29 NUMMER 5 / SEPTEMBER 2025 GROEN Broedvogels ervaren snelwegstress Buizerds broeden in groene gevel Foto: Sweco Nederland. Geluid, licht en langsrazende auto’s; broedvogels hebben last van snelwegstress. Tot een afstand van maar liefst 650 meter worden de vogels verstoord door de Nederlandse snelwegen. Dat blijkt uit nieuw onderzoek van architecten- en ingenieursadviesbureau Sweco met Geonius, Sovon Vogelonderzoek Nederland en Rijkswaterstaat. Het onderzoek is gepubliceerd in het gerenommeerde tijdschrift Landscape Ecology. Het onderzoeksteam analyseerde meer dan 30 jaar aan broedvogelgegevens van Sovon. Die dataset omvat ongeveer 150.000 territoria van bijna 140 verschillende soorten broedvogels nabij snelwegen, verspreid over Nederland. Het onderzoek is het resultaat van een langjarige samenwerking waaraan uitgebreide literatuuranalyse voorafging. VERKEERSINTENSITEIT Uit het onderzoek blijkt dat vogels niet alleen direct naast de snelweg, maar ook verder weg verstoord worden: tot een afstand van 650 meter. Ook wordt duidelijk dat de verstoringsafstand sterk samenhangt met de verkeersintensiteit: hoe drukker de weg, hoe groter het verstoringseffect. Belangrijk is de constatering dat de verstoring niet alleen het gevolg is van geluid, maar ook van beweging, verlichting en dergelijke. Deze factoren zijn niet van elkaar te scheiden. De huidige beoordelingsmethode voor verstoring van broedvogels door verkeer stamt uit de jaren negentig. Sindsdien is er echter veel kennis opgedaan over verstoring van vogels, zijn uitgebreide monitoringsgegevens verzameld en zijn statistische analysetechnieken verbeterd. Daarom ontwikkelden de onderzoekers ook een nieuwe, toekomstbestendige beoordelingsmethode, die later dit jaar in gebruik wordt genomen. GERENOMMEERD TIJDSCHRIFT De uitgebreide resultaten van het onderzoek zijn te lezen in een wetenschappelijk artikel in het gerenommeerde tijdschrift Landscape Ecology. Het artikel is geschreven door René van Dijk (Geonius, voorheen werkzaam bij Sweco), Ruud Foppen en Paul van Els (Sovon Vogelonderzoek Nederland), Toine Morel en Karen Zwerver (Rijkswaterstaat). Van Sweco werkten ook Robin van Buijtenen en Willem Fenten (GIS-analyses) mee aan het onderzoek. Op de verticale groene gevel van het pand van Cavalier Logistics op Schiphol Trade Park in Hoofddorp hebben twee buizerds een uitzonderlijke nestlocatie gekozen. Voor zover bekend is dit het eerste gedocumenteerde broedgeval van deze roofvogelsoort op een groene gevel van een gebouw in Nederland. Het nest bevindt zich in de beplanting van het Mobilane groene gevelsysteem en resulteerde in twee jonge buizerds. Buizerds nestelen doorgaans hoog in bomen en vermijden menselijke structuren. Dat een buizerdpaar nu kiest voor een verticaal groen systeem als broedplaats benadrukt het adaptieve vermogen van deze roofvogels. Foto: Mobilane. Twee jonge buizerds in hun nest in de groene gevel. Foto: Fauna Haarlemmermeer / Mobilane. Daarnaast wordt de ecologische meerwaarde van groene gevels in stedelijke en logistieke omgevingen getoond. De groene gevel, aangelegd met het modulair beplante MobiPanel systeem van Mobilane, biedt een divers ecosysteem waarin vogels, insecten en vlinders zich snel thuis voelen. Broedgevallen van kleinere vogelsoorten zijn al langer bekend. De ontdekking van het buizerdnest op de groene gevel was echter onverwacht en bijzonder. “Dit laat zien hoe veerkrachtig en vindingrijk de natuur is, zelfs op een bedrijventerrein. Dankzij de samenwerking met betrokken partijen konden we de rust en veiligheid van het nest waarborgen. Een prachtig voorbeeld van natuurontwikkeling op een kunstmatige structuur”, aldus Corinne Kalisvaart van Fauna Haarlemmermeer, die het nest als eerste ontdekte. VEILIG BROEDEN Het nest, gelegen onder een overstek van het gebouw, bood beschutting tegen weer en wind en een goed overzicht over het omliggende landschap, waaronder graanvelden, olifantengras en nabijgelegen snelwegen. Ondanks de dagelijkse bedrijvigheid op en rond het logistiek pand bleven de buizerds ongestoord broeden. Monitoring op afstand door Fauna Haarlemmermeer en de Werkgroep Roofvogels Rijnland bevestigde het uitkomen van twee gezonde jongen eind mei. Op 11 juli zijn deze jonge vogels uitgevlogen. Tijdens de broedperiode heeft Mobilane in overleg met Fauna Haarlemmermeer het onderhoud van de groene gevel aangepast. Om de rust en veiligheid van het nest te waarborgen, is de beplanting zorgvuldig onderhouden met een ruime zone rondom het nestgebied. Hierdoor konden de buizerds hun jongen grootbrengen zonder verstoring, terwijl de rest van de gevel in optimale conditie bleef. “Dat een roofvogel als de buizerd zijn nest maakt in onze groene gevel is bijzonder. Het bevestigt dat verticale begroening niet alleen esthetisch en functioneel is, maar ook concreet bijdraagt aan natuurinclusief bouwen. Wij zijn er trots op dat onze systemen ruimte bieden aan flora én fauna – ook tijdens drukte en onderhoud”, aldus Alexander Ilsink, eigenaar van Mobilane. METEN VAN BIODIVERSITEIT MET DNA INSECTSCANS Mobilane laat op diverse locaties zogeheten DNA InsectScans uitvoeren op haar groene gevels. Hiermee wordt op basis van DNA-sporen inzichtelijk gemaakt welke en hoeveel insectensoorten zich in de afgelopen twee weken op de gevel hebben bevonden. Uit recente analyses blijkt dat groene gevels met een hoge plantendiversiteit en constante waterbeschikbaarheid significant méér insecten aantrekken dan het gemiddelde omliggende groen. Deze uitkomsten onderstrepen de ecologische waarde van groene gevels als versterkers van biodiversiteit in een verstedelijkte context.
RkJQdWJsaXNoZXIy NTI5MDA=