunning te hebben.” “BIJ VEEL PARTIJEN ONTBREEKT DE KENNIS OVER DE INZET VAN ELEKTRISCH MATERIEEL” “DE MATERIEELKEUZE KOMT HOGER IN DE KETEN TE LIGGEN” “LAADINFRASTRUCTUUR EN MINDSET MACHINIST SPELEN CRUCIALE ROL” Bouwmachine verhuur door héél Nederland Verhuur van graafmachines, wielladers, dumpers, walsen, trilplaten, etc Zie voor onze prijzen www.compactrent.nl of kom langs op één van onze vestigingen. Compact Rent BV | Van Heemstraweg 39a | 6658 KE Beneden Leeuwen | Tel.: 088-0036333 | www.compactrent.nl GWW-Totaal_07_2019-40.indd 8 9-12-2019 17:25:49 Ruim 45 elektrische machines in het assortiment. Van 800 kilo tot en met 12 ton door héél Ne Zie voor onze prijzen www of kom langs op één van Compact Rent BV | Van Heemstraweg 39a | 6658 KE Beneden Leeuwen | Tel.: 0 GWW-Totaal_07_2019-40.indd 8 Ruim 45 elektrische machines in het assortiment. Van 800 kilo tot en met 12 ton KIJK OP DE WEBSITE VOOR ONS ACTUELE HUURAANBOD WWW.COMPACTRENT.NL
3 NUMMER 4 / JUNI 2024 Twijfelakkoord ‘Een grote impuls in woningbouw, infrastructuur, bereikbaarheid en energietransitie’, lezen we bij de hoofdpunten in het Hoofdlijnenakkoord tussen PVV, VVD, NSC en BBB dat op 16 mei naar buiten kwam. Je zou er bijna blij van worden als je leest welke voortvarende plannen het akkoord bevat. Maar de onzekerheid is groot. Mooi voorbeeld: de maximumsnelheid op de snelwegen wordt – waar dat kan – weer opgehoogd naar 130 km/h. Er is echter geen snelweg in Nederland waar overdag 130 gereden kan worden! Alle baanvakken liggen binnen een straal van 25 kilometer van een overbelast Natura 2000-gebied. Op de snelwegen geldt sinds 2019 een maximum snelheid van 100 kilometer per uur overdag. Door de lagere stikstofdepositie op kwetsbaar Natura 2000-gebied ontstond ruimte voor de bouw van tienduizenden woningen. Als je nu de maximumsnelheid weer zou verhogen, geldt het omgekeerde. Wil de coalitie het mogelijk maken, dan moet Brussel de spelregels rondom de Natura 2000-gebieden veranderen, zodat er wel meer uitgestoten kan worden. Die kans lijkt erg klein. De enige mogelijkheid die daarmee overblijft is het opkopen van stikstof uitstotende boerderijen. Maar de vier partijen willen geen gedwongen onteigening, dus is het hopen op vrijwillige verkoop. Kortom: voorlopig rijden we nog geen 130 km/h overdag. Dezelfde vraagtekens kunnen we stellen bij het weer oppakken van zeventien gepauzeerde projecten. ‘Bij voldoende personeel, vergunningruimte en middelen’, lezen we al snel. De stikstofuitstoot zal daarbij weer kritisch worden bekeken. Net zoals bij veel andere voortvarende plannen zal de huidige wet- en regelgeving nog veel belemmeringen oproepen en krijgt de rechterlijke macht het nog drukker dan ze het nu al hebben. Denk alleen al aan de extra kerncentrales, gaswinning op de Noordzee en oplossen van de netcongestie. Er zal nog heel water water door de Rijn moeten stromen voordat al die plannen werkelijkheid worden. En dan moeten de vier partijen het ook nog vier jaar met elkaar uithouden… INHOUD COLUMN ING. FRANK DE GROOT 10 13 advertenties 04 Actueel Robothond speurt succesvol gaslek op 05 Column MKB INFRA Glazen bollen 07 Actueel “Elektrisch materieelpark laden blijft uitdaging’ GELUIDSSCHERMEN 08 Geluidsschermen ProRail stimuleert duurzame innovatie geluidsschermen 10 Geluidsschermen PV maakt geluidsscherm haalbaar en betaalbaar VEILIG WERKEN 13 Veilig werken Veilig werken zit voor groot deel tussen de oren 14 Veilig werken Persoonlijke beschermingsmiddelen: rechten en plichten 17 Veilig werken Veilig werken op de vluchtstrook 19 Veilig werken Veiligheid, kwaliteit en innovatie in ketenverband EN VERDER 20 Materieel Koolstof vrij Intermat overtreft alle verwachtingen 23 Groen Het belang van ecologisch maaibeleid 24 Groen Nieuws 27 Ondernemen Aanbesteden & Aannemen 29 Bestrating Renovatie van Blauwe Golven 31 Productnieuws Productnieuws GWW-sector +31(0)592 37 27 19 info@middelbos.nl www.middelbos.nl Import en Groothandel ON-VOOR-STEL-BAAR Onvoorstelbaar groot is ons assortiment aanhangeronderdelen en banden voor Landbouw, Tuin & Park, Quad en Industrie. Door dat enorme assortiment hebben wij altijd voor u het beste, het snelst leverbare en het meest prijsvriendelijke artikel in huis. Vandaag besteld, is morgen in huis. Wielen kunnen we passend maken in onze eigen workshop. In elke gewenste kleur. Met plezier werken wij ons uit de naad voor uw sloffen. NIEUW Landbouwassen Landbouwbanden Industriebanden Velgen BEZOEK ONZE WEBSHOP NIEUW +31(0)592 37 27 19 info@middelbos.nl www.middelbos.nl Import en Groothandel ON-VOOR-STEL-BAAR Onvoorstelbaar groot is ons assortiment aanhangeronderdelen en banden voor Landbouw, Tuin & Park, Quad en Industrie. Door dat enorme assortiment hebben wij altijd voor u het beste, het snelst leverbare en het meest prijsvriendelijke artikel in huis. Vandaag besteld, is morgen in huis. Wielen kunnen we passend maken in onze eigen workshop. In elke gewenste kleur. Met plezier werken wij ons uit de naad voor uw sloffen. NIEUW Landbouwassen Landbouwbanden Industriebanden Velgen BEZOEK ONZE WEBSHOP NIEUW 592 37 27 19 middelbos.nl middelbos.nl n Groothandel EK E OP
PLATFORM VOOR GROND-, WEG- EN WATERBOUW 4 Robothond speurt succesvol gaslek op Foto: video still Alliander. Inspecties zijn nodig om de veiligheid en betrouwbaarheid van ons gasnet te kunnen garanderen. Nu wordt dit gedaan door monteurs. Het aantal controles op gasleidingen gaat echter door nieuwe Europese regelgeving omhoog, maar het aantal monteurs niet. Kan een Robothond hierbij helpen? Netbeheerder Alliander en Hogeschool Saxion hebben een Robothond ontwikkeld die gaslekkages kan opsporen. Door nieuwe Europese regelgeving wordt het aantal inspecties op de gasleidingen verhoogd naar één keer per jaar, en mogelijk zelfs nog meer. Tot nu toe worden de inspecties op gaslekkages volledig door monteurs uitgevoerd. Door het toenemende tekort aan monteurs en de nieuwe Europese regelgeving is er een grote vraag naar automatisering. De veiligheid en betrouwbaarheid van het gasnetwerk staat namelijk voorop. Door efficiënte samenwerking tussen de Robothond en monteurs hoopt Alliander in de toekomst vaker gasleidingen te controleren zonder hier extra monteurs voor in te zetten. ROBOTHOND LASS-E De Robothond LASS-E is voorzien van een ingebouwde computer waar kaartdata ingeladen wordt. Door de combinatie van kaartdata en de GPS-locatie kan LASS-E heel precies boven de ondergrondse gasleidingen lopen om ze te inspecteren. Onder begeleiding van de monteur detecteert de robot eventuele gaslekken met een ingebouwde gassensor. Het prototype van LASS-E is onlangs succesvol getest bij het testcentrum van KIWA Training in Apeldoorn. Nu bewezen is dat de technologie werkt, is het tijd om de inzetbaarheid in de praktijk te onderzoeken. In het vervolgtraject richt Alliander zich op de inzet van robots in de openbare ruimte. Hierbij kijkt men naar hoe de robot tussen de mensen en het verkeer nog steeds veilig, betrouwbaar en efficiënt opereert. Ook wordt onderzocht hoe LASS-E de monteurs het meest efficiënt kan ondersteunen bij inspecties. OVER HET PROJECT LASS-E is ontwikkeld binnen het CHARISMA-project. CHARISMA (CH4 Autonomous Robotized Inspection for Sustainable Maintenance) is een project van de partners Alliander en hogeschool Saxion en wordt gefinancierd door TechForFuture. Het doel van het project is het ontwikkelen van een efficiënte, veilige en betrouwbare oplossing die voldoet aan de inspectienormen voor gasleidingen vanuit de Europese Unie en helpt het milieu te beschermen. Intentie tot fusie MKB INFRA en Cumela Nederland Leo de Boer (links) en Carolien van Vliet van Cumela Nederland en Philip van Nieuwenhuizen (rechts) van MKB INFRA ondertekenen de intentieverklaring. De Vereniging van Infrabedrijven MKB INFRA en Cumela Nederland hebben een intentieverklaring ondertekend om per 1 januari 2025 te fuseren. Deze strategische stap zal leiden tot een juridische fusie. Dit voornemen, dat nog goedkeuring vereist van de bevoegde verenigingsorganen, is genomen om de belangenbehartiging en dienstverlening voor beide achterbannen te versterken. MKB INFRA en Cumela Nederland (brancheorganisatie voor ondernemers in groen, grond en infra) zijn trots en enthousiast op de voorgenomen samenwerking die voortkomt uit de gedeelde visie op de toekomst van de infrabranche. Beide verenigingen erkennen het belang van schaalgrootte in een veranderende politieke en economische omgeving, en zien een sterke positionering als essentieel om de stem van hun leden te laten horen. Carolien van Vliet, voorzitter van Cumela Nederland, zegt hierover: “Ik vind het positief dat MKB INFRA het initiatief heeft genomen door bij ons aan te kloppen. MKB INFRA is een prachtige club, die past bij de Cumela familie. Wij hebben de intentie tot fusie goed met onze achterban besproken en zien dit als een mooie kans om ons als brancheorganisatie zo (nog) sterker te positioneren voor de grote uitdagingen waar we in Nederland momenteel voor staan.” BUITENRUIMTE INTEGRAAL BENADEREN Philip van Nieuwenhuizen, voorzitter/directeur van MKB INFRA, vervolgt: “Met deze samenwerking verzekeren we de toekomstbestendigheid van de belangenbehartiging voor onze leden. Daarnaast vergroten we door deze aansluiting bij Cumela wederzijds het organisatorische netwerk met bedrijven, die in verschillende disciplines in de buitenruimte werkzaam zijn. Dat opent perspectieven voor de nabije toekomst waarin die buitenruimte meer integraal zal worden benaderd. Dat wil zeggen dat groen geen sluitpost meer is, maar een onderdeel moet worden van de infrastructurele inrichting in het belang van klimaatadaptief en omgevingsbewust bouwen. Een win-win-situatie dus, die ons nog beter in staat stelt om in te spelen op de behoeften van onze achterban.” Leo de Boer, Algemeen directeur van Cumela Nederland, voegt toe: “Onze achterban staat voor grote maatschappelijke uitdagingen en kansen, wat een sterke positionering noodzakelijk maakt. In een versplinterde politieke omgeving, met een steeds groter wordend belang van Europa, moeten we ervoor zorgen dat de stem van onze leden gehoord blijft worden. Wij bouwen voort op het fundament dat is gelegd door de agrarische loonbedrijven en ontwikkelen ons tot een sterke speler in de wereld van Groen, Grond en Infra. Deze voorgenomen stap ondersteunt dat” De fusie zal resulteren in een nieuwe statutaire sectie voor de infra binnen Cumela Nederland, waarin de identiteit en het gedachtengoed van de MKB INFRA-leden wordt gewaarborgd.
5 NUMMER 4 / JUNI 2024 ACTUEEL advertenties 5 NUMMER 7 / DECEMBER 2020 ACTUEEL Wij bouwen door. Dat dat van groot belang is blijf ik benadrukken. Voor de economie en voor iedere Nederlander. Want zonder de bouw en infra kunnen we geen huizen, scholen, wegen en dijken meer bouwen en onderhouden. Om veilig te kunnen doorbouwen in deze bijzondere tijd hebben we duidelijke afspraken nodig. Maar zijn we er met alleen heldere afspraken? Steeds als er nieuwe coronamaatregelen worden aangekondigd vanuit de overheid, dan passen wij het protocol ‘Samen veilig doorwerken’ aan. En we blijven het belang van naleving van de afspraken benadrukken. Maar met alleen duidelijke afspraken redden we het niet. We hebben ook de vakkrachten nodig die het werk daadwerkelijk doen. Het woningtekort is inmiddels opgelopen tot 330.000 huizen, en ons land moet bereikbaar blijven. En ook voor de energietransitie is er de komende jaren veel werk te verzetten. Daarom zet Bouwend Nederland sterk in op het behoud van vakkrachten en het werven van nieuwe mensen voor de sector. Als we iets hebben geleerd van de vorige crisis, is dat we ook in onzekere tijden moeten blijven investeren in onze mensen en het aantrekken en opleiden van nieuw personeel. Maar opleiden kost ook tijd en geld. Daarom is er vanaf 1 november via de stimuleringsregeling BBL een extra subsidie van € 1.250,- beschikbaar voor bedrijven die een leerling-werknemer in dienst hebben. Deze leerling-werknemer moet tussen 1 juli 2020 en 30 juni 2021 starten of gestart zijn met een BBL-opleiding (niveau 2 of 3). We zetten daarnaast, samen met de overheid en sociale partners, in op het aantrekken van zij-instromers. Mensen uit andere sectoren, zoals de horeca, cultuur- of evenementensector. Ondanks de lastige tijden waar we nu in zitten, hebben we ook voor de toekomst nieuw talent nodig. En talent vertaalt zich niet alleen in de behaalde diploma’s. Vaardigheden en competenties opgedaan in de praktijk zijn minstens zo belangrijk. Om die meer op waarde te schatten komt er binnenkort een ‘Skills paspoort’. Medewerkers kunnen daarmee zien welke mogelijkheden er nog meer zijn in de sector en nieuwe mensen kunnen er sneller mee aan de slag. En is om- of bijscholing nodig? Dan is de hamvraag altijd: wanneer en hoe? Zeker voor medewerkers die al fulltime aan het werk zijn. Om die vraag te beantwoorden zorgen we voor de mogelijkheid om online, op een moment dat het uitkomt, delen van een opleiding te kunnen volgen. Zo is het voor iedereen haalbaar om te blijven leren. Werken in de bouw is en blijft een slimme keuze. Voor de talenten van nu, en de vakmensen van de toekomst. Als sector blijven we dat continu onder de aandacht brengen. Want de bouw maakt het, voor iedereen! Maxime Verhagen Voorzitter Bouwend Nederland COLUMN MAXIME VERHAGEN Werken in bouw is en blijft slimme keuze 5 nummer 5 / september 2019 Als Mirosław op de bouwplaats “Zadzwoń pod 112 po karetkę” zegt, dan bedoelt hij precies hetzelfde als wanneer Mehmet “Ambülans için 112’yi arayın” roept. Desondanks begrijpen de Pool en de Turk elkaar niet. Als ze tijdens de schaft elkaar iets duidelijk willen maken, dan kunnen ze daar de tijd voor nemen. Maar wat als er een zwaar voorwerp van hoogte valt? Dan moet de boodschap toch direct duidelijk zijn voor iedereen? Taalbarrières, omgevingsgeluiden en afstand zijn belangrijke factoren waardoor de boodschap niet of te laat aankomt. Met eenduidige woorden en gebaren kun je zorgen dat je kameraad in actie komt. Laten we even oefenen. Ga eens staan. Maak een zijwaartse stap naar rechts en wijs tegelijkertijd met een gestrekte hand ook in die richting. Zo maak je duidelijk naar welke kant de collega die in gevaar is moet gaan. Mocht er onverhoopt iets mis gaan, maak dan de volgende twee gebaren. Maak een belgebaar waarbij je met gespreide pink en duim je hand bij je oor houdt. Maak dan een kruis met je armen. Collega’s zouden dan 112 moeten bellen voor een ambulance. Nee, dat werkt inderdaad niet meteen. Het kost even tijd voordat iedereen op de bouwplaats de 26 gebaren kent die in de nieuwe veiligheidscode Bouwspraak geïntroduceerd worden. Het gebruik van gebaren is niet nieuw en heeft z’n nut bijvoorbeeld al bewezen in de duiksport. Als je onderwater gaat, word je geacht alle handsignalen te kennen. Als je je platte hand van links naar rechts beweegt onder je hoofd en langs je keel, dan weet je duikbuddy direct dat je geen lucht meer hebt. Iedereen is het met mij eens dat de bouw veiliger móet! Al jaren streven we naar meer veiligheid op bouwplaatsen en het naleven van veiligheidsvoorschriften. Dit gaat weleens mis door spraakverwarring en ruis op de lijn vanwege ronkende machines. Ik ben dan ook blij dat FNV Bouwen & Wonen, CNV Vakmensen, Aannemersfederatie Nederland, Vereniging van Waterbouwers, NVB en Bouwend Nederland samen Bouwspraak hebben ontwikkeld. En nee, Bouwspraak is geen wondermiddel, maar wel een flinke stap voorwaarts en onderdeel van de bewustwordingscampagne ‘Bewust Veilig Iedere Dag’ van Bouwend Nederland. Of je nu Jan, Jack, Alexandru of Gabor heet, ik wil dat iedereen elke dag weer veilig thuis komt van werk. Jij bent ook zelf verantwoordelijk voor je eigen veiligheid, bezoek daarom bouwspraak.nl/downloads en print de poster uit. Hang hem op groot formaat op in je bus, bouwkeet en op kantoor. De site is beschikbaar is het Bulgaars, Duits, Engels, Hongaars, Nederlands, Pools, Roemeens en Turks. En ook goed leesbaar op je smartphone. Oefening baart kunst. Gelukkig begrijpen wij elkaar dan heel goed! column MAxIME VERHAGEN Begrijpen wij elkaar wel goed? Maxime Verhagen, Voorzitter Bouwend Nederland -18 13:25 www.vonkgroenservice.nl info@vonkgroenservice.nl 06-228 418 78 1 groenserv,ce Ï)ureau voor ecologisch advies Flora fy Fauna 9uickscan E_colgische begeleiding 5roedvogelinventarisatie 5oortinventarisatie www.von kg roenservice.n 1 i nfo@von kg roenservice.n 1 06-228 418 78 jk testen n Kodo Sektani, ingenieur n nieuwe theoretische tingen van brugbeschillende situaties ektani: “Nu is het zaak om te valideren. Vanaf 2018 sponsoren aan een proefgeven op de vraag met gswerk te maken krijgt en elen op elkaar inwerken.” aar swaterstaat en de gen heeft 27 juni proefopstelling eoretische bereke5 nummer 5 / september 2019 actueel Als Mirosław op de bouwplaats “Zadzwoń pod 112 po karetkę” zegt, dan bedoelt hij precies hetzelfde als wanneer Mehmet “Ambülans için 112’yi arayın” roept. Desondanks begrijpen de Pool en de Turk elkaar niet. Als ze tijdens de schaft elkaar iets duidelijk willen maken, dan kunnen ze daar de tijd voor nemen. Maar wat als er een zwaar voorwerp van hoogte valt? Dan moet de boodschap toch direct duidelijk zijn voor iedereen? Taalbarrières, omgevingsgeluiden en afstand zijn belangrijke factoren waardoor de boodschap niet of te laat aankomt. Met eenduidige woorden en gebaren kun je zorgen dat je kameraad in actie komt. Laten we even oefenen. Ga eens staan. Maak een zijwaartse stap naar rechts en wijs tegelijkertijd met een gestrekte hand ook in die richting. Zo maak je duidelijk naar welke kant de collega die in gevaar is moet gaan. Mocht er onverhoopt iets mis gaan, maak dan de volgende twee gebaren. Maak een belgebaar waarbij je met gespreide pink en duim je hand bij je oor houdt. Maak dan een kruis met je armen. Collega’s zouden dan 112 moeten bellen voor een ambulance. Nee, dat werkt inderdaad niet meteen. Het kost even tijd voordat iedereen op de bouwplaats de 26 gebaren kent die in de nieuwe veiligheidscode Bouwspraak geïntroduceerd worden. Het gebruik van gebaren is niet nieuw en heeft z’n nut bijvoorbeeld al bewezen in de duiksport. Als je onderwater gaat, word je geacht alle handsignalen te kennen. Als je je platte hand van links naar rechts beweegt onder je hoofd en langs je keel, dan weet je duikbuddy direct dat je geen lucht meer hebt. Iedereen is het met mij eens dat de bouw veiliger móet! Al jaren streven we naar meer veiligheid op bouwplaatsen en het naleven van veiligheidsvoorschriften. Dit gaat weleens mis door spraakverwarring en ruis op de lijn vanwege ronkende machines. Ik ben dan ook blij dat FNV Bouwen & Wonen, CNV Vakmensen, Aannemersfederatie Nederland, Vereniging van Waterbouwers, NVB en Bouwend Nederland samen Bouwspraak hebben ontwikkeld. En nee, Bouwspraak is geen wondermiddel, maar wel een flinke stap voorwaarts en onderdeel van de bewustwordingscampagne ‘Bewust Veilig Iedere Dag’ van Bouwend Nederland. Of je nu Jan, Jack, Alexandru of Gabor heet, ik wil dat iedereen elke dag weer veilig thuis komt van werk. Jij bent ook zelf verantwoordelijk voor je eigen veiligheid, bezoek daarom bouwspraak.nl/downloads en print de poster uit. Hang hem op groot formaat op in je bus, bouwkeet en op kantoor. De site is beschikbaar is het Bulgaars, Duits, Engels, Hongaars, Nederlands, Pools, Roemeens en Turks. En ook goed leesbaar op je smartphone. Oefening baart kunst. Gelukkig begrijpen wij elkaar dan heel goed! column MAxIME VERHAGEN Begrijpen wij elkaar wel goed? Maxime Verhagen, Voorzitter Bouwend Nederland 1 groenserv,ce Ï)ureau voor ecologisch advies Flora fy Fauna 9uickscan Nederland telt honderden beweegbare bruggen. De status van de mechanische uitrusting is cruciaal voor de vraag of een brug gerenoveerd of vervangen moet worden. Hiervoor is een herbeoordeling van het bestaande bewegingswerk nodig. Dit onderdeel is voor veel beheerders een grote worsteling aangezien de theoretische rekenregels die we hanteren de praktijk niet lijken te volgen. Bewegingswerken worden hierdoor mogelijk onnodig (vroeg) vervangen. meer veiligheid, minder kosten Antea Group onderzoekt met TU Delft, Rijkswaterstaat en Provincie Zuid-Holland de dynamica en constructieve veiligheid van beweegbare bruggen. Dit onderzoek leidt tot een realistischer model om de levensduur van beweegbare bruggen te beoordelen. De verwachting is dat dit model grote maatschappelijke en financiële voordelen biedt. Hiermee kunnen brugbewegingsmechanismen kostenbewust in stand worden gehouden zonder dat de veiligheid in het geding komt. Sonja Riesen, projectmanager Beweegbare Bruggen: “Met dit onderzoek werken wij aan het ontwikkelen en toepassen van duurzame oplossingen in onze leefomgeving. Daarnaast past het onderzoek goed bij onze ambitie om tot de top van Nederland te behoren op het gebied van beweegbare bruggen”. modellen in de praktijk testen Het promotie-onderzoek van Kodo Sektani, ingenieur Antea Group, resulteerde al in nieuwe theoretische modellen waarmee de belastingen van brugbewegings-mechanismen in verschillende situaties voorspeld kunnen worden. Sektani: “Nu is het zaak om de modellen te verifiëren en te valideren. Vanaf 2018 werk ik samen met veertien sponsoren aan een proefopstelling die antwoord gaat geven op de vraag met welke krachten een bewegingswerk te maken krijgt en hoe alle mechanische onderdelen op elkaar inwerken.” Mijlpaal in onderzoek naar beweegbare bruggen Het onderzoek van ingenieurs- en adviesbureau Antea Group, Rijkswaterstaat en de Provincie Zuid-Holland naar de levensduur van beweegbare bruggen heeft 27 juni 2019 een mijlpaal bereikt. Op de TU Delft is op die dag een unieke proefopstelling geopend. Deze opstelling maakt het mogelijk om voor het eerst theoretische berekeningen in de praktijk te testen. Proefopstelling. Betrokken partijen. advertenties advertentie ‘Onze gezondheid ligt onder de grond’ Riolering is voor veel mensen onzichtbaar, maar ook onmisbaar. Riolering zorgt ervoor dat afvalwater en hemelwater op een veilige en hygiënische manier worden afgevoerd. Daarom is Betonhuis Riolering gestart met de bewustwordingscampagne ‘Onze gezondheid ligt onder de grond’. Betonhuis Riolering is gestart met deze campagne om het beschermende karakter van riolering onder de aandacht te brengen. Met deze campagne gaat men in op de keuzes die een rol spelen bij het vervangen van riolering. En worden de kwaliteiten van riolering van beton voor het voetlicht gebracht. VOLKSGEZONDHEID Riolering helpt voorkomen dat mensen in contact komen met vervuild water, dat bacteriën en ziektekiemen bevat. Dankzij deze sanitaire voorziening is de gemiddelde levensverwachting in de twintigste eeuw fors toegenomen. Aan riolering worden hoge kwaliteitseisen gesteld. Afvalwater moet immers veilig worden afgevoerd. Riolering van beton biedt deze garantie. Ook nu de belasting van het riool fors toeneemt doordat er steeds meer op wordt geloosd. KLIMAAT Riolering speelt ook een rol bij klimaatadaptatie. De kans op overstromingen, droogte en hitte neemt toe. Dat levert risico’s op voor onze economie, volksgezondheid en veiligheid. Stortbuien en langdurige neerslag veroorzaken wateroverlast, op andere momenten ontstaat juist droogteschade. Permeabele betonbuizen maken berging, transport, infiltratie of drainage van water beheersbaar mét respect voor het milieu door een continue beheersing van het grondwater. MILIEU Beton beschermt ook het milieu en voorkomt dat vervuild water in beken of riviertjes terechtkomt. De grondstoffen voor beton zijn regionaal of lokaal, of op redelijke afstand, beschikbaar. Na het einde van de levensduur wordt beton gerecycled, bijvoorbeeld als fundatiemateriaal of als granulaat voor het maken van nieuw beton. Dat maakt riolering van beton tot een milieubewuste keuze. COLUMN Philip van Nieuwenhuizen Glazen bollen Wanneer u dit leest is de bordesscene waarschijnlijk al geweest en moeten de nieuwe ministers zich gaan buigen over de uitwerking van het Hoofdlijnenakkoord dat de beoogde coalitie in mei heeft bereikt. Voor de infrasector staan daar wel enige concrete zaken in, maar er staat ook meer niet dan wel. Net als veel andere onderwerpen, waarmee straks de ministersploeg nog fors aan de slag moet met de uitwerking. Wat mij dan op zijn zachtst gezegd verbaast, is dat er mensen over elkaar heen vallen die in een goed functionerende glazen bol kunnen zien wat er niet gaat lukken van plannen, die slechts op hoofdlijnen of helemaal niet worden genoemd. Journalisten hebben ook mij gevraagd om in een glazen bol te kijken, maar ik doe daar niet aan mee. Ik ga uit principe liever uit van de zaken die wel concreet worden benoemd. En dan zie ik staan: “Er is de komende jaren een grote onderhoudsopgave. Doel is instandhouding van de minimaal benodigde basiskwaliteit van de bestaande weg-, waterweg- en OV-infrastructuur.” Dat is goed nieuws, want dat betekent dat niet alleen de bij Rijkswaterstaat ingezette instandhoudingsoperatie met verschoven geld van MIRT naar V&R kan doorgaan. Maar ook de infrastructuur van alle 400 andere overheden zou dan dus moeten kunnen worden aangepakt. Daarbovenop komt: “Een meerjarige investering van 2,5 miljard euro voor het ontsluiten van (nieuwe) woningbouwlocaties en het aanleggen van infrastructuur voor mobiliteit.” En: “Aanvullend – bij voldoende personeel, vergunningsruimte en middelen – worden de 17 gepauzeerde projecten opgepakt.” Voeg daarbij dat men in de regeldruk wil schrappen, administratieve lasten wil terugdringen, het aannemen van personeel weer aantrekkelijk wil maken en niet te vergeten het stikstofprobleem in ieder geval tot werkbare proporties wil terugbrengen, dan zou de infrasector een fantastische kabinetsperiode tegemoet moeten kunnen gaan. Aan de slag hiermee, zou ik zeggen. Grote zorg daarbij is wel dat met de 22% ambtenaren, die zullen moeten vertrekken, niet nog meer technische kennis wegvloeit. Philip van Nieuwenhuizen Voorzitter/directeur MKB INFRA MKB INFRA Nieuweweg 226, 3905 LT Veenendaal Postbus 1085, 3900 BB Veenendaal Tel. (0318) 544 905 Fax (0318) 544 909 E. secretariaat@mkb-infra.nl www.mkb-infra.nl Versnelling toepassing warm mix asfalt Vanaf 1 januari 2025 faseert de bouwbranche de hot mix asfalt variant uit en stapt over op warm mix asfalt als standaard, om CO2 te besparen. Heijmans wil een versnelling toepassen in de onder- en tussenlagen van het asfalt dat het bouwbedrijf vanaf januari 2024 bij zijn opdrachtgevers legt. De doelstelling is dat vijftig procent van deze lagen al uit warm mix asfalt (WMA) bestaat. Door de versnelling is er nu al een CO2-besparing mogelijk van twintig tot dertig procent bij de verwerking van dit type asfalt in de onder- en tussenlagen, in vergelijking met het hot mix mengsel. “In projecten waar we asfalt leggen kiezen we voor het duurzamere alternatief van warm mix asfalt. Als in de voorwaarden staat dat we hot mix asfalt toe zouden passen, gaan we het gesprek aan met de opdrachtgever over warm mix asfalt. We vinden dat we, ook al gaan we als branche starten met de uitfasering vanaf 2025, niet langer hoeven te wachten. Warm mix asfalt is beproefd en doorontwikkeld tot een sterk duurzaam alternatief. Het besparen op CO2 kan niet vroeg genoeg beginnen”, zegt Stefan de Munck, directeur Heijmans Infra Asfalttechniek en voorzitter van de Vakgroep Bitumineuze Werken (VBW) binnen Bouwend Nederland. DUURZAME INNOVATIE Binnen Heijmans is voor het verduurzamen van de asfaltproductie een aantal jaren geleden een innovatief productieproces ontwikkeld – ‘warm mix’ – waarbij het bitumen opschuimt. Daardoor neemt dit toe in volume en ontstaat er meer contactoppervlak bij een lagere productietemperatuur: van 160 graden naar 100 tot 140 graden. De kwaliteit blijft vervolgens even hoog. De uitfasering van hot mix en overstap naar warm mix levert twintig tot dertig procent minder CO2-uitstoot op. Dat draagt bij aan de doelstelling van het bouwbedrijf om in 2030 emissieloos te bouwen. OMSLAG VANAF 1 JANUARI 2025 Vanuit Bouwend Nederland, in de Vakgroep Bitumineuze Werken (VBW), is besloten om vanaf 1 januari 2025 hot mix asfalt uit te faseren en alleen warm mix asfalt te gebruiken. Heijmans roept opdrachtgevers op om nu al specifiek om dit type asfalt met een lagere productietemperatuur te vragen. AgroTechniek Holland & GroenTechniek Holland van 11 t/m 14 september 2024 AgroTechniek Holland en GroenTechniek Holland gaan opnieuw tegelijk en naast elkaar plaatsvinden: van woensdag 11 tot en met zaterdag 14 september 2024 op het vertrouwde beursterrein in Biddinghuizen. Beursdirecteur Willem Bierema: “De eerste gecombineerde editie in 2022 bleek voor deelnemers en bezoekers succesvol. De meer dan 55.000 bezoekers - onze drukstbezochte buitenbeurs ooit – zagen op een uitverkocht beursterrein van 22 voetbalvelden meer dan 5.000 trekkers, machines en gereedschappen van meer dan 500 merken. Ook nu gaan we de stands zo indelen dat beide beurzen hun eigen identiteit behouden. Zo kunnen de boeren, loonwerkers en groenprofessionals overzichtelijk en gericht alles vinden wat bij hun interesse past en met één toegangskaart beide vakbeurzen bezoeken. De inschrijvingen voor de 2024-editie stromen binnen en driekwart van de beursoppervlakte is nu al gevuld.” Beproefde beursonderdelen keren terug, zoals de uitreiking van de Bronzen Sikkel voor innovaties in de agrosector en het Gouden Klavertje Vier voor de meest opvallende vernieuwingen in de groensector. In themapaviljoens is op beide beurzen altijd aandacht voor actuele onderwerpen, zoals de laatste ontwikkelingen op het gebied van elektrificatie/zero-emission en autonome voertuigen/robots, data en sensortechnologie op het gebied van agri en food. Goed bereikbaar en dichtbij gratis parkeren Het evenemententerrein in Biddinghuizen is een ideale beurslocatie voor zo’n breed evenement voor de agro- en groensector, door het compacte geheel waardoor alle stands goed beloopbaar zijn, gelegen in het groen, centraal in Nederland én vanuit alle windstreken prima bereikbaar. Met bovendien dichtbij voldoende gratis parkeergelegenheid voor deelnemers én bezoekers. Duurzaam gelegd asfalt betekent nieuwe mijlpaal Bij SOMA Bedrijfsopleidingen ligt het allereerste proefvak van Nederland met het halfwarm asfaltmengsel Lynpave 95®. Dit baanbrekende project, uitgevoerd in samenwerking met vooraanstaande partners in de branche, vertegenwoordigt een belangrijke mijlpaal in de toewijding van SOMA aan innovatie en duurzaamheid. Het is tevens een mooi voorbeeld van een gezamenlijke inzet voor vooruitgang en duurzame ontwikkelingen in de branche. Het asfalt is ontwikkeld door Asfalt Kenniscentrum (AKC) en haar leden, geproduceerd door Asfalt Centrale Bovenveld bij een temperatuur van 90 graden en professioneel aangebracht door NTP. Door de productietemperatuur te verlagen, wordt er bijgedragen aan een aanzienlijke CO2-reductie, terwijl er tegelijkertijd gestreefd wordt naar verbeterde duurzaamheid in de wegconstructie. Als toonaangevende opleider in de infrasector en het verticaal transport, gelooft SOMA in het omarmen van nieuwe technologieën. Daarom hebben zij hun praktijkterrein ‘Living Lab’ ter beschikking gesteld om dit asfalt als testcase te integreren. Dit terrein waar voornamelijk cursussen worden gegeven op het gebied van ondergrondse infra, biedt de ideale omgeving voor deze innovatie. De toevoeging van bovengrondse elementen zal hun studenten nog beter voorbereiden op de werkelijke situaties buiten. Het project werd mogelijk gemaakt dankzij de samenwerking met SOMA College, waarbij ook nog eens de studenten de kans kregen om de praktische aspecten van wegenbouw van dichtbij te ervaren. Daarnaast hebben partners bijgedragen aan het succes van dit project, waaronder Knipscheer Infrastructuur, Van Walraven, Wavin, AKC en haar leden, NTP, Kijlstra Bestrating, Van den Broek Heteren en IKN Infracampus. SOMA www.somabedrijfsopleidingen.nl
Agealube helpt je verder met smeermiddelen, vetten, reinigers én technische oplossingen! WWW.AGEALUBE.NL - +31 (0)24 - 675 43 61 SCHOON WERKEN ZONDER JE DIESELMACHINES TE VERVANGEN? HET KAN MET AGEALUBE Met Agealube kan je 100% fossielvrij werken en tot wel 89% CO ² -uitstoot besparen, zonder dat je je dieselmachines hoeft te vervangen. Agealube denkt mee en zorgt voor een goede werkomgeving. Hierbij gaan we voor groen en schoon, zonder in te leveren op kwaliteit. Agealube Eco Diesel Green Dé oplossing als je schoon wil werken met je dieselmachine, zonder daarbij in te moeten leveren op kwaliteit. > 100% fossielvrij > 89% CO²-reductie > Betere motorprestaties > Geen vervelende dieselstank > Geen startproblemen > Schonere motor en minder onderhoud Ontdek alle voordelen op onze website: www.agealube.nl/eco-diesel of neem direct contact met ons op. Werk nu 100% fossielvrij!
7 NUMMER 4 / JUNI 2024 ACTUEEL “Elektrisch materieelpark laden blijft uitdaging” Kees Weijtmans, DGA en Algemeen Directeur Boomrooierij Weijtmans, Udenhout: “Als je achter de kudde aanloopt, loop je altijd in de zooi van je voorgangers.’ Om te kunnen voldoen aan de opgave rond de energietransitie investeerde Boomrooierij Weijtmans al meerdere miljoenen en zit er nog het nodige in de pen. Met een enorm arsenaal aan zonnepanelen voor de opwekking van energie is breed ingezet op elektrische gereedschappen, machines en voertuigen. Dat de weg naar zelfvoorzienend worden én emissie-vrij werken niet zonder hobbels en kuilen is zal DGA en Algemeen Directeur Kees Weijtmans direct beamen. Maar met goede wil en doorzettingsvermogen krijg je problemen uiteindelijk opgelost. TEKST: KEES MUDDE Boomrooierij Weijtmans levert, naast rooien van bomen, een compleet dienstenpakket rond boomverzorging, bos- en boombeheer. De landelijk opererende onderneming is in de sector een vooraanstaand speler. “Ons doel is om projecten waar het nodig is met zero-emissie uit te kunnen voeren. Dat kan in een kwetsbaar natuurgebied zijn, of juist in een stedelijke omgeving. De binnensteden gaan uiteindelijk op slot voor de verbrandingsmotor. Dus wil je daar in de toekomst aan het werk blijven moet je nu wel je plan trekken”, vertelt Kees Weijtmans. Om dat te bewerkstelligen nam Weijtmans, als eerste in de sector, een 16-tons elektrische mobiele kraan in bedrijf. Met deze machine is nu veel ervaring opgedaan wat resulteerde in een flinke upgrade waardoor de machine nu 9 uur aaneengesloten kan werken. ZERO-EMISSIE OPDRACHT In de zomer van 2023 heeft de boomspecialist een eerste zero-emissie opdracht uitgevoerd in Amsterdam Geuzeveld. “Bij dit project kwamen voor het eerst alle elementen bij elkaar die nodig zijn om elektrisch te werken. De elektrische mobiele kraan, samen met het elektrisch gereedschap, de elektrische hoogwerker en torenkraan hebben we van voeding met de toen net geleverde 1600 Kwh accucontainer. Waarmee direct één ding duidelijk is: werken met elektrisch materieel betekent dat je zelf voor de benodigde power moet zorgen. Even ergens de stekker insteken om de batterijen op te laden is met de huidige overbelasting van het netwerk totaal onmogelijk.” Van de 1600 Kwh accucontainers heeft Weijtmans nu twee exemplaren beschikbaar. Samen met vier stuks 140 Kwh accupacks is Weijtmans in staat om gereedschap en machines op locatie te laden om zo het werk voor meerdere dagen onder stroom te houden. Bedoeling is dat de accucapaciteit zoveel mogelijk op de twee bedrijfslocaties met behulp van de eigen zonne-installatie weer wordt opgeladen. LEVERTIJDEN VRAGEN EXTRA GEDULD. Het elektrificatie programma van Boomrooierij Weijtmans is nog niet afgerond. Er staan twee elektrische kraanwagens en een elektrische hoogwerker-vrachtwagen in bestelling. Dit materieel had vorig jaar al in bedrijf moeten komen, ware het niet dat de levertijden steeds maar verder naar achteren schuiven. “Het wordt een uitdaging om het elektrisch materieelpark netjes geladen te krijgen. We wachten op beide bedrijfslocaties al jaren op een zwaardere netwerkaansluiting maar voorlopig is er geen enkel zicht op beschikbaarheid. Dat maakte de dure aanschaf van de twee accucontainers noodzakelijk. De situatie rond de netwerkcongestie is wel frustrerend want met de honderden eigen zonnepanelen gaan we het echt niet redden. Daarom zijn we nu in gesprek met collega-bedrijven hier op het industrieterrein hoe we de beschikbare stroomcapaciteit op elkaars behoefte kunnen afstemmen. Het metaalbewerkingsbedrijf om de hoek zet om 17.00 uur aan het einde van de werkdag de machines uit, terwijl in de uren erna wij juist onze voertuigen willen laden. HOGERE KOSTPRIJS BETER COMPENSEREN Toch kijkt Kees Weijtmans tevreden terug op de afgelopen periode. Daar waar veel ondernemers de kat uit de boom kijken heeft de boomrooierij uit Udenhout al waardevolle ervaring opgedaan met elektrisch werken. “Het zit in onze genen om de extra stappen te durven zetten die zorgen dat de onderneming goed is voorbereid voor de toekomst. Dit zijn we aan de generatie na ons verplicht. Als je achter de kudde aanloopt loop je altijd in de zooi van je voorgangers… en daar heb ik gewoon geen zin in.” “Dat gezegd hebbend: het is uiteraard ontzettend mooi om te kunnen zeggen dat er emissie-vrij gewerkt kan worden. Wat nu nog ontbreekt is dat in aanbestedingen de zero-emissie eis ook gewaardeerd wordt in een dekkende vergoeding: de verhoudingen zijn nu niet in balans. De kostprijs van dit type materieel is vele malen hoger dan werken met diesel, mede ook door de hobbels en belemmeringen. De hoop is dat opdrachtgevers dit inzicht gaan krijgen want dan gaan veel meer ondernemers mee instappen in de nieuwe emissie-vrije toekomst”, besluit Kees Weijtmans. Rooiproject in Amsterdam-Geuzeveld zero-emissie uitgevoerd. Innovatieve boomrooier op weg naar emissie-vrij werken
PLATFORM VOOR GROND-, WEG- EN WATERBOUW 8 ProRail stimuleert duurzame innovatie geluidsschermen ProRail plaatst de komende jaren circa 56 kilometer geluidsscherm van gemiddeld 2,5 meter hoog langs het spoor. Om de milieu-impact daarvan te beperken, koos de organisatie samen met Rijkswaterstaat voor een bijzondere aanbesteding middels een innovatiepartnerschap. Dat resulteerde in acht innovatieve schermen die aan alle eisen voldoen. Vier partijen mogen nu elk een geluidsscherm van 250 m2 realiseren. TEKST: HENK WIND FOTO’S: PRORAIL “Het Meerjarenprogramma Geluidsanering gaat de komende jaren leiden tot een grote vraag aan geluidschermen langs het spoor”, zegt woordvoerster Joke van der Cruysen van ProRail. “Dat is een programma vanuit het ministerie om het spoor stiller te maken. We hebben de laatste saneringsplannen daarvoor inmiddels bij de gemeenten ingediend. Na goedkeuring daarvan gaan de schermen geplaatst worden.” Deze geluidsanering komt bovenop de reguliere plaatsing van geluidsschermen. “Tot voor kort hadden we in hoofdzaak drie varianten in geluidsschermen, met vooral aluminium en beton met steenwol en schanskorven”, zegt Thomas Huffmeijer, projectmanager Innovatie bij ProRail. “Maar nu we zo veel gaan bouwen, wordt het belangrijk om meer met duurzaamheid te doen. Die vraag hebben we aan de markt gesteld. We wilden samen met de markt innoveren. Daarom hebben we gekozen voor een bijzondere manier van aanbesteden, namelijk middels een innovatiepartnerschap. Dat biedt de ruimte om samen op te trekken en bedrijven kunnen met elk lid van het projectteam in gesprek gaan, in plaats van dat alles via een tendermanager moet lopen. Doel was om te komen tot zo veel mogelijk partijen met oplossingen die aan alle eisen zouden voldoen. Daarvan zouden uiteindelijk vier partijen een commerciële opdracht krijgen om elk 250 m2 geluidscherm te realiseren.” GO OF NO GO De uitvraag was zo geformuleerd dat die voldoende ruimte bood voor innovaties, maar zonder in te leveren op functionele eisen. Huffmeijer: “De technische eisen waren bepalend voor een go of no go. Die hadden betrekking op aspecten als akoestiek, brandveiligheid, constructie en levensduur. Daarna kwam de businesscase, met als hoofdaspecten de impact, de technische haalbaarheid en het toekomstperspectief. Dat laatste betrof onder meer de vraag in hoeverre het concept levensvatbaar zou zijn na het innovatiepartnerschap. Zeer belangrijk was ook de MKI-score, waar het natuurlijk allemaal om draaide. We hebben in vier fases naar al die aspecten gekeken. In de eerste fase waren het nog nader uit te werken ideeën en een businesscase, daarna volgden laboratoriumtests op samples en een veldtest met proefopstellingen, met tot slot de gunning. Die gunning is nu net afgerond. Nu gaan we op zoek naar locaties om de vier partijen elk daadwerkelijk een scherm te laten bouwen.” VERRASSENDE INZENDINGEN ProRail werd verrast door zeventien inzendingen. Die waren heel divers. Er waren inzendingen waarbij de innovatie betrekking had op delen van traditionele schermen, maar er waren ook inschrijvingen met geheel nieuwe materialen, waaronder hout, mycelium, blokken van baggerspecie en 3D geprinte aarde. Ook de inzenders waren heel divers, van bij ProRail bekende partijen tot één- en twee-pitters voor wie deze markt volledig nieuw was. Huffmeijer was blij met dat resultaat. “Dat zijn partijen die wij niet op de radar hadden en die we normaal niet bereiken, maar die wel supermooie oplossingen hebben. Zelf melden ze zich ook niet zo snel omdat ze denken dat ze toch niet direct aan onze eisen kunnen voldoen. Maar alle inzendingen waren zeer innovatief en sommige waren dusdanig anders dat wij erg benieuwd waren hoe alle partijen het traject zouden doorlopen.” Uit deze inzendingen werden er twaalf geselecteerd, waarbij er uiteindelijk acht overbleven voor de veldtest. “Deze partijen kregen van ons ook een vergoeding voor elke ontwikkelingsfase en een testbudget voor het uitvoeren van proeven. Dat was wellicht niet volledig dekkend, maar daarvoor is het ook een partnerschap. Daar draag je allebei aan bij”, zegt Huffmeijer. VELDTEST De veldtest van de acht schermen werd uitgevoerd van juli tot december 2023. “De eerste vraag was daarbij of je het scherm kunt bouwen. Tot dan toe waren het alleen samples. Nu moest er 12 m2 daadwerkelijk worden gebouwd. De test toonde ook aan hoe de schermen zich zouden houden in weer, wind, regen en zon. We hebben daarnaast een graffiti-test gedaan, waarbij we aangebrachte graffiti hebben verwijderd volgens het protocol dat de maker van het scherm had opgesteld. Tevens was er een molestproef, onder meer met een stanleymes. Maar ook de glaszak-slingerproef om de sterkte te beproeven.” Resultaat van de veldtests was dat uiteindelijk zeven partijen een ‘bewijs van conformiteit’ gaan krijgen van ProRail, waarbij één partij nog wat laatste puntjes op de i moet zetten. “Daarmee kunnen ze dus ook bij aanbestedingen van andere partijen aantonen dat ze dit traject bij ProRail succesvol doorlopen hebben. We hebben de proefopstellingen gerealiseerd bij de parkeerplaats Kloosters aan de A58, waar Rijkswaterstaat bezig is met wegeninnovaties. Dat betekent dat er ook korte lijntjes zijn naar Rijkswaterstaat.” MKI-KORTING Voor de uiteindelijke gunning werd gekeken naar een Total Cost of Ownership, waarbij de aspecten van de businesscase werden beoordeeld en een hogere MKI-score tot een hogere korting op de inschrijving leidde. “Het was daarbij aan bedrijven zelf om een afweging te maken tussen een hogere inschrijving en een lagere MKI.” Huffmeijer vindt het eigenlijk wel jammer dat er maar vier winnaars overbleven. “Je Heijmans ontwikkelde het DuBLOK, waarmee schanskorven eenvoudig kunnen worden gestapeld. Het scherm van 4Silence heeft een dempend paneel van lichtgewicht gerecycled PE. Daardoor kan ook het betonnen frame slank blijven. Terrestrial benut 3D printtechnieken, met aarde als grondstof.
9 NUMMER 4 / JUNI 2024 GELUIDSCHERMEN AD TVS-SVA 175X117 Solid.indd 1 30/05/2024 08:56 www.gebroedersgeens.be Made in Belgium • since 1989 De vier winnaars De winnaars die de komende tijd elk een geluidsscherm mogen realiseren, zijn GSF Railinfra, 4Silence. Heijmans en Formworks Robotics/Terrestrial. • De SoundSafe Movable van GSF Railinfra is een zogenaamd minischerm, met een hoogte van nog geen 80 centimeter. Uitzicht wordt daardoor niet verstoord en er is geen hinderlijke schaduwwerking. Doordat het scherm volledig wegklapbaar is bij calamiteiten, mag het vlak langs het spoor worden geplaatst. Het heeft daar dezelfde akoestische werking als een scherm van 2,5 meter hoog op de reguliere afstand. Het paneel is gemaakt van Canadees Lariks en is voorzien van een innovatieve levenslange brandvertraging. De spoorzijde met de latjes heeft een brandklasse D, de buitenzijde zonder latjes brandklasse B. Het systeem heeft, net als de draagconstructie, een onderhoudsvrije levensduur van 50 jaar. • Het WHIS®panel van 4Silence is een geluidsscherm dat is opgebouwd uit recyclebare materialen. In het betonnen frame is een innovatief lichtgewicht absorberend gerecycled PE materiaal ingestort. Door het geringe gewicht kan het betonnen frame ook slank blijven, wat leidt tot een significante materiaalbesparing. • Het DuBLOK® van Heijmans is een modulair geluidsscherm van gestapelde schanskorfblokken. Door het toepassen van slimme vormen van de blokken, haken de elementen in elkaar en kan het scherm door middel van stapelen worden opgebouwd. • Formworks Robotics/Terrestrial ontwikkelde een ecologisch geluidsscherm dat is opgetrokken uit aarde, die met een hulpstof 3D geprint wordt. De aarde wordt liefst zo lokaal mogelijk gewonnen. De vormvrijheid van de toegepaste 3d print methodiek is ingezet om de akoestische werking van het scherm te optimaliseren. Ook is er geen wapening nodig. De muur is zo ontworpen dat er geen trekspanning ontstaat bij windbelasting en een passerende HSL trein. Daardoor volstaat een fundering van gravel, in plaats van beton. trekt intensief met elkaar op en steekt er samen veel tijd en energie in om te komen tot een goed resultaat. Dan is het lastig om vier partijen af te laten vallen. Maar het was van tevoren vastgelegd dat we uiteindelijk vier partijen zouden kiezen. Zo’n blok van baggerspecie valt dan bijvoorbeeld af. Dat vind ik zelf wel een hele mooie oplossing, juist omdat het een product is uit een afvalstroom van een andere sector.” Huffmeijer is dan ook blij dat alle partijen het bewijs van conformiteit hebben verkregen en dus wel verder kunnen ontwikkelen. De vier winnaars mogen nu hun scherm daadwerkelijk realiseren, in commerciële opdracht. “Doordat we het testproces hebben doorlopen, hebben we er vertrouwen in dat het allemaal goed gaat. Maar het is nog steeds een innovatiepartnerschap, waarbij we samen optrekken en we deze partijen blijven begeleiden.” TOEKOMSTIGE AANBESTEDINGEN Dat geldt niet voor de toekomst. Bij volgende aanbestedingen hebben deze partijen geen streepje voor. “Wel zullen we sterker gaan inzetten op MKI. Het is niet voor niets dat we dit innovatietraject hebben ingezet. Daar willen we wel iets mee. Maar het is dan echt aan de markt om dat waar te gaan maken.” Hoe dan ook is Huffmeijer blij met de resultaten van het traject. “De markt heeft ons verrast met de inzendingen, maar wellicht hebben wij de markt verrast met onze uitvraag. We hebben van bedrijven wel terug gehoord dat ze deze innovaties niet zo hadden ingezet en in ieder geval niet nu, als wij dit niet zo hadden aangepakt.” Het minischerm van GSF Railinfra is gemaakt van Canadees lariks. Doordat het snel wegklapbaar is, mag het dicht langs het spoor worden geplaatst. advertenties
PLATFORM VOOR GROND-, WEG- EN WATERBOUW 10 PV maakt geluidsscherm haalbaar en betaalbaar Bewoners van twee Alkmaarse wijken maakten zich al jaren sterk voor de bouw van een nieuw geluidsscherm langs de ringweg. Een wettelijke noodzaak was er echter niet, waardoor de Gemeente Alkmaar aarzelde om hiervoor budget beschikbaar te stellen. Tot het idee ontstond om een Energieleverend Geluidsscherm te ontwikkelen. Het resultaat is een scherm met maar liefst 4.268 PV-panelen over een lengte van 2,5 kilometer. TEKST: HENK WIND FOTO’S: GEMEENTE ALKMAAR, TENZIJ ANDERS VERMELD Inmiddels is de bouw van het Energieleverend Geluidsscherm volop gaande. Er is een noord- en een zuidscherm. Het noordscherm staat met de wegzijde in de zon. Dit is een betonnen scherm dat 18 graden achterover helt en waarop volop PV-panelen zijn geplaatst. Het zuidelijke scherm is een heel andere constructie. De wegzijde van dit scherm staat in de schaduw, terwijl de andere zijde grenst aan een ecologische strook met veel bomen. Daarom is hier gekozen voor een geluidsscherm van stalen staanders met geperforeerde staalprofielplaten waartussen steenwol is aangebracht en waartegen hedera zal gaan groeien. Op de bovenzijde van dit scherm is wel een strook PV-panelen aangebracht. Overhangende takken worden echter niet weggesnoeid. Diodes zorgen er voor dat de panelen toch elk hun maximale opbrengst genereren. REGIONALE ENERGIESTRATEGIE Er ging een jarenlang traject aan vooraf voordat de bouw kon starten. Projectmanager Julia Mölck van de Gemeente Alkmaar raakte in 2019 bij de verkenningsfase betrokken. “Al in 2018 ging de Gemeente Alkmaar met marktpartijen rond de tafel om de mogelijkheden te verkennen om tegemoet te komen aan de wens van de bewoners om een geluidscherm langs de rondweg te realiseren. Daar is het idee ontstaan om er een Energieleverend Geluidsscherm van te maken. Wie met het idee kwam, is niet meer te achterhalen. Dat wordt geclaimd door buurtbewoners, maar ook door marktpartijen en door iemand binnen de Gemeente. Een goed idee heeft nu eenmaal vele vaders.” In die jaren werd in het kader van de regionale energiestrategie gezocht naar plaatsen voor energieopwekking, zoals zonne-akkers. Met PV-panelen in het geluidsscherm was één plek alvast gevonden. Ook bleek het scherm zeer voordelig te zijn: het kost nu ongeveer 60% van de marktconforme prijs van andere geluidsschermen. De totale kosten bedragen 7,1 miljoen euro, plus kosten voor onvoorziene werkzaamheden. Een deel – ongeveer 1,7 miljoen euro - wordt bekostigd met een EFRO-subsidie (Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling). Daarnaast betaalt een SDE-subsidie zich uit aan de hand van de hoeveelheid elektriciteit dat het scherm produceert. En dan zijn er nog de inkomsten door de verkoop van de opgewekte stroom. De Provincie Noord-Holland draagt 295.828 euro bij. De gemeente Alkmaar financiert het resterende bedrag. AANBESTEDING IN BOUWTEAM Veel voorbeelden van PV-panelen langs wegen waren er toen nog niet. De projectgroep kon eigenlijk alleen een voorbeeld vinden in Pijnacker-Nootdorp, waar BAM en SCX Solar PV integreerden in een glazen geluidsscherm van 480 meter lang langs de N470. De geringe ervaring leidde er toe dat een aanbesteding werd gedaan voor nadere uitwerking van het idee in bouwteam. Julia: “We hadden een Programma van Eisen opgesteld, waarin onder meer de akoestische werking was opgenomen en de opbrengst die de PV-panelen zouden moeten genereren. In het bouwteam werkten we van scratch af tot een DO. Daarna was er een knip, waarbij zowel de Gemeente als de marktpartijen konden bekijken of ze met elkaar door wilden gaan. Dat is een heel ander traject dan dat je een ontwerp kant en klaar voorschotelt. Je komt in een bouwteam lopenderwijs steeds dichterbij een ontwerp. We hadden in de aanbesteding ook nadrukkelijk opgenomen dat bij deze uitwerking de bewoners betrokken moesten worden. Ook Hogeschool Inholland werd bij de ontwikkeling betrokken.” In eerste instantie waren er twee partijen geïnteresseerd voor inschrijving op deze aanbesteding. Na oriënterende gesprekken haakte één daarvan echter af. De partij waarmee de Gemeente uiteindelijk in zee ging was een combinatie van aannemer K_Dekker, Krinkels, Sunconnect en Sunprojects. Zij werkten samen in bouwteam ongeveer een jaar lang aan de voorbereidingen voor een DO. “Dat was een heel intensief traject, waarin we wel een stuk of 50 onderzoeken hebben gedaan. Variërend van kabels en leidingen en constructie tot Aerius-berekeningen en onderzoeken naar flora en fauna”, vertelt Julia. DICHTER BIJ DE WEG Projectleider Timon Pouwels van de Gemeente Alkmaar / Stadswerk072: “We werken hier deels langs een provinciale weg en het is een ecologische zone. In ons eerste plan moesten we meer dan honderd bomen kappen en tachtig fors snoeien. Uitgangspunt van de gemeente is dat er zo min mogelijk bomen worden gekapt. Toen zijn we gaan kijken of we dichter bij de weg konden bouwen. Het noordscherm staat nu op een afstand van 7 meter en meer; het zuidscherm op 4,5 meter en meer. Dat scheelde veel in bomenkap. Maar daar zit je dan wel met allerlei kabels en leidingen van nutsvoorzieningen voor Alkmaar-Noord en de Noordkop. Ook moesten we kijken of er dan geen letterlijke ‘tunnel-visie’ zou ontstaan met invloed op de verkeersveiligheid. En hoe zit het dan met schade door steenslag? Daarbij heb je langs het scherm ook een onderhoudszone nodig.” Julia vult aan: “Bij al die onderzoeken was er dan ook nog tijdsdruk om de subsidies zeker te stellen.” Het eerste idee van het ontwerpteam was om een scherm te realiseren van stalen staanders met daartussen PV-panelen. Timon: “Maar we wilden een maximale geluidsdruk op de woninggevels realiseren van 55 dBA op 4,5 meter hoogte. Daarvoor bleken we een zwaardere constructie nodig te hebben en kwamen we dus op beton uit. Maar een zwaarder scherm heeft ook een zwaardere fundering nodig, wat nog versterkt wordt doordat het scherm achterover helt. Om de tracés van kabels en leidingen en fietstunnels te passeren, moesten we overkluizingen realiseren tot wel 20 meter. Dat hebben we Aan de noordzijde van de rondweg is gekozen voor een achterover hellend betonscherm met PV-panelen; aan de zuidzijde komt een groenscherm. Foto: Dick Hendrikse. De PV-panelen zijn voorzien van een extra coating zodat ze met een regenbui snel weer schoon spoelen. Met stalen buisliggers worden overkluizingen gemaakt over fietstunnels en tracés voor kabels en leidingen.
www.gwwtotaal.nlRkJQdWJsaXNoZXIy NTI5MDA=