GWW-Totaal 4 - 2021

PLATFORM VOOR GROND-, WEG- EN WATERBOUW 10 Goed asfaltonderhoud verlengt levensduur tot meer dan 30 jaar Wegbeheerders die al vanaf de ontwerpfase rekeninghouden met periodiek levensduur verlengend onderhoud mogen rekenen op een levensduur van meer dan 30 jaar voor as- faltwegen met een normaal gebruik. Dat is flink meer dan de huidige levensduurverwach - ting van 12 tot 20 jaar met alleen schadeherstel. De begin dit jaar opgerichte commissie Wegdek Onderhouds Technieken (WOT) van Koninklijke Bou- wend Nederland vindt dan ook dat er in Nederland meer aandacht en zorg moet zijn voor goed, tijdig en duurzaam onderhoud aan het wegennet. TEKST: ING. FRANK DE GROOT “Het is even wennen voor wegbeheerders, maar wegdekonderhoud na acht jaar en vijftien jaar verlengt de levensduur van asfaltwegen enorm”, zegt Erik de Leeuw, directeur van Possehl uit Oosterhout en voorzitter van de commissie WOT, die onder de Vakgroep Specialistische Wegenbouw van Koninklijke Bouwend Nederland valt. De commissie is begin dit jaar ontstaan door het samengaan van de commissie emulsie asfaltbeton en de commissie oppervlaktebe- handelingen. “We hadden al circa 35 jaar een commissie emulsie asfaltbeton. Later kwam er een commissie oppervlaktebehandelingen. Het bleek veel efficiënter om die twee com - missies samen te voegen, omdat ze zich beide richten op asfaltonderhoud.” “Belangrijke eigenschap van de technieken die we hanteren is dat ze gebruikmaken van koude applicaties. Hierdoor is de CO 2 -uit- stoot laag en is de milieukostenindicator MKI ook laag. Daarnaast verlengen we de levens- duur van asfalt, waardoor de CO 2 -uitstoot ook daalt. Wij denken dat onze technieken onontbeerlijk zijn om 50% reductie van de CO 2 -uitstoot in 2030 te halen, zoals bepaald in het Klimaatakkoord”, aldus de voorzitter. SCHADEBEELDEN “Wegen worden steeds zwaarder belast door toename van het verkeer en zwaardere aslasten. Daar zijn die wegen vaak niet op be- rekend”, constateert De Leeuw. Veel voorko- mende schadebeelden zijn daardoor rafeling, craquelé, bezweken plekken, wegonvlakheid of scheurvorming. “Het meest voorkomende probleem is rafeling. Wanneer de hechting tussen bindmiddel en mineraal minder wordt, ontstaat er steenverlies aan het wegde- koppervlak. Dat zien we vooral bij dunne geluidsreducerende deklagen van ZOAB of steenmastiekasfalt. De rafeling wordt erger na winterweer, zoals die koude week in februari. Uiteindelijk kunnen er zelfs gaten in vallen, bijvoorbeeld door clustervorming bij rafeling. Maar ook bij gesloten wegdekken kan rafeling optreden, alleen gebeurt dat veelal pas later. Door tijdig onderhoud is dit te voorkomen. Anders moeten de bovenste deklagen toch worden vervangen.” Zodra er rafeling wordt geconstateerd kan er in de beginfase nog gekozen worden voor sealing. Hierbij wordt een dunne laag bitume- nemulsie op de weg aangebracht, waardoor bitumen in het asfalt wordt beschermd en verbeterd. “Deze verbetering noemen we ook wel ‘verjonging’. Vergelijk het met de werking van anti-rimpel crème: door een wegdek te sealen krijgt het asfalt in feite een verjongingskuur.” Naast rafeling zien we regelmatig andere schadebeelden, zoals craquelé, spoor- en scheurvorming. “Craquelé is een duidelijk teken van het bezwijken van een asfalt- constructie. Dat kan komen door een hoge verkeersbelasting in combinatie met de constructieopbouw en/of een slechte draag- krachtige ondergrond. Maar de mengselsa- menstelling kan ook een rol spelen. Veelal moet er dan een deel van het asfalt worden weggefreesd en wordt er gekozen voor een nieuwe deklaag met inbouw van een wape- ningslaag of zogenoemde metaalinlaging.” Scheurvorming kan eveneens duiden op constructieve problemen, hoewel het vaak een complex van factoren betreft. “Dan kom je op gecombineerde onderhoudstechnieken. Zoals het vullen van de scheuren met de bitumen van een oppervlaktebehandeling, in combinatie met emulsie asfaltbeton.” EERST BEHOUDEN De Leeuw constateert dat de meeste weg- beheerders vooral een focus hebben liggen op schadeherstel, totdat het wegdek zo slecht is dat het alleen nog maar vervangen kan worden: “Dus gaat na pakweg twaalf tot vijftien jaar de frees erin en komen er nieuwe asfaltlagen. Dat is onnodig, want met de juiste oppervlaktebehandeling kan de weg nog twee keer zo lang mee. Door de focus te verleggen en eerder te onderhouden, bespaar je niet alleen op kosten maar ook op CO 2 -uitstoot.” Hoe verloopt nu die oppervlaktebehande- ling? “Een enkelvoudige oppervlakbehande- ling bestaat uit één laag bitumenbindmiddel en één laag steenslag. Het wordt gebruikt als conserverende laag op asfaltverhardingen die nog in relatief goede staat zijn. Emulsie asfaltbeton is in tegenstelling tot een opper- vlaktebehandeling een mengsel van bitumen en mineraal in een bepaalde zeeflijn. Wij adviseren deze bekledingen al na circa acht jaar tot tien jaar toe te passen en niet pas als het wegdek al in slechte staat is. Een tweede behandeling volgt na circa achttien tot twin- tig jaar en een eventuele derde behandeling is afhankelijk van de verdere onderhouds- strategie. Uiteindelijk komt het wegdek dan pas na circa dertig jaar aan het eind van de levensduur.” De vergelijking met de bekende ‘zaagtand’ in de renovatiesector wordt gemaakt: “Als de kwaliteit te ver daalt, kom je bij renovatie niet meer tot een acceptabel niveau. Dat geldt ook in de wegenbouw. Tijdig onderhoud betekent dat de minimale kwaliteit boven een acceptabel niveau blijft en de weg een langere levensduur krijgt en ook veilig te ge- bruiken blijft.” De Leeuw is er van overtuigd dat grote kostenbesparingen mogelijk zijn door het plegen van preventief onderhoud: “Wij gaan uit van een maximale kostenbespa- ring na dertig jaar van 35%, vergeleken met de kosten bij een asfaltweg die na vijftien jaar volledig vervangen wordt. En daarnaast is er Emulsie Asfalt Beton deklaag. Erik de Leeuw, voorzitter van de begin dit jaar opgerichte commissie Wegdek Onderhouds Technieken (WOT) van Koninklijke Bouwend Nederland: “Preventief onderhoud moet veel meer tussen de oren komen bij wegbeheerders. Daarnaast moet er in het onderwijs veel meer aandacht komen voor preventief onderhoud.” Nagestrooide oppervlaktebehandeling.