PLATFORM VOOR GROND-, WEG- EN WATERBOUW 14 Persoonlijke beschermingsmiddelen: rechten en plichten Werkgevers moeten zorgen voor goede arbeidsomstandigheden. In eerste instantie door risico’s zo veel mogelijk bij de bron te bestrijden en door technische of organisatorische maatregelen te treffen. Daarnaast moet je als bedrijf persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM) verstrekken aan werknemers. Maar ja, om welke PBM gaat het dan en stel nu dat werknemers de PBM niet willen dragen? En wat doe ik bij een onderaannemer die geen PBM gebruikt? Veel vragen, die we samen met Volandis beantwoorden. TEKST: ING. FRANK DE GROOT, MET DANK AAN VOLANDIS BEELD: VOLANDIS De werkgever is verplicht PBM ter beschikking te stellen. De werknemer is vervolgens verplicht deze beschermingsmiddelen te gebruiken. Er is een breed scala aan PBM beschikbaar. Zo zijn er beschermingsmiddelen voor ademhaling, gehoor, gelaat, handen, hoofd, ogen en voeten. Ook valbeveiliging en beschermende kleding vallen onder de PBM. Een enorme keuze dus, waardoor het soms niet eenvoudig is de juiste PBM ter beschikking te stellen. Want iedere soort PBM, zoals voor ademhaling, is weer in veel uitvoeringen beschikbaar. Iedere uitvoering is weer afgestemd op de werkomstandigheden en bijbehorende risico’s. We richten ons in dit artikel niet op de vraag ‘welke PBM?’, maar wel op de plichten van de werkgevers en werknemers. VERPLICHTINGEN WERKGEVER Om maar gelijk met de deur in huis te vallen: de werkgever is verplicht de werknemer doeltreffende en passende PBM ter beschikking te stellen. Dit staat namelijk in de arbeidsomstandighedenwet, artikel 3, punt b. Daar staat letterlijk: ‘tenzij dit redelijkerwijs niet kan worden gevergd, worden de gevaren en risico’s voor de veiligheid of de gezondheid van de werknemer zoveel mogelijk in eerste aanleg bij de bron daarvan voorkomen of beperkt; naar de mate waarin dergelijke gevaren en risico’s niet bij de bron kunnen worden voorkomen of beperkt, worden daartoe andere doeltreffende maatregelen getroffen waarbij maatregelen gericht op collectieve bescherming voorrang hebben boven maatregelen gericht op individuele bescherming; slechts indien redelijkerwijs niet kan worden gevergd dat maatregelen worden getroffen die zijn gericht op individuele bescherming, worden doeltreffende en passende persoonlijke beschermingsmiddelen aan de werknemer ter beschikking gesteld;’ Feitelijk betreft deze vrij complexe tekst in artikel 3, punt b, de zogenoemde ‘arbeidshygiënische strategie’. We vertalen deze tekst gemakshalve naar werkbare stappen: • Stap 1. Onderzoek of de risico’s bij de bron kunnen worden weggenomen. Bijvoorbeeld door een schadelijke stof te vervangen door een veiliger alternatief. • Stap 2. Het wegnemen van de risico’s door een andere werkwijze te kiezen. Deze schermen alle werknemers af van het risico. Bijvoorbeeld het afzuigen van stoffen. Of het plaatsen van beschermkappen op machines. • Stap 3. Beperken collectieve maatregelen het risico niet afdoende, dan moet de werkgever proberen het risico voor individuele werknemers te beperken. Bijvoorbeeld door taakroulatie. • Stap 4. Blijven er risico’s over? Dan moet de werkgever PBM verstrekken. Het gebruik van PBM is daarom de laatste bescherming tegen een verwonding of het oplopen van een aandoening of zelfs beroepsziekte. Doeltreffend In artikel 3, punt b, lezen we aan het eind dat er sprake moet zijn van ‘doeltreffende en passende persoonlijke beschermingsmiddelen’. Doeltreffend betekent dat het PBM beschermt tegen het risico dat je loopt. Voorbeeld: bij je werkzaamheden kun je jezelf in de handen snijden. De handschoenen die je gaat gebruiken, moeten dan een dusdanige bescherming bieden dat je er niet doorheen kunt snijden. Passend betekent dat de PBM op maat zijn voor de werknemer. Dus geen maatje 8 handschoenen als je maat 9 moet hebben. Maar is er dan een standaardpakket PBM dat de werkgever moet verstrekken? Nee, het pakket PBM hangt af van de werkzaamheden en de risico’s. Veiligheidshelmen en veiligheidsschoeisel zijn over het algemeen verplicht op bouwplaatsen. Een risico-inventarisatie van de werkzaamheden per project moet uitwijzen of er nog andere PBM noodzakelijk zijn en zo ja, welke. Verplichtingen op een rij Zetten we de verplichtingen rond PBM op een rij, dan zijn die voor de werkgever: • verstrekt persoonlijke beschermingsmiddelen gratis aan zijn werknemers; • geeft de benodigde voorlichting en instructie over juist gebruik en onderhoud;
RkJQdWJsaXNoZXIy NTI5MDA=