PLATFORM VOOR GROND-, WEG- EN WATERBOUW 20 Praktische tips voor gezonde en waardevolle bomen Meer weten? Bekijk de VHG-handleiding De Levende Openbare Ruimte: goed voor klimaat, natuur, mens en economie. Deze handleiding, met meer dan 500 praktijkvoorbeelden, biedt veel inspiratie om groen in te zetten om de kwaliteit van de openbare ruimte te verbeteren. Scan de QR-code om de handleiding in te zien en te bestellen. Bomen zijn onmisbaar voor een gezonde, leefbare omgeving. Ze zorgen voor verkoeling en schaduw, verbeteren de luchtkwaliteit, bevorderen biodiversiteit en houden regenwater vast. Daarnaast geven ze met hun vorm, kleur en seizoensverandering karakter aan straten, parken en pleinen. Om alle ecosysteemdiensten te kunnen blijven leveren, moeten bomen de kans krijgen om gezond oud te worden. Dat vraagt om een goede groeiplaats en deskundig beheer. TEKST: KIM VAN DER LEEST EN ANNEMIEKE BOS BEELD: ZIE FOTOBIJSCHRIFTEN Volwassen bomen hebben veel meer impact op hun omgeving dan jonge exemplaren. Een boom kan alleen vitaal blijven als hij voldoende ruimte heeft om te groeien, met een bodem die water, lucht en voeding doorlaat. In stedelijke gebieden is dat vaak een uitdaging door verharding en een gebrek aan organisch materiaal. Laat daarom waar dat kan, blad liggen of blaas het naar beplantingsvakken. Zo ontstaat een natuurlijke strooisellaag die voeding biedt aan bodem en boom en minder onderhoud vraagt. GROEIPLAATSVERBETERING OP MAAT De kwaliteit van de groeiplaats bepaalt in hoge mate de levensduur van een boom. Welke maatregelen nodig zijn, hangt af van de gewenste levensverwachting, de bodemgesteldheid en de aanwezige verharding. Groeiplaatsverbetering is altijd maatwerk. Een aantal voorbeelden: • Parkeerplaatsen: Op warme, verharde plekken helpen vooral bomen om het hitte-eilandeffect te beperken. Om optimaal te profiteren van het koelende effect, is een goede vochtvoorziening essentieel. Lage vegetatie onder bomen voorkomt uitdroging en stimuleert het bodemleven. • Boomspiegels: Zorg, waar mogelijk, voor ruime plantvakken met een doorlatende bodem zodat water goed kan infiltreren. • Wadi’s: Door wadi’s te combineren met bomen ontstaat extra waterberging en een verbeterde infiltratiecapaciteit. Ook wordt frequent maaien overbodig. Kies soorten die tegen tijdelijke natte én droge omstandigheden kunnen. • Boombunkers: Een boombunker is een soort ondergrondse, omgekeerde bloempot. In verhard gebied biedt een boombunker wortels ruimte en bescherming tegen bodemdruk, met onderin een waterbuffer voor droge perioden. De boombunker vereist geen ingrijpende verandering van het netwerk van leidingen en kabels in de straat. Deze kunnen waar nodig gewoon door de bunker lopen. • Irrigatiesystemen: Capillaire irrigatiesystemen, zoals Permavoid, zorgen voor een constante vochtvoorziening zonder energieverbruik en bootsen een natuurlijke grondwaterstand na. Dit systeem gebruikt geen energie en handhaaft een constant bodemvochtgehalte, zodat de boom een zeer stabiele grondwaterstand ervaart. Hierdoor kan hij goed gedijen in de stedelijke omgeving. ZIEKTEN EN PLAGEN BEHEERSEN Variatie in boom- en plantensoorten maakt beplanting weerbaarder. Monoculturen, zoals eikenlanen, vergroten de kans op plagen als de eikenprocessierups. Natuurlijke bestrijding verdient de voorkeur: nestkasten voor mezen en spreeuwen helpen bij plaagbestrijding, terwijl plantversterkers de natuurlijke weerstand van bomen ondersteunen. Zo blijft de belasting voor bodem, mens en milieu minimaal. DESKUNDIG ONDERHOUD Goed onderhoud is cruciaal voor gezonde, veilige bomen. Regelmatige controle en vakkundige snoei houden bomen vitaal en verkleinen de kans op takbreuk bij stormen. Het planten, onderhouden en eventueel vellen van bomen is specialistisch werk dat thuishoort bij vakbekwame professionals. Bij de boomverzorgers aangesloten bij Koninklijke VHG, is dit werk in goede handen. Hun kennis en ervaring waarborgen dat bomen duurzaam bijdragen aan een prettige, veilige leefomgeving. Watervertragende groenstrook in Amsterdam: in gebieden met weinig ruimte door dichte bebouwing biedt de combinatie van groen met technische maatregelen onder de grond (zoals infiltratiekratten-systemen en opslagreservoirs) mogelijkheden voor berging van wateroverschotten. Foto: Amsterdam Weerproof Op deze parkeerplaats zijn verschillende bomen met onderbegroeiing verspreid over het terrein geplaatst. Hierdoor ontstond er een parkachtige uitstraling zonder dat er parkeerplaatsen verloren gingen. Foto: Rosa de Wolf, TU Delft Een methode om gezonde iepen te beschermen tegen iepziekte zonder het gebruik van chemicaliën, gebaseerd op het natuurlijk afweersysteem van de boom zelf. De jaarlijkse injecties kosten een fractie van de kosten van kappen en herplanting. Foto: idverde Het verzorgen van bomen is specialistisch werk dat thuishoort bij vakbekwame professionals. Foto: Bunnik Groep
RkJQdWJsaXNoZXIy NTI5MDA=