PLATFORM VOOR GROND-, WEG- EN WATERBOUW 26 GROEN ONKRUIDBESTRIJDING Urban rewilding: nieuwe blik op ‘onkruid’ Misschien is het nieuw voor je, maar wist je dat ‘onkruid’ in veel gevallen eigenlijk heel nuttige, inheemse en natuurlijke vegetatie is? De term ‘onkruid’ refereert volgens de gebruikelijke opvatting van velen naar planten die niet groeien op de plek waar ze volgens mensen zouden moeten groeien. Binnen de benadering van urban rewilding is echter niets minder waar: ‘onkruid’ groeit in feite juist precies waar het hoort. Het groeit spontaan en vrijwillig en is om die reden optimaal aangepast aan de natuurlijke en specifieke condities van de desbetreffende groeiplaats. TEKST: NL GREENLABEL BEELD: NL GREENLABEL ‘Onkruid’ wordt binnen de benadering van urban rewilding spontane, wilde en/of natuurlijke vegetatie genoemd. In een notendop is deze benadering daarmee met name een verandering van zienswijze. Het praktische begin is een eventuele (her)introductie van ecologisch belangrijke soorten, waarna het beheer hierop aangepast wordt. Dat wil zeggen; minder maaien, schoffelen en borstelen. Op basis hiervan zet het proces van rewilding zich verder voort door uiteindelijk ook aan verschillende soorten fauna habitat te bieden in stad of dorp. ONKRUID ALS NATUURLIJKE BEPLANTING Spontane begroeiing kan ons helpen om de biodiversiteit terug te brengen in stedelijke gebieden. Ongeveer 68% van de gehele wereldbevolking zal anno 2050 in stedelijk gebied leven, waardoor de oppervlakte van stedelijke gebieden drastisch zal toenemen. Zonder aandacht voor de natuurinclusiviteit van de leefomgeving, gaat dit mogelijk ten koste van het openbaar groen. Zeker met het oog op deze toekomstige urbanisatietrend is urban rewilding een benadering met toekomst perspectief. Om het concept van urban rewilding in de praktijk te activeren hoeven we in principe alleen maar de voordelen en de uiterlijke kenmerken van spontane vegetatiegroei te leren omarmen. En intensief groen beheer in de stad meer gaan loslaten. Het klinkt misschien eenvoudig, maar het heeft letterlijk en figuurlijk toch best wat ‘voeten in de aarde’. Enkele voordelen die erbij komen kijken worden hierna kort benoemd en toegelicht. AANJAGEN VAN BIODIVERSITEIT Groene stedelijke gebieden bestaande uit spontane vegetatie – waarin minder of geen menselijke interventie in beheer plaatsvindt – hebben een aantal belangrijke ecologische kenmerken. Zo laten ze natuurlijke successie in beplanting toe, zijn ze zelfregulerend en interacteren ze op basis van ontstane diversiteit in soorten planten met verschillende soorten fauna gedurende de verschillende seizoenen van het jaar. Tevens ondersteunen wilde, groene stedelijke gebieden ecologische processen binnen lokale ecosystemen. Deze lokale ecosystemen dragen op hun beurt weer bij aan grotere ecologische netwerken over tijd en aan het leveren van een diverse set ecosysteemdiensten aan de mens. BESTENDIGHEID EN DUURZAAMHEID BEPLANTING Soms wordt wel eens gezegd: ‘onkruid vergaat niet’ en dat klopt. Spontane vegetatie is namelijk optimaal aangepast aan de specifieke plek waar het groeit. Dat maakt het erg bestendig. Dit is een voordeel ten opzichte van gecultiveerde aangeplante (sier)vegetatie, die niet altijd even makkelijk aanslaat. Aanvullend daarop is voor de groei van spontane vegetatie geen kweek en transport nodig en daarmee is er geen sprake van schadelijke milieu uitstoot gedurende de levensfase van deze planten. BEVORDEREN VAN SOCIALE COHESIE Spontane begroeiing gaat zijn eigen gang en hierbij is intensief onderhoud niet wenselijk, maar ook zeker niet nodig. Hierdoor zijn beheertaken meer behapbaar en kan dit – indien op de juiste manier begeleid (bijvoorbeeld door de gemeente) – mensen bij elkaar brengen in het groen. Het echt noodzakelijke beheer kan in samenwerkingsverband worden uitgevoerd door bijvoorbeeld enthousiaste bewoners in medebeheer met de gemeente of de betrokken groenvoorziener of ecologisch bureau. Denk hierbij aan het ‘binnen de perken houden’ van spontane begroeiing, het verwijderen van eventuele exoten en het (ecologisch weloverwogen) initieel (her)introduceren van de juiste vegetatie voor natuurlijke successie. Uiteindelijk stimuleert dit mensen om actief in de buitenlucht met stedelijke natuur aan de slag te gaan. DRAAGVLAK CREËREN Niet iedereen wordt meteen enthousiast van het toepassen van het urban rewilding perspectief op de eigen directe leefomgeving. Vaak bestaan er begrijpelijke zorgen over bijvoorbeeld de veiligheid in de buurt. Het is daarom belangrijk om keuzes toe te lichten en aandacht te besteden aan heldere communicatie, zodat draagvlak ontstaat bij bewoners en beheerders. Ook om deze reden is het wenselijk bewoners te betrekken bij het noodzakelijke onderhoud en beheer. Hier Om het concept van urban rewilding in de praktijk te activeren hoeven we in principe alleen maar de voordelen en de uiterlijke kenmerken van spontane vegetatiegroei te leren omarmen. En intensief groen beheer in de stad meer gaan loslaten.. Spontane begroeiing kan ons helpen om de biodiversiteit terug te brengen in stedelijke gebieden. Maanwijk in Leusden is natuurinclusief ontworpen..
RkJQdWJsaXNoZXIy NTI5MDA=