23 NUMMER 2 / MAART 2025 WATER IN DE STAD Water en recreatie in de stad Op een ‘vergeten’ stukje Amsterdam achter het Olympisch Stadion is Park Schinkeleilanden gecreëerd. Het bestaat uit vier eilanden: tenniseiland, voetbaleiland, parkeiland en natuureiland. Bomen en andere beplanting versterken de functie en natuurbeleving. Foto: Boomkwekerij Ebben. MEER WETEN? Bekijk de VHG-handleiding De Levende Openbare Ruimte: goed voor klimaat, natuur, mens en economie. Deze handleiding, met meer dan 500 praktijkvoorbeelden, biedt veel inspiratie om groen in te zetten om de kwaliteit van de openbare ruimte te verbeteren. Scan de QR-code om de handleiding in te zien en te bestellen: Onderzoek toont aan dat Nederland een tekort van zo’n 40% heeft aan groene recreatiemogelijkheden. Tegelijkertijd is de behoefte om buiten te bewegen en ontspannen – zeker sinds corona – groter dan ooit. In een omgeving vol steen en asfalt zijn groen én water onmisbaar. Ze bieden niet alleen ruimte voor recreatie, maar helpen ook bij andere uitdagingen zoals wateroverlast, droogte, hittestress, biodiversiteit en gezondheid. TEKST: KIM VAN DER LEEST EN ANNEMIEKE BOS / DE LEVENDE OPENBARE RUIMTE Veel sportvelden en speelplekken liggen in bebouwd gebied, waar het vaak warmer is dan daarbuiten. Groen en water kunnen hier toegevoegde waarde brengen. Denk aan waterberging in combinatie met gevarieerde beplanting. Zo krijgt recreatieruimte meerdere functies: • onverharde, begroeide bodems vangen regenwater beter op bij piekbuien en langdurige neerslag; • natuurvriendelijke oevers versterken de biodiversiteit; • bomen zorgen voor schaduw en koelte, nemen veel water op en verdampen het, terwijl hun wortels de waterinfiltratie verbeteren; • groen-blauwe speel- en recreatieplekken bieden verkoeling op hete dagen. Dit maakt vrijetijdsgebieden aantrekkelijker en zorgt ervoor dat ze het hele jaar door beter bruikbaar zijn. KANSEN VOOR WATER Groene verlaagde grasvelden (wadi’s) en delen van (speel)parken kunnen goed dienen als infiltratiegebied voor regenwater en om de grondwatervoorraad aan te vullen. Als de beplanting gevarieerd en hoger is dan enkel gras, ontstaan er schuilplekken voor vogels, kleine zoogdieren, amfibieën en insecten. Op golfbanen zijn waterpartijen vaak de mooiste plekken. Ze bergen niet alleen water, maar vormen ook een extra uitdaging in het spel. Daarnaast dienen ze als ecologische verbindingszone en bevorderen zo de biodiversiteit. Voor kinderen zijn speelplekken met hoogteverschillen en water extra aantrekkelijk. Klauteren, boomklimmen en wat aanmodderen met zand en water zijn activiteiten die hun fantasie en motoriek prikkelen. Belangrijk is dat de speelmogelijkheden niet volledig voorgevormd zijn, zodat kinderen hun eigen spel kunnen creëren. BEWEGEN EN ONTSPANNEN IN HET GROEN Buiten bewegen in een groene omgeving is een ideale combinatie van ontspanning en gezondheid. Recreëren in de natuur nodigt uit om vaker naar buiten te gaan, anderen te ontmoeten en te ontspannen. Zo draagt groen ook bij aan meer welzijn. Zwemmen bijvoorbeeld, is gezond voor jong en oud. Een natuurzwemvijver of natuurlijk zwembad is dan ook een duurzame en uitnodigende manier om sport en natuur te combineren. Natuurlijke waterzuivering Groene oevers en helofytenfilters kunnen worden ingezet om de waterkwaliteit op een natuurlijke manier te verbeteren. Een helofytenfilter met planten zoals gele lisdodde, kalmoes, riet en mattenbies reinigt om afvalwater tot een kwaliteit die onschadelijk is voor het milieu. Bovendien biedt de beplanting, zowel boven als onder water, een schuilplaats aan allerlei dieren. BEWUSTWORDING Duurzame oplossingen met levend groen krijgen steeds meer aandacht. Het is belangrijk dat dit ook zichtbaar is in sport- en speelomgevingen, zodat kinderen en jongeren zich bewust worden van de waarde van water en natuur. Tuin van Floddertje in Berkel en Rodenrijs. Waterspeeltuin en natuurspeeltuin voor vooral jongere kinderen. Foto: Bureau RIS. Openbaar natuurgezuiverd zwembad De Peppel in Ede. Geen chloor, maar planten en biofilters zorgen voor een perfecte waterkwaliteit. Foto: Koninklijke Ginkel Groep. Wijkpark De Leemvallei in Leek. Hier is een groot zuiveringsfilter gerealiseerd voor het overtollige water uit de naastgelegen wijk. Het bodemmateriaal is verwerkt in de hooggelegen helofytenvelden. Pompen, vlonderpaden en uitstroomopeningen met diverse speelmogelijkheden markeren de overgang tussen de verschillende zuiveringsfasen. Foto: Copijn. Schoolplein De Parachute in Voorburg. Het regenwater stroomt af naar de plantvakken en de wadi, waardoor het rioolstelsel minder wordt belast. Kinderen ervaren het weer en ontdekken de natuur van dichtbij. Foto: Bureau RIS.
RkJQdWJsaXNoZXIy NTI5MDA=