7 NUMMER 3 / MEI 2022 ACTUEEL Wereldprimeur met duurzame paden langs het spoor Onderzoek gemeenten: versnelling warmtetransitie nodig Werkzaamheden Vattenfall Heat Nederland aan warmtenet in Amsterdam. Foto: Jorrit Lousberg. ProRail heeft begin dit jaar samen met het bedrijf PlasticRoad, VolkerRail en NS een plastic road geplaatst op emplacement Binckhorst in Den Haag. De elementen in dit pad zijn gemaakt van gerecycled materiaal, met een dun laagje steen als toplaag. Hierdoor wordt het pad niet glad en wordt slijtage van de elementen voorkomen. Het dient als schouwpad en blijft er bij wijze van proef een jaar liggen om te kijken of dit een goed alternatief is. Een schouwpad van gerecyclede kunststof als duurzame oplossing. Het klinkt vreemd, maar PlasticRoad laat zien dat het juist heel goed kan. Op voorhand lijken de voordelen enorm. Zo is het pad onderhoudsvriendelijk, het dringt ook de uitstoot van CO2 terug en het helpt om de effecten van klimaatverandering te verminderen. Het is overigens een wereldwijde primeur dat er een pad van PlasticRoad in een spoorse omgeving wordt toegepast. Een schouwpad is een pad langs het spoor. Hierover kunnen bijvoorbeeld machinisten en schoonmakers de treinen op het emplacement bereiken. Dat moet natuurlijk wel veilig gebeuren. Daarom testen we ook verschillende verlichtingen en belijningen om te kijken wat fijn is in gebruik. GEEN PLASSEN EN NATTE VOETEN ProRail is blij met deze toepassing, die past in haar ambitie om zo duurzaammogelijk te werken. Niels van Steenis is verantwoordelijk voor deze proef: “Als we iets nieuws aanleggen of vervangen, doen we dat duurzaam en het liefs circulair. In dit geval helpt het ook om de effecten van klimaatverandering te verminderen, omdat het pad heel veel water op kan nemen. Zo krijg je geen plassen en ook geen natte voeten. Daarnaast groeit er geen onkruid, dus dat scheelt in het onderhoud.” Eric Kievit, managing director PlasticRoad: “Met de aanleg van machinistenpaden op emplacementen betreden we een voor ons nieuwe omgeving. ProRail en wij hebben elkaar vooral gevonden op het gebied van duurzaamheid en circulariteit. Ik ben ervan overtuigd dat dit de basis vormt voor een langdurige relatie.” FLEXIBEL IN DE AANLEG “Met onze producten zijn we heel flexibel bij de aanleg van voetpaden”, zegt Marcel Jager, engineering manager bij PlasticRoad. “De paden worden met onze oplossing niet alleen circulair, maar ook heel licht, zonder dat de belastbaarheid minder wordt. Ook hebben we positieve ervaring met de toegankelijkheid van ondergrondse kabels, altijd een lastig punt bij de aanleg van paden op moeilijk te bereiken locaties. We maken de paden extra hoog, waardoor we ook aan de arbo-richtlijnen voor machinisten voldoen. Voor ons was dit nieuw, maar ons systeem is flexibel genoeg om dat allemaal moeiteloos te realiseren.” Een echte wereldprimeur is dat de procespaden voorzien worden van energiezuinige verlichting, in combinatie met zogeheten belichtingslijnen ‘glow in the dark’ gemaakt door Smits Neuchâtel Infrastructuur. Volgens projectleider Infra & Systems Rick van der Sluis van VolkerRail is de pilot een prachtige investering in de vernieuwing van de spooromgeving. “Met de komst van nieuw materiaal is het altijd een leuke uitdaging om daar mee aan de slag te mogen, zeker als eerste spooraannemer ter wereld die hiermee werkt!” Na een jaar wordt gekeken of dit een goed alternatief is voor de bestaande paden langs de sporen. Als dat het geval is zouden de paden van PlasticRoad een goed alternatief kunnen zijn voor alle paden langs sporen en ook perrons. Bijna alle Nederlandse gemeenten hebben inmiddels de Transitievisies Warmte (TVW) vastgesteld. Daarin staat beschreven welke wijken er aardgasvrij worden in 2030 en wat hiervoor de kaders zijn. Tegelijkertijd geeft het Planbureau voor de Leefomgeving in haar Jaarlijkse Klimaat- en Energieverkenning aan dat het aandeel hernieuwbare warmte in de gebouwde omgeving achterblijft bij de doelstellingen. Dit schuurt aan alle kanten en de noodzaak tot opschalen en versnellen wordt daarmee steeds groter. De urgentie van de warmtetransitie en de huidige stand van zaken roepen de nodige vragen op. Is de tijd van experimenteren en proeftuinen nu voorbij? Is de tijd van vrijwilligheid voorbij? Is er behoefte aan meer regie? Wie gaat de transitie financieren? Voor de beantwoording van deze vragen – en meer - heeft Stichting Warmtenetwerk een kwalitatief onderzoek gehouden onder gemeenten. De uitkomsten en bevindingen zijn samengevat in het Whitepaper ‘Warmtetransitie: van pionieren naar opschalen en versnellen’. Deze is te downloaden via warmtenetwerk.nl. Scroll even door het nieuws of vul ‘whitepaper’ in de zoekbalk in. DOEL VAN HET ONDERZOEK Eind 2021 heeft TwynstraGudde het onderzoek in opdracht van Stichting Warmtenetwerk uitgevoerd. Zij hebben hiervoor tien gemeenten, die ervaring hebben met het proces rondom de besluitvorming over collectieve warmtevoorzieningen, geïnterviewd. De doelstelling van het onderzoek is ommet de uitkomsten daarvan andere gemeenten, die daar nog geen ervaring mee hebben, te kunnen ondersteunen met kennis uit de praktijk. Uit de inventarisatie blijkt dat gemeenten de eerste en soms zelfs al forse stappen richting aardgasvrije wijken hebben gezet. Daar zijn grote én bescheiden successen behaald, is veel geleerd en soms veel leergeld betaald. Wat met name opvalt zijn de fundamenteel verschillende opvattingen over marktordening (is warmtevoorziening publiek of privaat), dat er veelal kleinschalig is gestart, er veel gebruik wordt gemaakt van subsidies en er relatief weinig kennis en ervaring wordt uitgewisseld tussen gemeenten. Dit past bij de pioniersfase van de warmtetransitie, maar gemeenten staan nu op het cruciale punt om door te pakken. NA DE VASTSTELLING VAN TVW In het onderzoek werd gevraagd naar de grootste uitdagingen waar gemeenten voor staan bij het uitrollen van de Transitievisies Warmte. Met name de volgende drie uitdagingen zijn hieruit te herleiden: • Van aardgas af is belangrijk. Enerzijds kunnen (en willen) gemeenten hun bewoners niet dwingen, anderzijds hebben ze momenteel beperkt instrumentarium om de overstap voor elkaar te krijgen. Een duidelijke uitspraak over aansluitplicht op een ‘meer duurzame oplossing’ wordt nu gemist. • Gemeenten hebben van het Rijk de regie gekregen, maar niet de instrumenten (zoals bevoegdheden, weigeringsgronden voor initiatiefnemers, verplichting om – op termijn – over te schakelen op meer duurzame warmte, financiële middelen). Gemeenten missen hierin een ambitie, actie en regie van het Rijk. • Na de consultatieronde van de Wet Collectieve Warmtevoorziening staan we stil, intussen duurt de impasse voort, iedereen wacht af. PRAKTISCHE ROUTEKAART Naar aanleiding van het onderzoek en het Whitepaper is er ook een handige routekaart gemaakt, die houvast biedt op de route naar collectieve warmtevoorzieningen in gemeenten en wijken. Op de kaart zijn de hordes weergegeven die er onderweg nog genomen moeten worden, zien we welke uitdagingen we tegenkomen en wat er verder nodig is om de klimaatdoelen te bereiken. De routekaart is eveneens op de nieuwspagina van dit bericht te vinden.
RkJQdWJsaXNoZXIy NTI5MDA=