PLATFORM VOOR GROND-, WEG- EN WATERBOUW 14 “Klimaatadaptatie maakt wijken groener en leefbaarder” Esplanada in Almere is nog steeds geschikt voor grote evenementen, maar is nu ook een aantrekkelijk verblijfsgebied geworden. Klimaatadaptatie gaat de inrichting van de openbare ruimte fors veranderen. Met meer groen en slimme innovaties gaat het volgens projectleider Jeroen Moes van Antea Group leefbaarder worden. Maar het is vooral in oude wijken en centrumgebieden woekeren met de beperkte ruimte. En opdrachtgevers zullen zich moeten realiseren dat het geld gaat kosten; in aanleg én in beheer. TEKST: HENK WIND BEELD: ANTEA GROUP, TENZIJ ANDERS VERMELD Jeroen Moes is bij ingenieurs- en adviesbureau Antea Group commercieel projectleider Realisatie voor de regio Overijssel en Gelderland. Maar hij is ook bezig om het thema klimaatadaptatie breder op de kaart te zetten, zowel intern als extern. Antea Group voerde afgelopen jaar een campagne ‘Klimaatbestending & Waterrobuust Nederland’, ontwikkelde een Straatmixer en introduceerde een klimaatbewust Blotevoetenpad. “Je ziet heel sterk dat klimaatadaptatie het grote thema aan het worden is. We zien eigenlijk geen centrumplan of herinrichtingsplan meer waar geen groen in zit en waar niet gekeken wordt naar wat te doen met water. Ook naar de periode van uitvoering in verband met flora en fauna en naar de stikstof-uitstoot en benodigde Aerius-berekeningen wordt op voorhand gekeken. De overheden als opdrachtgevers vragen naar klimaatadaptieve oplossingen; de markt biedt het aan. Dat is een wisselwerking. Maar daar zijn wel investeringen voor nodig. Denk aan afkoppelen van riolering, hergebruik van materialen, emissiearm werken en compensatie van CO 2-uitstoot en groenaanplant. Vanwege de kosten daarvan haken opdrachtgevers nogal eens af. Terwijl we als gemeenschap sneller zouden moeten dan we nu doen.” Voor zowel opdrachtgevers als marktpartijen is het ook wel eens lastig, geeft Moes aan. “Er zijn bijvoorbeeld allerlei producten en werkwijzen beschikbaar voor plantgatverbetering voor bomen. Opdrachtgevers moeten een keuze maken uit dat grote aanbod, maar vragen zich af wat de meest duurzame oplossing is. Ondertussen moeten productaanbieders wel de kans krijgen om aan te tonen dat hun product werkt. Dan moet het dus wel een keer worden toegepast.” MEER GROEN, MINDER PARKEREN Moes ziet dat het thema klimaatadaptatie de openbare ruimte gaat veranderen: “Er wordt bijvoorbeeld in nieuwbouw minder ruimte gereserveerd voor parkeren. Maar dat geldt ook in bestaande wijken. Er moet ruimte komen voor groen en waterberging. Vooral in oude arbeiderswijken is dat een probleem omdat er weinig ruimte is. Groen is er in het verleden uit gegaan om plaats te maken voor parkeren. Vaak is er ook nog een gemengd rioolstelsel en bij hevige buien zie je het dus fout gaan. Daar moet wat mee gebeuren, maar dat is lastig voor bewoners. De samenleving is wat dat betreft weerbarstig. Dat zie je bijvoorbeeld ook met open verharding als waterdoorlatende oplossing. Dan kan er wel eens wat hoger gras op een parkeerplaats groeien. Dat willen we niet, want we zijn gewend dat alles netjes is.” Een simpele oplossing voor dat gebrek aan ruimte is er niet. “Je kunt daarvoor het beste kiezen voor co-creatie, waarbij je met de bewoners samen ontwerpt. Dat is beter dan inspraak.” Daar tegenover staat dat dat groen de wijken en pleinen volgens Moes vooral mooier, aantrekkelijker en leefbaarder maakt. “We hebben bijvoorbeeld Esplanade gedaan in Almere. Dat was een groot plein aan het Weerwater waar ook grote evenementen als de kermis en de start van de triatlon plaatsvinden. Mensen liepen er alleen maar overheen, maar verbleven er niet. We hebben op dat plein groene eilanden gemaakt, bomen geplant en zitplaatsen gecreëerd. Nu zie je dat er heel veel mensen op het plein komen en het een prettig verblijfsklimaat is geworden, terwijl grote evenementen nog steeds mogelijk zijn.” BELEVING Wat ook bij kan dragen aan de acceptatie van klimaatadaptieve maatregelen is om mensen het verschil te laten beleven. Antea Group ontwikkelde daarvoor het klimaatbewuste Blotevoetenpad. “We wilden als Antea Group meer naar buiten treden, onder andere in een aantal steden. Voor Nijmegen sloten we aan bij de Nijmeegse Vierdaagse en ontstond het idee voor een blotevoetenpad. Dat hebben we ontworpen vanuit het thema klimaatadaptatie. Het is opgebouwd met verschillende plateaus van 2 x 1 meter, met de onderdelen dak, gevel, verharding en recreatiegroen. We leggen verschillende materialen direct naast elkaar zodat je het verschil kunt ervaren. Denk aan sedum, een pannendak, een PV-paneel en EPDM-dakbedekking. Een PV-paneel blijkt enorm heet te worden. En er zit een groot verschil tussen zwart en wit EPDM. Toch is de praktijk dat iedereen eenvoudigweg zwart EPDM aanbrengt op een aanbouw of afdak. Men denkt er niet bij na. Denk ook aan de zwarte planken die tegenwoordig zo in zijn als gevelbekleding.” Antea Group had het Blotevoetenpad ook voorzien van enkele bomen in bakken om het effect van schaduw – en daarmee het tegengaan van hittestress - te beleven. Daarnaast waren kratten voor waterberging zichtbaar opgesteld. “Het pad is inmiddels op meerdere Op het Blotevoetenpad konden mensen het verschil in materialen beleven. Foto: Edwin Smits. Esplanada in Almere.
RkJQdWJsaXNoZXIy NTI5MDA=