PLATFORM VOOR GROND-, WEG- EN WATERBOUW 8 ProRail stimuleert duurzame innovatie geluidsschermen ProRail plaatst de komende jaren circa 56 kilometer geluidsscherm van gemiddeld 2,5 meter hoog langs het spoor. Om de milieu-impact daarvan te beperken, koos de organisatie samen met Rijkswaterstaat voor een bijzondere aanbesteding middels een innovatiepartnerschap. Dat resulteerde in acht innovatieve schermen die aan alle eisen voldoen. Vier partijen mogen nu elk een geluidsscherm van 250 m2 realiseren. TEKST: HENK WIND FOTO’S: PRORAIL “Het Meerjarenprogramma Geluidsanering gaat de komende jaren leiden tot een grote vraag aan geluidschermen langs het spoor”, zegt woordvoerster Joke van der Cruysen van ProRail. “Dat is een programma vanuit het ministerie om het spoor stiller te maken. We hebben de laatste saneringsplannen daarvoor inmiddels bij de gemeenten ingediend. Na goedkeuring daarvan gaan de schermen geplaatst worden.” Deze geluidsanering komt bovenop de reguliere plaatsing van geluidsschermen. “Tot voor kort hadden we in hoofdzaak drie varianten in geluidsschermen, met vooral aluminium en beton met steenwol en schanskorven”, zegt Thomas Huffmeijer, projectmanager Innovatie bij ProRail. “Maar nu we zo veel gaan bouwen, wordt het belangrijk om meer met duurzaamheid te doen. Die vraag hebben we aan de markt gesteld. We wilden samen met de markt innoveren. Daarom hebben we gekozen voor een bijzondere manier van aanbesteden, namelijk middels een innovatiepartnerschap. Dat biedt de ruimte om samen op te trekken en bedrijven kunnen met elk lid van het projectteam in gesprek gaan, in plaats van dat alles via een tendermanager moet lopen. Doel was om te komen tot zo veel mogelijk partijen met oplossingen die aan alle eisen zouden voldoen. Daarvan zouden uiteindelijk vier partijen een commerciële opdracht krijgen om elk 250 m2 geluidscherm te realiseren.” GO OF NO GO De uitvraag was zo geformuleerd dat die voldoende ruimte bood voor innovaties, maar zonder in te leveren op functionele eisen. Huffmeijer: “De technische eisen waren bepalend voor een go of no go. Die hadden betrekking op aspecten als akoestiek, brandveiligheid, constructie en levensduur. Daarna kwam de businesscase, met als hoofdaspecten de impact, de technische haalbaarheid en het toekomstperspectief. Dat laatste betrof onder meer de vraag in hoeverre het concept levensvatbaar zou zijn na het innovatiepartnerschap. Zeer belangrijk was ook de MKI-score, waar het natuurlijk allemaal om draaide. We hebben in vier fases naar al die aspecten gekeken. In de eerste fase waren het nog nader uit te werken ideeën en een businesscase, daarna volgden laboratoriumtests op samples en een veldtest met proefopstellingen, met tot slot de gunning. Die gunning is nu net afgerond. Nu gaan we op zoek naar locaties om de vier partijen elk daadwerkelijk een scherm te laten bouwen.” VERRASSENDE INZENDINGEN ProRail werd verrast door zeventien inzendingen. Die waren heel divers. Er waren inzendingen waarbij de innovatie betrekking had op delen van traditionele schermen, maar er waren ook inschrijvingen met geheel nieuwe materialen, waaronder hout, mycelium, blokken van baggerspecie en 3D geprinte aarde. Ook de inzenders waren heel divers, van bij ProRail bekende partijen tot één- en twee-pitters voor wie deze markt volledig nieuw was. Huffmeijer was blij met dat resultaat. “Dat zijn partijen die wij niet op de radar hadden en die we normaal niet bereiken, maar die wel supermooie oplossingen hebben. Zelf melden ze zich ook niet zo snel omdat ze denken dat ze toch niet direct aan onze eisen kunnen voldoen. Maar alle inzendingen waren zeer innovatief en sommige waren dusdanig anders dat wij erg benieuwd waren hoe alle partijen het traject zouden doorlopen.” Uit deze inzendingen werden er twaalf geselecteerd, waarbij er uiteindelijk acht overbleven voor de veldtest. “Deze partijen kregen van ons ook een vergoeding voor elke ontwikkelingsfase en een testbudget voor het uitvoeren van proeven. Dat was wellicht niet volledig dekkend, maar daarvoor is het ook een partnerschap. Daar draag je allebei aan bij”, zegt Huffmeijer. VELDTEST De veldtest van de acht schermen werd uitgevoerd van juli tot december 2023. “De eerste vraag was daarbij of je het scherm kunt bouwen. Tot dan toe waren het alleen samples. Nu moest er 12 m2 daadwerkelijk worden gebouwd. De test toonde ook aan hoe de schermen zich zouden houden in weer, wind, regen en zon. We hebben daarnaast een graffiti-test gedaan, waarbij we aangebrachte graffiti hebben verwijderd volgens het protocol dat de maker van het scherm had opgesteld. Tevens was er een molestproef, onder meer met een stanleymes. Maar ook de glaszak-slingerproef om de sterkte te beproeven.” Resultaat van de veldtests was dat uiteindelijk zeven partijen een ‘bewijs van conformiteit’ gaan krijgen van ProRail, waarbij één partij nog wat laatste puntjes op de i moet zetten. “Daarmee kunnen ze dus ook bij aanbestedingen van andere partijen aantonen dat ze dit traject bij ProRail succesvol doorlopen hebben. We hebben de proefopstellingen gerealiseerd bij de parkeerplaats Kloosters aan de A58, waar Rijkswaterstaat bezig is met wegeninnovaties. Dat betekent dat er ook korte lijntjes zijn naar Rijkswaterstaat.” MKI-KORTING Voor de uiteindelijke gunning werd gekeken naar een Total Cost of Ownership, waarbij de aspecten van de businesscase werden beoordeeld en een hogere MKI-score tot een hogere korting op de inschrijving leidde. “Het was daarbij aan bedrijven zelf om een afweging te maken tussen een hogere inschrijving en een lagere MKI.” Huffmeijer vindt het eigenlijk wel jammer dat er maar vier winnaars overbleven. “Je Heijmans ontwikkelde het DuBLOK, waarmee schanskorven eenvoudig kunnen worden gestapeld. Het scherm van 4Silence heeft een dempend paneel van lichtgewicht gerecycled PE. Daardoor kan ook het betonnen frame slank blijven. Terrestrial benut 3D printtechnieken, met aarde als grondstof.
RkJQdWJsaXNoZXIy NTI5MDA=