Groene stadsoase met fijnstoffiltering gelanceerd Pag. 14 BEZOEK OOK DE WEBSITE WWW.GWWTOTAAL.NL NUMMER 1 | JAARGANG 14 | FEBRUARI 2023 HET GROOTSTE GWW PLATFORM IN NEDERLAND THEMA INFRA RELATIEDAGEN EN KLIMAATADAPTATIE INFRA RELATIEDAGEN Klimaatadaptatie rode draad 16 KLIMAATADAPTATIE 400 km2 dak beschikbaar voor klimaatadaptatie 12 GROEN De (on)schatbare waarde van bomen 37 BMWT.NL VEILIG WERKEN MET DUURZAME MACHINES DE SCHANS BV AL RUIM25 JAAR DÉ SPECIALIST (+31) 073 599 17 50 |www.deschansbv.nl eurogate-international.com Grootste assortiment grondboren en palenrammers J AN S ONB R I D G I NG . N L
Circulaire leid van nodula PIPELINE SOLU FOR THE FUT Circul ire leidingsys van nodulair giet PIPELINE SOLUTIONS FOR THE FUTURE dingsystemen lair gietijzer LUTIONS UTURE culaire leidingsystemen van nodulair gietijzer PIPELINE SOLUTIONS FOR THE FUTURE Circulaire leidingsystemen van nodulair gietijzer
3 NUMMER 1 / FEBRUARI 2023 We mogen weer! Januari en februari zijn van oudsher de beursmaanden voor de bouw& infrasector. Infra Relatiedagen, InfraTech, Groene Sector Vakbeurs, BouwBeurs: wemogen ons weer de blaren onder de voeten lopen omelkaar ouderwets fysiek te ontmoeten, noviteiten te snuiven en kennis te delen of op te halen. In deze uitgave volop aandacht voor de Infra RelatiedagenHardenbergwaarvanGWWTotaal wederomhoofdmediapartner is. Klimaatadaptatie staat centraal en dat mag ook bijna geen verwonderingmeer oproepen. Echter winters lijken al iets uit een ver verleden en de regen komt als een stortvloed of blijft maanden uit. In de zomer kan het onbarmhartig heet worden, vooral in binnenstedelijk gebied zonder groen. We zullenmoeten anticiperen op deze steeds frequenter voorkomende klimaatomstandigheden. Dat betekent water bergen als het valt en vasthouden als het niet valt. Daarnaast moet meer groen in de binnensteden de hittestress verminderen. Maar groen heeft natuurlijk veel meer functies, zoals vergroting van de biodiversiteit, afvangen van fijn stof, verhogen van het welzijn vanmensen, geluidsabsorptie en opslagplaats voor CO2. Een prachtige noviteit op dit gebied is deUrbanOases, van groenvisionair NicoWissing. Ikwas bij de ingebruikname van het eerstemini-stadspark in het AchterhoekseUlft. UrbanOases vangen fijnstof af, gecombineerdmet opwekking van zonne- enwindenergie, vergroting biodiversiteit en vermindering van hittestress. Je leest er alles over in deze uitgave. Naast maatregelen in de fysieke openbare ruimte is emissieloos werken een belangrijkemaatregel omde uitstoot vanCO2 en stikstof te beperken. Op hetMaterieelpark van het Heden en de Toekomst zijn talrijke oplossingen te zien. Niet alleen elektrisch, maar ook hybride oplossingen, waterstof of groene diesel. De ontwikkelingen gaan snel, vooral na het van tafel vegen van de stikstofvrijstelling door de Raad van State. Maar ook gemeenten gaan in toenemendemate over tot het instelling van zero-emissiezones in binnensteden en opdrachtgevers stellen steeds vaker emissie-eisen in aanbestedingen. Kortom; het vrijblijvende geitenwollen sokken-imagomaakt snel plaats voor harde realiteit. Uiteraard is GWWTotaal weer op de beursvloer aanwezigmet een stand: nummer 433.Wij ontmoeten je daar graag voor een drankje en een praatje. Ik zal zelf ook de beurs bezoeken en hoop onze lezers daar te treffen.Want er is niets leukers dan elkaar fysiek ontmoeten! INHOUD COLUMN ING. FRANK DE GROOT 16 34 advertenties 04 Actueel Wind- en zonnestroom verpulveren opbrengstrecord 2022 05 Actueel Twee leveranciers lanceren biobased waterleidingen 06 Actueel FSC: gebruik meer tropisch hout! 07 Actueel In de spotlight: STOU en UTTO producten 09 Actueel Ontwikkeling waterstofnetwerk op Noordzee INFRA RELATIEDAGEN 2023 16 Infra Relatiedagen 2023 Klimaatadaptatie rode draad op Infra Relatiedagen 2023 19 Infra Relatiedagen 2023 InfraCampus-IKN-straat op Infra Relatiedagen 23 Infra Relatiedagen 2023 Materieel Nieuws 27 Infra Relatiedagen 2023 Emissieloze bouwplaats is geen toekomstmuziek meer 30 Infra Relatiedagen 2023 Beursnieuws EN VERDER 34 Kunstwerken Vlonders en dekken van hout 38 Groen Nieuws 41 Klimaatadaptatie Gebruik tropisch hout positief voor behoud bossen 37 Groen (On)schatbare waarde van bomen 43 Ondernemen Aanbesteden & Aannemen 45 MKB INFRA Gebr. Beentjes GWW zet in op duurzaam- en toekomstbestendigheid 47 Productnieuws Productnieuws GWW-sector ON Onvoorstelb Tuin & Park het beste , h besteld, is m In elke gew NIEUW Landbouwa Industrieba +31(0)592 37 27 19 info@middelbos.nl www.middelbos.nl Import en Groothandel ON-VOOR-STEL-BAAR Onvoorstelbaar groot is ons assortiment aanhangeronderdelen en banden voor Landbouw, Tuin & Park, Quad en Industrie. Door dat enorme assortiment hebben wij altijd voor u het beste, het snelst leverbare en het meest prijsvriendelijke artikel in huis. Vandaag besteld, is morgen in huis. Wielen kunnen we passend maken in onze eigen workshop. In elke gewenste kleur. Met plezier werken wij ons uit de naad voor uw sloffen. NIEUW Landbouwassen Landbouwbanden Industriebanden Velgen BEZOEK ONZE WEBSHOP NIEUW +31(0)592 37 27 19 info@middelbos.nl www.middelbos.nl Import en Groothandel ON-VOOR-STEL-BAAR Onvoorstelbaar groot is ons assortiment aanhangeronderdelen en banden voor Landbouw, Tuin & Park, Quad en Industrie. Door dat enorme assortiment hebben wij altijd voor u het beste , het snelst leverbare en het meest prijsvriendelijke artikel in huis. Vandaag besteld, is morgen in huis. Wielen kunnen we passend maken in onze eigen workshop. In elke gewenste kleur. Met plezier werken wij ons uit de naad voor uw sloffen. NIEUW Landbouwassen Landbouwbanden Industriebanden Velgen BEZOEK ONZE WEBSHOP NIEUW Word Maatvoerder Machinebesturing bij Schagen Infra! Of reageer op onze andere vacatures via www.werkenbijschageninfra.nl
PLATFORM VOOR GROND-, WEG- EN WATERBOUW 4 Wind- en zonnestroom verpulveren opbrengstrecord in 2022 In 2022 werd er in Nederland liefst 25 procent meer wind- en zonnestroom opgewekt dan in 2021. In totaal wekten windturbines en zonnepanelen 34 terawattuur (TWh) aan CO2-vrije stroom op, goed voor ruim een derde van de totale elektriciteitsmix. Gascentrales produceerden afgelopen jaar daarentegen 6 TWh minder dan in 2021. Daardoor nam de CO2-uitstoot als gevolg van elektriciteitsproductie met ruim 18 procent af. Dat blijkt uit een data-analyse van energiebedrijf Zonneplan, op basis van cijfers van energiedataleverancier EnAppSys. De hoeveelheidwind- en zonnestroomdie in 2022werd opgewekt staat gelijk aan het jaarverbruik van 13,7miljoen huishoudens (uitgaande van 2.479 kWh per jaar, MilieuCentraal). In 2021 ging het omnet geen 11miljoen huishoudens. In de praktijk is het verschil nog een stuk groter, zo stelt Zonneplan, omdat het totale jaarverbruik in 2022 7,5 TWh (7 procent) minder was dan in 2021. Dat is te verklaren doordat Nederlanders als gevolg van de gestegen energieprijzen energie zijn gaan besparen. MINDER KOLEN EN GAS NODIG Zonnepanelenmaakten in2022desterkstegroei door.Wektenze in2021nog11procent vanalle elektriciteitop,wasdat afgelopen jaaral 16procent.Het aandeel vanwindturbines steegvan15 naar18procent.Dekans isgrootdatmetname zonne-energie in2023hardzal blijvengroeien, omdatde interesse inzonnepanelennogaltijd groot is. Veel huishoudensdiezeafgelopen jaar besteldenzienzevanwegededruktebovendien paskomend jaargeïnstalleerdworden. Waar het gebruik van wind- en zonnestroom dus sterk steeg, nam het aandeel van gascentrales juist af. De hoge gasprijzen zetten deze centrales deels buitenspel. Gevolg daarvan was echter dat vervuilende kolencentrales, die eigenlijk al waren afgeschreven, weer vaker aan moesten om aan de elektriciteitsvraag te kunnen voldoen. Desondanks gebruikten we afgelopen jaar in absolute zin toch 6,4 procent minder kolenstroom en 14,6 procent minder stroom uit kolencentrales. In relatief opzicht daalde alleen de bijdrage van gascentrales, terwijl het aandeel kolenstroom gelijk bleef. RUIM 18 PROCENT MINDER CO2UITSTOOT Doordat er minder stroom nodig was en de stroom die we wel gebruikten vaker opgewekt werd door emissievrije bronnen, daalde de totale CO2-uitstoot van de elektriciteitsmix volgens berekeningen van Zonneplan met 18,3 procent. In totaal ging er met de productie van elektriciteit in 2022 7,4 miljoen ton minder CO2 gepaard dan in 2021. Dat staat gelijk aan de jaarlijkse uitstoot van 3,3 miljoen dieselauto’s. Stokerijstraat 35 2110 Wijnegem België Ophemertstraat 42 3089 JE Rotterdam Nederland T. +32 (0)3 353 26 89 E. info@blommaertalu.be WWW.BLOMMAERTALU.COM MOBIELE DAKEN @blommaert_nv Blommaert Aluminium Constructions Blommaert Aluminium Constructions Blommaert Aluminium Constructions Stokerijstraat 35 2110 Wijnegem België Ophemertstraat 42 3089 JE Rotterdam Nederland T. +32 (0)3 353 26 89 E. info@blommaertalu.be WWW.BLOMM ERTALU.COM MOBIELE DAKEN @blommaert_nv Blommaert Aluminium Constructions Blommaert Aluminium Constructions Blommaert Aluminium Constructions advertenties Deelnemende bedr i j ven Act i epl an Hout i n de gww: Optimaal ontwerpen en aanbesteden doe je met: houtindegww.nl l Bestekteksten en detaillering l Voorbeeldprojecten l Voorbeeldberekeningen damwanden l Technische en milieu-informatie l Houtsoorten en duurzaam bosbeheer l EMVI, duurzaam inkopen en CO 2 calculator l Lunchbijeenkomsten (gratis kennis op locatie) l Helpdesk voor verdere ondersteuning Milieuschade (MKI) materialen per m2 damwand (EY, 2016) Hout (Azobé) PVC (Recycled) PVC Staal €2,50 €5,– €25,–
5 NUMMER 1 / FEBRUARI 2023 ACTUEEL advertentie Twee leveranciers lanceren biobased waterleidingen Pipelife introduceert een PVC waterleiding die is gemaakt met gebruikt frituurvet, houtpulp of resten van suikerriet als basisgrondstof. Voor het eerst in Nederland gaat zo’n biobased waterleiding de grond in. Om precies te zijn in het Brabantse Oirschot. Ook Wavin voegt biobased drinkwaterleidingen toe aan haar productportfolio. De eerste biobased drinkwaterleiding van dit bouw- en infrastructuurbedrijf van Orbia is sinds 12 december 2022 beschikbaar in Nederland. Nee, het water smaakt straks niet naar frituur. “De buis is qua samenstelling gezien exact hetzelfde als de standaard PVC leiding, maar de grondstoffen zijn allemaal biobased”, aldus Hanneke van de Ven, directeur distributie bij Brabant Water. “Met dit project willen we de weg vrijmaken naar meer duurzame en biobased materialen in de watersector.” Voor het drinkwaterleidingnet zocht Brabant Water naar duurzame opties. De kansen voor gerecycled PVC zijn onderzocht, maar dat bleek niet aan de hoge eisen voor waterleidingen te voldoen. De volgende stap om te experimenteren met duurzamere leidingen, was om te kijken naar de mogelijkheden voor biobased materialen. Zo kwamBrabantWater samen met leverancier Pipelife op het spoor van deze biobased leiding, die wordt toegepast bij een nieuwbouwproject in Oirschot. VERDUURZAMEN PRODUCTPORTFOLIO Voor Pipelife Nederland is het project in Oirschot de eerste toepassing van biobased leidingen. Het bedrijf heeft zich niet alleen ten doel gesteld haar energieverbruik op structurele wijze te verlagen en de energie-efficiency van haar processen te verbeteren, ook is het volop bezig met het verduurzamen van het productportfolio. Nieuwe technieken maken buizen lichter, reduceren de hoeveelheid uitval en verhogen de output, waardoor de energiebelasting per geproduceerde kilo daalt. Ook zet Pipelife steeds meer gerecyclede grondstoffen in om tot circulaire producten te komen. Het doel is om voor 2030 30% gerecycled materiaal toe te passen. VERDUURZAMING VAN PVC LEIDINGEN Biobased leidingen zijn niet gemaakt met etheen uit aardolie (fossiele bron), maar met bio-etheen, dat wordt gewonnen uit hernieuwbare bronnen, zoals suikerriet of houtpulp en uit gebruikt frituurvet. Suikerriet en bomen nemen CO2 op bij hun groei en bij de verwerking tot kunststof komt deze CO2 weer vrij. De netto CO2-besparing kan oplopen tot wel 90%. Aart Jan van der Meijden, algemeen directeur van Pipelife Nederland: “Als de watersector de handen ineenslaat en de ambitie uitspreekt vol te gaan voor biobased materialen, kunnen we echt impact maken door deze ontwikkeling te helpen versnellen. Op dit moment zijn biobased materialen nog wel duurder dan ‘conventionele’ materialen, maar we verwachten dat als de vraag toeneemt de markt zich snel zal ontwikkelen en de prijzen zullen dalen.” OOK WAVIN LEVERT BIOBASED Bijna tegelijkertijd meldt Wavin ook biobased drinkwaterleidingen te kunnen leveren. Volgens dit bedrijf is PVC een belangrijk materiaal voor verschillende infrastructuur- en bouwprojecten door de sterkte, lange levensduur en efficiënte productie. Daarnaast heeft PVC, in vergelijking met andere materialen, een lage CO2-uitstoot en is het recyclebaar. Door in PVC etheen te vervangen door bioetheen heeft het een lagere uitstoot, maar blijft het even sterk. Het biobased productportfolio vanWavin is gecertificeerd door KIWA, het Keuringsinstituut voor Waterleiding Artikelen. Met deze certificering wordt de technische kwaliteit van de bio-circulaire PVC gewaarborgd. Daarnaast is het biobased productportfolio vanWavin gecertificeerd door de International Sustainability and Carbon Certification (ISCC). Hiermee wordt volledige transparantie geboden over de inkoop en worden eventuele risico’s voor de biodiversiteit, het landgebruik en de voedselketen vermeden. Ronald Bal, Global Manager Circular Economy bij Wavin: “Met dit nieuwe bio-circulaire productassortiment behouden we onze hoge kwaliteitsnormen voor veilige waterdistributie en dragen we bij aan de verduurzaming van de bouwsector.” In Nederland gaat voor het eerst een PVC waterleiding van Pipelife de grond in, gemaakt met gebruikt frituurvet, houtpulp of resten van suikerriet als basisgrondstof. Aart Jan van der Meijden, algemeen directeur van Pipelife Nederland, en Hanneke van de Ven, directeur distributie bij Brabant Water, onthullen de biobased waterleiding bij het nieuwbouwproject in Oirschot. advertenties ACTUEEL Wij b de ec kunn onde hebb dere Steeds het pro benadr Maarm het we landm verzet van nie Als we investe kost oo subsid Deze le BBL-op in op h evenem Ondan nodig. opgeda binnen meer z nodig? werk z ment d om te b Werke toekom voor ie Maxim Voorzi W bo bl ke Als Mirosław op de bouwplaats “Zadzwoń pod 112 po karetkę” zegt, dan bedoelt hij precies hetzelfde als wanneer Mehmet “Ambülans için 112’yi arayın” roept. Desondanks begrijpen de Pool en de Turk elkaar niet. Als ze tijdens de schaft elkaar iets duidelijk willen maken, dan kunnen ze daar de tijd voor nemen. aar wat als er een zwaar voorwerp van hoogte valt? Dan moet de boodschap toch direct duidelijk zijn voor iedereen? Taalbarrières, omgevingsgeluiden en afstand zijn belangrijke factoren waardoor de boodschap niet of te laat aankomt. Met eenduidige woorden en g bare kun je zorgen dat je kameraad in actie komt. Laten we even oefenen. Ga eens staan. Maak een zijwaartse stap naar rechts en wijs tegelijkertijd met een gestrekte hand ook in die richting. Zo maak je duidelijk naar welke kant de collega die in gevaar is moet gaan. Mocht er onverhoopt iets mis gaan, maak dan de volgende twee gebaren. Maak een belgebaar waarbij je met gespreide pink en duim je hand bij je oor houdt. Maak dan een kruis met je armen. Collega’s zouden dan 112 moeten bellen voor een ambulance. Nee, dat werkt inderdaad niet meteen. Het kost even tijd voordat iedereen op de bouwplaats de 26 gebaren kent die in de nieuwe veiligheidscode Bouwspraak geïntroduceerd worden. Het gebruik van gebaren is niet nieuw en heeft z’n nut bijvoorbeeld al bewezen in de duiksport. Als je onderwater gaat, word je geacht alle handsignalen te kennen. Als je je platte hand van links naar rechts beweegt onder je hoofd en langs je keel, dan weet je duikbuddy direct dat je geen lucht meer hebt. Iedereen is het met mij eens dat de bouw veiliger móet! Al jaren streven we naar meer veiligheid op bouwplaatsen en het naleven van veiligheidsvoorschriften. Dit gaat weleens mis door spraakverwarring en ruis op de lijn vanwege ronkende machines. Ik ben dan ook blij dat FNV Bouwen & Wonen, CNV Vakmensen, Aannemersfederatie Nederland, Vereniging van Waterbouwers, NVB en Bouwend Nederland samen Bouwspraak hebben ontwikkeld. En nee, Bouwspraak is geen wondermiddel, maar wel een flinke stap voorwaarts en onderdeel van de bewustwordingscampagne ‘Bewust Veilig Iedere Dag’ van Bouwend Nederland. Of je nu Jan, Jack, Alexandru of Gabor heet, ik wil dat iedereen elke dag weer veilig thuis komt van werk. Jij bent ook zelf verantwoordelijk voor je eigen veiligheid, bezoek daarom bouwspraak.nl/downloads en print de poster uit. Hang hem op groot formaat op in je bus, bouwkeet en op kantoor. De site is beschikbaar is het Bulgaars, Duits, Engels, Hongaars, Nederlands, Pools, Roemeens en Turks. En ook goed leesbaar op je smartphone. Oefening baart kunst. Gelukkig begrijpen wij elkaar dan heel goed! Maxime Verhagen, Voorzitter Bouwend Nederland DE OPLOSSING VOOR (MOBIELE) STROOM EN VERLICHTING Betrouwbaarheid is een van de belangrijkste afwegingen bij de aanschaf van een aggregaat. Met onze B&N aggregaten bieden wij een hele goede oplossing voor mobiele stroom en mobiele verlichting. Kijk op www.brinkmann-niemeijer.nl voor meer informatie. Gebruiksvriendelijk & Robuust en duurzaam brinkmann-niemeijer.nl info@bnmotoren.nl - T. 0571-27 69 00 Engelenburgstraat 45, 7391 AM Twello B&N_adv_noodstroom_8097(1).indd 1 08-10-18 13:25 www.vonkgroenservice.nl info@vonkgroenservice.nl 06-228 418 78 1 groenserv,ce Ï)ureau voo ecol gisch advies Flora fy Fauna 9uickscan E_colgische begeleiding 5roedvogelinventarisatie 5oortinventarisatie www.von kg roenservice.n 1 info@von kg roenservice.n 1 06-228 418 78 de vraag of een brug gerenoveerd of vervangen moet worden. Hiervoor is een herbeoordeling van het bestaande bewegingswerk nodig. Dit onderdeel is voor veel beheerders een grote worsteling aangezien de theoretische rekenregels die we hanteren de praktijk niet lijken te volgen. Bewegingswerken worden hierdoor mogelijk onnodig (vroeg) vervangen. meer veiligheid, minder kosten Antea Group onderzoekt met TU Delft, Rijkswaterstaat en Provincie Zuid-Holland de dynamica en constructieve veiligheid van beweegbare bruggen. Dit onderzoek leidt tot een realistischer model om de levensduur van beweegbare bruggen te beoordelen. De verwachting is dat dit model grote maatschappelijke en financiële voordelen biedt. Hiermee kunnen brugbewegingsmechanismen kostenbewust in stand worden gehouden zonder dat de veiligheid in het geding komt. Sonja Riesen, projectmanager Beweegbare B uggen: “Met dit ond rzoek werken wij aan het ontwikkelen en toepassen van duurzame oplossingen in onze leefomgeving. Daarnaast past het onderzoek goed bij onze ambitie om tot de top van Nederland te behoren op het gebied van bew egbare bruggen”. modellen in de praktijk testen Het promotie-onderzoek van Kodo Sektani, ingenieur Antea Group, resulteerde al in nieuwe theoretische modellen waarmee de belastingen van brugbewegings-mechanismen in verschillende situaties voorspeld kunnen worden. Sektani: “Nu is het zaak om de modellen te verifiëren en te valideren. Vanaf 2018 werk ik samen met veertien sponsoren aan een proefopstelling die antwoord gaat geven op de vraag met welke krachten een bewegingswerk te maken krijgt en hoe alle mechanische onderdelen op elkaar inwerken.” Proefopstelling. Betrokken partijen. actueel DE OPLOSSING VOOR (MOBIELE) STROOM EN VERLICHTING Betrouwbaarheid is een van de belangrijkste afwegingen bij de aanschaf van een aggregaat. Met onze B&N aggregaten bieden wij een hele goede oplossing voor mobiele stroom en mobiele verlichting. Kijk op www.brinkmann-niemeijer.nl voor meer informatie. Gebruiksvriendelijk & Robuust en duurzaam brinkmann-niemeijer.nl info@bnmotoren.nl - T. 0571-27 69 00 Engelenburgstraat 45, 7391 AM Twello B&N_adv_noodstroom_8097(1).indd 1 08-10-18 13:25 ww in 06 Nederland telt honderden beweegbare bruggen. De status van de mechanische uitrusting is cruciaal voor de vraag of een brug gerenoveerd of vervangen moet worden. Hiervoor is een herbeoordeling van het bestaande bewegingswerk nodig. Dit onderdeel is voor veel beheerders een grote worsteling aangezien de theoretische rekenregels die we hanteren de praktijk niet lijken te volgen. Bewegingswerken worden hierdoor mogelijk onnodig (vroeg) vervangen. meer veiligheid, minder kosten Antea Group onderzoekt met TU Delft, Rijkswaterstaat en Provincie Zuid-Holland de dynamica en constructieve veiligheid van beweegbare bruggen. Dit onderzoek leidt tot een realistischer model om de levensduur van beweegbare bruggen te beoordelen. De verwachting is dat dit model grote maatschappelijke en financiële voordelen biedt. Hiermee kunnen brugbewegingsmechanismen kostenbewust in stand worden gehouden zonder dat de veiligheid in het geding komt. Sonja Riesen, projectmanager Beweegbare Bruggen: “Met dit onderzoek werken wij aan het ontwikkelen en toepassen van duurzame oplossingen in onze leefomgeving. Daarnaast past het onderzoek goed bij onze ambitie om tot de top van Nederland te behoren op het gebied van beweegbare bruggen”. modellen in de praktijk testen Het promotie-onderzoek van Kodo Sektani, Antea Group, resulteerde al in nieuwe theor modellen waarmee de belastingen van brugb wegings-mechanismen in verschillende situa voorspeld kunnen worden. Sektani: “Nu is h de modellen te verifiëren en te valideren. Va werk ik samen met veertien sponsoren aan e opstelling die antwoord gaat geven op de vr welke krachten een bewegingswerk te make hoe alle mechanische onderdelen op elkaar i Mijlpa l in o derzoek naar beweegbare bruggen Het onderzoek van ingenieurs- en adviesbureau Antea Group, Rijkswaterstaat Provincie Zuid-Holland naar de levensduur van bewe gbare bruggen heeft 27 2019 een mijlpaal bereikt. Op de TU Delft is op die dag een unieke proefopstell geopend. Deze opstelling maakt het mogelijk om voor het eer t theoretische b ningen in de praktijk te testen. Proefopstelling. Betrokken partijen. advertenties ‘O ze gezondheid ligt onder de grond’ Riolering is voor veel me sen onzichtbaar, m ar ook onmisbaar. Riolering zorgt ervoor da afvalwater n hemelwater op en veilige en hygiënische mani r worden afgevoerd. Daarom is Betonhuis Riolering gestart met de bewustwordingscampagne ‘Onze gezondheid ligt ond r de grond’. Betonhuis Riol ring is gestart met deze campagne om het beschermen e karakter van riolering o der de aand cht t bren en. Met deze campagne gaat men in op de keuzes die een rol spelen bij het vervang n van riole ing. En worden de kwaliteiten van riolering van beton voor het vo tlicht gebracht. VOLKSGEZONDHEID Riolering h lpt voorkomen dat mensen in cont ct k men met rvuild water, dat bacteriën en ziekteki men bevat. Dankzij deze sanitaire voorziening is de gemiddelde levensverwachting in de twintigste eeuw fors toegenomen. Aan riolering worden hoge kwaliteitseisen gestel . Afv lwater moet immers veilig worden afgevoerd. Rioleri g van beton biedt deze garantie. Ook nu de belasting van het riool fors toeneemt doordat er steeds meer op wordt geloosd. KLIMAAT Riolering speelt ook een rol bij klimaatadaptatie. De kans op overstromingen, droogte en hitte n emt toe. Dat levert risico’s op voor o ze economie, volksgezondheid en v iligheid. Stortbuien en langdurige ne rslag veroorzaken wateroverlast, op andere moent n ontstaat juist roogteschade. Permeabele betonbuizen maken berging, transport, infiltratie of drainage va water beheersbaar mét respect voor het milieu door een continue behe rsing van het grondwater. MILIEU Beton beschermt ok het milieu en voorkomt dat vervuild water in b ke of riviertjes t - rechtkomt. De gron stoffe voor beton zijn regionaal of lokaal, of op redelijke afstand, beschikbaar. Na het einde van e levensduur wordt beton gerecycled, bijv orbeeld als fundatiemateriaal of als granulaat voor het maken van nieuw beton. Dat maakt riolering van beton tot een milieubewuste keuze. Meer informatie: mbsbeton.nl of bel +31 (0)35 588 1839 EEN HOGE KWALITEIT EN EEN EERLIJK ADVIES, DAAR STAAN WE VOOR Keerwanden, stapelblokken en betonplaten READY FOR
PLATFORM VOOR GROND-, WEG- EN WATERBOUW 6 FSC: gebruik meer tropisch hout! Met een nieuwe campagne ‘Hier hout, daar bos’, pleit FSC vóór het gebruik van tropisch hout. Dit terwijl er veel mensen zijn die denken dat je beter helemaal van het tropisch bos af kunt blijven. Wyke Smit, directeur FSC Nederland: “Die gedachtegang is heel begrijpelijk, maar onderzoek laat zien dat de feiten anders liggen. De belangrijkste oorzaken van ontbossing en biodiversiteitsverlies hebben namelijk niks met houtoogst te maken.” Ontbossing stoppen door het gebruik van tropisch hout te vermijden werkt volgens Wyke dan ook niet; “Het zijn niet de FSC-gecertificeerde bossen die krimpen of verdwijnen, maar ándere bossen die gekapt worden voor veeteelt, soja of palmolie. Een FSC-gecertificeerd bos mag simpelweg niet worden omgezet voor landbouw of veeteelt. In een FSC-gecertificeerd tropisch bos wordt altijd minder geoogst dan er bijgroeit en gemiddeld slechts één op de 100 bomen geoogst. Met de opbrengst van één boomworden dus 99 andere bomen beschermd. Híér hout, betekent dus letterlijk dáár bos.” SAMENWERKEN, REGELS MAKEN ÉN HANDHAVEN Al zo’n 30 jaar zet FSC alles op alles om wereldwijd het bos te herstellen en te beschermen. Er wordt samen met lokale gemeenschappen, bedrijven en overheden hard gewerkt aan verantwoord bosbeheer. Wyke vertelt: “Natuurlijk willen we het liefste dat overheden overal ter wereld goede regelgeving maken voor bosbescherming én die ook handhaven. Op dit moment is dat niet zo. En zelfs als de wetgeving goed is, wordt die niet altijd gecontroleerd. Een FSC-gecertificeerd bos wordt ieder jaar bezocht door een onafhankelijke auditor om te kijken of er volgens de regels wordt gewerkt.” Met die regels voldoet het bosbeheer aan de hoogste eisen op sociaal, milieuvriendelijk en economisch gebied. Ook in de tropen. “Denk aan de bescherming van dieren, geen stroperij, een lage milieu-impact, geen kinderarbeid en veilige arbeidsomstandigheden.” Ook zorgt de houtoogst voor een verdienmodel, waardoor het bos waarde heeft voor de lokale bevolking. Wyke: “Hierdoor is er geen financiële noodzaak meer om het bos om te zetten in grond voor landbouw, zoals sojaplantages, of veeteelt. En dus blijft het bos behouden.” HIER HOUT, DAAR BOS Met de campagne ‘Hier hout, daar bos’, wil FSC de discussie aanjagen en inhoudelijk de dialoog met de professionele gebruikers aangaan, zoals gemeenten en waterschappen, architecten, aannemers en hoveniers. Om hiervoor de benodigde kennis en feiten ter beschikking te stellen, lanceerde FSC, naast de campagne, een online platform: www. hierhoutdaarbos. nl. Hierop staan de meest gehoorde vragen en overtuigingen rondom tropisch hout, met daarbij behorende feiten en argumenten. FSC wil zo vooral de bewustwording over onze eigen rol in bosbescherming vergroten. Wyke: “De strijd tegen ontbossing lijkt abstract en ver weg. Maar met het gebruik van gecertificeerd tropisch hout, draag je hier wel degelijk zeer positief aan bij. ” Eerste volledig elektrische asfaltset in gebruik Dura Vermeer zet sinds december 2022 een volledig elektrische kleine asfaltset in op haar asfaltwerken. Met deze complete asfaltset kan dit bouw- en infrabedrijf volledig emissievrij asfalteren op infraprojecten. Zo zet de bouwer een grote stap in de richting van emissievrij bouwen. De complete set bestaat uit een elektrische asfaltmachine (Vögele 800), een elektrische 1,00 meter wals, een elektrische 1,20 meter wals, een elektrische knikmops en een elektrische kleefwagen. De set is gebouwd door Green Road Equipment (GRE), met wie Dura Vermeer een samenwerkingsverband heeft voor het elektrificeren van meerdere asfalt- en grondverdichtingsmaterieelstukken. GRE bouwt diesel aangedreven walsen en asfaltmachines om naar emissievrij elektrisch materieel. Dit gebeurt volgens het cradle to cradle principe, waarbij materieel dat al in gebruik is bij bouwbedrijven een complete refit ondergaat. UITSTOOT OP 0 TheoWinter, lid Raad van Bestuur van Dura Vermeer: “Ik ben trots dat we nu al kunnen laten zien dat emissievrij werken echt kán. Eén van onze duurzaamheidsambities is namelijk ‘Uitstoot op 0’. Om dit te bereiken, investeren wij onder andere in groot en klein elektrisch materieel en gaan wij samenwerkingen aan met opdrachtgevers en andere partijen binnen de sector.”
7 NUMMER 1 / FEBRUARI 2023 ACTUEEL IN DE SPOTLIGHT KROON-OIL WWW.KROON-OIL.COM Performance Lijn. De nieuwe lijn staat vanaf heden voor de hoogste kwaliteit premium STOU en UTTO-smeermiddelen binnen het Kroon-Oil agri- en grondverzet assortiment, is helemaal bij de tijd en klaar voor de toekomst. “KAN IK VEILIG BLIJVEN SMEREN?” Door het gegroeide aanbod werd een weloverwogen keuze voor het juiste product voor veel klanten lastiger. De nieuwe Agri Performance lijn betekent een sterk uitgedund assortiment. Minder producten dus, maar kan ik dan nog wel mijn machinepark, met een mix van oude en moderne machines, veilig smeren? Jazeker! De recentste ontwikkelingen op het gebied van basisoliën en moderne geavanceerde additieven maken het mogelijk nieuwe producten te ontwikkelen met een breder spectrum aan specificaties. DoorKeuze voor STOU en UTTO producten vergemakkelijkt De huidige generatie landbouwmechanisatie en loonbedrijven hebben te maken met aanzienlijke technologische ontwikkelingen. Vernieuwingen en hoogwaardige systeemvloeistoffen zijn daarbij een absolute vereiste. Kroon-Oil heeft daarom haar assortiment uitvoerig onder de loep genomen. De vraag naar STOU en UTTO-producten is de laatste jaren enorm toegenomen. Deze moeten natuurlijk wel aan de laatste specificaties van moderne machines blijven voldoen. Tegelijkertijd bleef het programma aan conventionele producten volledig in takt. dat Kroon-Oil met deze nieuwe producten een breder pakket aan specificaties heeft, kunnen ze met deze producten ook meer verschillende toepassingen bedienen. Van oud tot nieuw. Dit maakt een verantwoorde rationalisatie mogelijk, waardoor de nieuwe Agri Performance Lijn compacter is geworden, terwijl het grootste spectrum van toepassingen blijft gedekt. 4 NIEUWE PRODUCTEN Vanaf heden presenteert Kroon-Oil dan ook met trots vier nieuwe producten. Met deze producten voorziet u alle landbouw- en grondverzet machines van het juiste smeermiddel. De vernieuwde Agrifluid HT-Plus en de nieuwe Kroontrak CVT 10W40 voldoen officieel aan diverse ZF-specificaties voor transmissie toepassingen. Het topproduct binnen deze range, de vol-synthetische Agrifluid Synth XHP Ultra, kan dankzij unieke OSP-technologie bovendien bijdragen aan brandstofbesparing en het terugdringen van schadelijke emissies. Uiteraard zijn alle nieuwe producten ook verwerkt in het veel geraadpleegde productadvies op de website. Zo kunt u 24/7 kijken welke producten van de Agri Performance Lijn waar worden toegepast. Voor de nieuwere generatie motoren, welke gespecificeerd zijn met Low, Mid of Full SAPS-oliën en die een TIER 3 of 4 uitlaatgas emissie hebben, is de norm API CI-4/ CK-4 of ACEA E7/ E9. Kroon-Oil kan ook aan deze eisen voldoen met de producten Agrisynth of Agridiesel. Met Kroon-Oil bent u klaar voor de toekomst in de landbouw- en grondverzetsector. Kroon-Oil Agri producten zijn verkrijgen bij de officiële Kroon-Oil verkooppunten. De voortschrijdende inzichten leidden tot de ontwikkeling van de nieuwe Agri Grootste aanbesteding ooit voor werkzaamheden elektriciteitsnet Alliander is 28 november gestart met het grootste aanbestedingstraject ooit ter waarde van zo’n 1,5 miljard euro. Dit is bedoeld om het elektriciteitsnet in Gelderland (exclusief de Veluwe) en Noord-Holland Noord uit te breiden en te verzwaren. De komende jaren moet netbeheerder Liander, dochteronderneming van Alliander, in deze regio’s 4.500 kilometer nieuwe kabels leggen en vervangen, en zo’n 1.600 transformatorhuisjes plaatsen. Liander kan al het extra werk in Gelderland en Noord-Holland Noord niet allemaal zelf realiseren en maakt daarom gebruik van aannemers. Daarom gaat de netbeheerder de werkzaamheden uitbesteden aan maximaal zes aannemers voor een minimale contractduur van zes jaar. De aannemers kunnen zich vanaf nu inschrijven. De planning is dat in juni 2023 de definitieve gunning van de werkzaamheden plaats zal vinden. MEER VRAAG NAAR ELEKTRICITEIT De economie groeit en de energietransitie versnelt. De vraag naar elektriciteit neemt toe: er worden steeds meer huizen gebouwd, met laadpalen om de auto op te laden, warmtepompen om de woning te verwarmen en inductieplaten om op te koken. Ook de snelle opkomst van zonne- en windenergie zorgt voor drukte op het elektriciteitsnet. Zelfs zo druk dat er gebieden zijn waar (grote) bedrijven geen nieuwe of extra capaciteit kunnen krijgen of leveren. Ook in Gelderland en Noord-Holland raakt het elektriciteitsnet op steeds meer plaatsen vol. Om aan de toenemende vraag naar elektriciteit te kunnen voldoen en de betrouwbaarheid van het elektriciteitsnet ook in de toekomst te garanderen zijn in Gelderland en Noord-Holland Noord netverzwaringen op het middenspanningsnet noodzakelijk. In de aanbesteding vraagt Liander aan aannemers om te helpen bij het ontwerpen en realiseren van middenspanningskabels en het plaatsen van nieuwe transformatorhuisjes. Hierbij wordt ook rekening gehouden met de leefomgeving van bewoners, dieren en vegetatie. De werkzaamheden van de aannemers bestaan onder meer uit het grondwerk (graven van sleuven) en het leggen en aansluiten van elektriciteitskabels. EÉN AANBESTEDING, TWEE PROGRAMMA’S De werkzaamheden in beide regio’s zijn zo goed als identiek. Daarom zijn deze gecombineerd in één Europese aanbesteding. Omdat er regionale verschillen zijn in de opbouw van het net, splitst Liander na de definitieve gunning de aanbesteding in twee programma’s. Het programma NuGelre richt zich op Gelderland (exclusief de Veluwe). Het programma HELIXNHN richt zich op Noord-Holland Noord: het deel van de provincie dat zich boven het Noordzeekanaal bevindt, met uitzondering van Texel. De werkzaamheden starten vanaf september 2023. Tot 2029 is het de bedoeling om zoveel mogelijk van de werkzaamheden af te ronden. VERSNELLEN DOOR SAMENWERKEN De intensieve samenwerking biedt voordelen voor Liander én de aannemers. Door aannemers langdurige contracten aan te bieden, van minimaal zes jaar, krijgen zij het vertrouwen om hun bedrijfsvoering dusdanig voor langere tijd in te richten dat investeringen in menskracht en materieel rendabel zijn. Tevens schakelt Liander aannemers al eerder in het proces in – nog voordat de werkzaamheden starten – ommee te ontwerpen in de voorbereidingsfase van de uitvoering. Zo wordt gezamenlijk een zorgvuldige uitvoering van de ontwerpen geborgd en de realisatie van werkzaamheden versneld. Daarnaast is ook de medewerking van gemeenten, provincies, omgevingsdiensten, kabels- en leidingbedrijven en grondeigenaren erg belangrijk. Daaromwordt met alle stakeholders tijdens het programma intensief de samenwerking gezocht om de benodigde onderzoeken te realiseren, vergunningen te krijgen en locaties te verwerven die nodig zijn voor het plaatsen van transformatorhuisjes en het leggen van kabels. Deze aanbesteding ligt in lijn met de strategie van Alliander om langjarige samenwerkingsverbanden aan te gaan met leveranciers. De producten in de buitenring vervallen en worden afgedekt door de producten in de binnenring.
PLATFORM VOOR GROND-, WEG- EN WATERBOUW 8 Is je (land)bouwvoertuig al op kenteken verzekerd? De RDW is 1 januari 2023 begonnen met het handhaven van de verzekeringsplicht van (land)bouwvoertuigen op kenteken. Circa 95.000 (land)bouwvoertuigen zijn waarschijnlijk nog via een bedrijfspolis of op chassisnummer verzekerd. Dit is niet op kenteken. Check daarom de verzekering en voorkom een boete van 400 euro. De verandering is het gevolg van Europese wetgeving om de meeste (land)bouwvoertuigen van een kenteken te voorzien. Wat kun je als eigenaar doen? Je kan zelf via ovi.rdw.nl controleren of een voertuig op kenteken verzekerd geregistreerd staat. Neem contact op met de verzekeraar als dit niet het geval is. In september, oktober of november heeft elke eigenaar van een (land)bouwvoertuig, dat niet goed verzekerd was, een brief ontvangen van de RDW. De eigenaar werd hierin opgeroepen het voertuig op kenteken te laten verzekeren om een boete te voorkomen. Ook via LTO Nederland, Cumela, Bouwend Nederland en het Verbond van Verzekeraars is hiertoe opgeroepen, alsmede op rdw.nl en op de social media kanalen van de RDW. HANDHAVEN MET MENSELIJKE MAAT Deze aanpak van informeren-waarschuwen-handhaven, is onderdeel van handhaven met de menselijk maat. De RDWheeft daarbij oog voor de situatie van mensen en respect voor hun omstandigheden. Dat is niet alleen prettiger voor burgers en bedrijven maar maakt handhaving ook effectiever. En bevordert daarmee de veiligheid op de Nederlandse weg. VBR sluit aan bij Bouwend Nederland blijft zich bezig houden met haar vakgebied en vakmanschap: betonreparatie en -onderhoud. De bouwwereld gaat zich steeds meer bezighouden met renovatie en staat hierin voor een flinke opgave. Deze opgave vraagt om intensieve samenwerking, vooral als het om vakkennis gaat. Zeker bij oudere objecten is herstel niet altijd voldoende en moeten er versterkingsmaatregelen worden getroffen om aan de huidige maatstaven te voldoen. Door kennis te bundelen is veel mogelijk. Samenwerken binnen de branche doet VBR al in het BetonOnderhoudsPlatform (BOP). De VBR wil echter in de hele bouwsector haar meerwaarde laten zien. Door aansluiting bij Bouwend Nederland vindt de brancheorganisatie daar een podium en een groot bereik. Bouwend Nederland gaat daarnaast de vereniging faciliteren zodat de VBR de handen vrij heeft om zich te focussen op met name kennisontwikkeling, scholingen, kwaliteit en veiligheid. De Vereniging van gecertificeerde BetonReparatiebedrijven (VBR) heeft zich op 1 januari 2023 aangesloten bij Bouwend Nederland, als Vakgroep gecertificeerde BetonReparatiebedrijven. VBR blijft dus VBR, de leden blijven gecertificeerd op het hoogste niveau en de VBR webasto-electrified.com In-House Prototyping & Testing Thermal Management voor optimale prestaties Hoogste kwaliteits- & veiligheids standaard Geïntegreerde Plug & Play batterij Wij zorgen voor de Mobiliteit van de Toekomst Kostenefficiënte, modulaire en schaalbare batterij oplossingen voor toepassing in e-mobility advertentie
9 NUMMER 1 / FEBRUARI 2023 ACTUEEL Ontwikkeling waterstofnetwerk op Noordzee Het Q13a-A platform in de Noordzee was in 2019 het eerste offshore productieplatform ter wereld waar op zee waterstof gemaakt werd. Dit gebeurde binnen het pilotproject PosHYdon. Minister Rob Jetten voor Klimaat en Energie is voornemens om Gasunie aan te wijzen om een waterstofnetwerk te ontwikkelen op de Noordzee. Dat heeft hij op 2 december 2022 aan de Tweede Kamer laten weten. Waterstof op zee, waarbij waterstof met behulp van windenergie wordt geproduceerd en via waterstofleidingen vanaf de Noordzee aan land wordt gebracht, gaat een belangrijke rol spelen in de energietransitie. Nederland is uniek gepositioneerd omwindenergie op zee grootschalig en efficiënt te realiseren. Windenergie op zee draagt bij aan een duurzame en betaalbare energievoorziening en zal sterk en snel doorgroeien. Het maakt Nederland en Europa bovendien minder afhankelijk van energie uit andere landen. Bij de verdere doorgroei van windenergie op zee na 2030 verwacht het kabinet dat naast elektriciteit er ook waterstof op de Noordzee geproduceerd zal worden. Hiervoor is een waterstofinfrastructuur nodig. Han Fennema, bestuursvoorzitter en CEO Gasunie: “Wij zijn blij dat het kabinet met dit voornemen de vitale rol van waterstof op zee voor het toekomstige energiesysteem onderstreept. Gasunie staat klaar om, in navolging van het nationale waterstofnetwerk op land, aan de slag te gaan om in goede samenwerking met andere partners een waterstofnetwerk op de Noordzee te ontwikkelen en realiseren dat goed is aangesloten op ons landelijke waterstofnetwerk. We zullen daarbij nadrukkelijk bekijken op welke manier de bestaande gasinfrastructuur in de Noordzee hergebruikt kan worden.” Bij waterstof op zee wordt van de geproduceerde windenergie meteen waterstof gemaakt die via buisleidingen naar wal gaat. Zo’n buisleiding kan veel energie transporteren waardoor je met één leiding energie van verschillende plekken op zee kunt verzamelen en naar land kunt brengen. Mogelijk dat een deel van de bestaande gasinfrastructuur in de Noordzee, net als het waterstofnetwerk op land, hiervoor kan worden hergebruikt als deze tijdig beschikbaar is. ESBJERG-VERKLARING Groene waterstof speelt een belangrijke rol in de energietransitie. Bijvoorbeeld in de verduurzaming van industrie en zwaar transport. Maar ook als grondstof in de chemie. Bovendien maakt de waterstofinfrastructuur verbindingen met het buitenland mogelijk en zorgt het met de grootschalige opslagmogelijkheden voor extra flexibiliteit in onze groene energievoorziening. De Noordzee is voor die waterstofontwikkeling erg belangrijk, ook internationaal. Afgelopen zomer ondertekende Nederland met Denemarken, Duitsland en België de Esbjerg-verklaring waarin zij afspraken de Noordzee als ‘groene energiecentrale’ te ontwikkelen. In 2030 willen ze 65 gigawatt wind op zee produceren, waarvan 20 gigawatt bestemd is voor het maken van groene waterstof. Verbeterde veiligheidsinstructie bouwplaats Vanaf 23 november 2022 is er een verbeterde veiligheidsinstructie voor iedereen die de bouwplaats opgaat: de Generieke Poortinstructie 5.0. Daarmee is er nu één universele veiligheidsinstructie met één certificaat voor alle sectoren in de bouw en infra. Op de bouwplaats komen helaas nog te veel onveilige situaties voor. Soms met zeer ernstige gevolgen. Door allemaal de GPI te doen en samen over veiligheid te praten, verkleinen we de kans op ongevallen. Sinds 1 april 2019 wordt de Generieke Poortinstructie (GPI) toegepast op alle bouwplaatsen van bij de Governance Code Veiligheid in de Bouw aangesloten bouw-, utiliteits-, infra- en installatiebedrijven. Poortinstructies zijn instructies voor medewerkers die een bouwplaats willen betreden. Zij volgen online modules en doen een toets. Het initiatief is bedoeld om veiligheid en veilig gedrag op bouwplaatsen te stimuleren. DRAAGVLAK GROEIT Jaarlijks zetten al meer dan 45.000 bedrijven de GPI in en volgen ongeveer 125.000 bouwplaatsmedewerkers de GPI. De inhoud ervan verbetert continu op basis van feedback van gebruikers. Dat doet de Waarborgcommissie GPI. In die commissie zitten vertegenwoordigers van de Governance Code Veiligheid in de Bouw en partnerorganisaties, zoals Bouwend Nederland, Cumela|Stigas, Freesmij en Transport- en Logistiek Nederland. VERNIEUWINGEN GPI 5.0 De belangrijkste verbeteringen zijn: • In plaats van drie GPI’s voor verschillende doelgroepen, is er nu één GPI met één geldig GPI-certificaat. Dat maakt het overzichtelijker en makkelijker. • Op basis van de deelsector waar men het meest werkt, wordt een persoonlijke ‘voorkeursleerroute’ samengesteld. • Er is keuze uit 21 praktijkgerichte onderwerpen (deelsector specifiek), waaruit de kandidaat acht onderwerpen kiest. • De begin-animatie met generieke regels en aandachtspunten is ingekort. Specifiekere onderwerpen hieruit komen terug in de praktijkgerichte onderwerpen. • De duur van de GPI 5.0 is teruggebracht naar gemiddeld maximaal 45 minuten. • Naast de zes bestaande talen zijn Portugees en Bulgaars toegevoegd. Meer weten over de GPI? Ga naar https://gc-veiligheid.nl/tools/generieke-poortinstructie-gpi of scan de qr-code
7 | 8 | 9 FEBRUARI 2023 Evenementenhal Hardenberg Hét netwerkplatform dat grond-, weg- en waterbouwprofessionals samenbrengt BESTEL NU JE TICKET InfraRelatiedagen InfraRelatiedagen @INFRA_EH www.infrarelatiedagen.nl WIJ SPREKEN ELKAARS STAAL — Verkoop en verhuur — Groot assortiment — Nieuw en gebruikt staal hpstaal.nl
11 NUMMER 1 / FEBRUARI 2023 THEMA KLIMAATADAPTATIE Straatmeubilair in strijd tegen hittestress Studenten Vincent van den Heuvel en Chloé Deniz ontwikkelden op uitvraag van Knøp een groene stadsbank. Een stadsbank met groenbekleding is een nieuw middel in de strijd tegen hittestress in de stad en grijze bedrijventerreinen. De stadsbank Grœnnehage is modulair opgebouwd en is zelfvoorzienend. TEKST: HENKWIND BEELD: GRŒNNEHAGE De stadsbank is bedacht door studenten van de studie commerciële economie innovation aan de HAN in Arnhem. Het eerste exemplaar van de bank is ook aangekocht door de HAN en siert nu de HAN-campus. Studenten Vincent van den Heuvel en Chloé Deniz hebben inmiddels hun eigen bedrijf opgezet en staan klaar voor mogelijke opdrachtgevers. “Dan kunnen we heel snel de productie op gaan zetten”, zo geven ze aan. De bank is een oplossing voor hittestress op plekken waar veel verharding en weinig groen aanwezig is, zoals steden en bedrijventerreinen. De bank biedt bezoekers een schaduwrijke verblijfplek, maar het groen in de rugleuning draagt ook bij aan vermindering van de hitte in de stad. Aan de bovenzijde zijn extra bloembakken toegevoegd, die extra schaduw geven en bijdragen aan de biodiversiteit. WATERBUFFER De bank is voorzien van een waterbuffer waarin 265 liter regenwater kan worden opgevangen. De beplanting onttrekt water aan deze buffer middels capillaire werking. “Deze hoeveelheid is genoeg voor een periode van ruim twee maanden zonder regen. Mocht het dan toch nodig zijn, dan kan de waterbuffer ook nog met een tuinslang worden bijgevuld. Aan de zijkant van de bank zit een meter waarop het waterpeil in de buffer afleesbaar is.” De basis van het project is gelegen in een uitvraag van het bedrijf Knøp. “De opleiding commerciële economie innovation is een nieuwe opleiding. Wij zijn de eerste lichting studenten. Vanaf het begin werken we met projecten voor bedrijven. Bedrijven pitchen hun probleemstelling en studenten kunnen zeven weken lang werken aan een oplossing. In dit geval vroeg Knøp om een toepassing te bedenken voor hun modulaire stalen bouwsysteem”, vertelt Chloé over de start van het ontwikkelingstraject. KLIMAATADAPTATIE Chloé en Vincent pakten die uitvraag op, samen met twee andere studenten. Er volgden een groot aantal brainstormsessies. Huidige uitdagingen als verduurzaming en klimaatadaptatie speelden daarin een belangrijke rol. En omdat het modulaire systeem geschikt is voor buitentoepassing werd al snel duidelijk dat het iets moest worden voor in de publieke ruimte. Dat werd dus een zitbank voor stedelijke gebieden en bedrijfsterreinen met veel verharding en weinig groen. Daar is behoefte aan schaduw. Met een hoogte van twee meter biedt het modulaire systeem van zichzelf al snel schaduw aan degene die plaats neemt op de bank. Door er nog eens een plantenbank bovenop te zetten, neemt de schaduwwerking nog verder toe, vertelt Vincent. En door de rugleuning groen te maken draagt het zitmeubel bij aan het verlagen van hittestress in de omgeving. TECHNISCHE UITWERKING Om vanaf een idee ook te komen tot het bouwen van een dergelijke zitmeubel, vereiste een paar extra stappen. Het modulaire systeemwas de basis, maar daar kwamen meer onderdelen en groentechniek bij. “We hebben veel hulp gekregen van de heren van Knøp, die wel technisch onderlegd zijn. En we mochten de pilotversie bouwen in de werkplaats van het Mobility Innovation Centre dat de HAN heeft op bedrijvenpark Kleefse Waard in Arnhem. Studenten van die opleiding hebben ons ook geholpen.” Bij de keuze van beplanting kon Chloé dankbaar gebruik maken van kennis die ze van huis uit mee gekregen heeft. “Ik hou veel van de natuur en mijn moeder is veel bezig met planten en kruiden en is bezig met het opzetten van vertical farming. We hebben planten gekozen die goed zijn voor de biodiversiteit en die luchtzuiverend werken.” Gekozen is voor winterharde bloeiende planten zodat de bank vooral in het groeiseizoen een weelderig aanzien krijgt. DUURZAME MATERIALEN Vincent verdiepte zich met name in de te gebruiken materialen. “We wilden de bank graag zo duurzaammogelijk ontwerpen. We hebben planten gekozen van een hovenier die biologisch werkt, maar ook de andere materialen zijn zo duurzaammogelijk. Voor het zitgedeelte hebben we gekozen voor Platowood, dat ook nog eens hier ter plaatse wordt geproduceerd. De bloembakken bovenop zijn gemaakt van Resysta; dat is een houtachtig materiaal op basis van rijstvlies.” De vraag die vervolgens op kwamwas of het stalen modulaire bouwsysteem eigenlijk wel de meest ideale basis was voor de bank. Vincent en Chloé zijn nu op zoek naar een duurzamer materiaal en een eenvoudiger systeem, dat wel modulair moet zijn. “Daar zijn we nu mee bezig. De samenwerking met Knøp is beëindigd. Maar als er zich geïnteresseerden melden voor een Grœnnehage-bank, dan kunnen we dat heel snel regelen en gaan produceren.” Daarbij staan de studenten ook open voor bredere vragen. “Het hoeft niet per se een zitbank te zijn. Kommaar op met de vragen en wij gaan er mee aan de slag.” De bloembak bovenop de stadsbank is gemaakt van Resysta, een houtachtig materiaal op basis van rijstvlies. De bank is zelfvoorzienend middels een ingebouwde regenwaterbuffer van 265 liter.
PLATFORM VOOR GROND-, WEG- EN WATERBOUW 12 400 km2 dak beschikbaar voor klimaatadaptatie Dak van Aeres Hogeschool in Almere: voorbeeld van duurzame multifunctionele inrichting. Slechts 8 procent van de Nederlandse (platte) daken heeft een multifunctionele invulling, met een functie voor energie, waterberging, leefruimte en/of groen. Er is maar liefst 400 vierkante kilometer dakoppervlak beschikbaar waar ‘iets’ mee zou kunnen, stelt Stichting Nationaal Dakenplan, die oproept tot een duurzaam gebruik van deze ruimte. Onder meer vanuit oogpunt van klimaatadaptatie zou het dak meer aandacht moeten krijgen. TEKST: HENKWIND BEELD: NATIONAAL DAKENPLAN, TENZIJ ANDERS VERMELD “De belangrijkste missie van Stichting Nationaal Dakenplan is dat in de ruimtelijke inrichting het dak dezelfde aandacht gaat krijgen als bodem en maaiveld daarin hebben”, zo stelt programmamanager Irene Poortinga. Multifunctionele daken kunnen verschillende kleuren hebben. Een groen dak spreekt voor zich: dat is een dak met beplanting. Een blauw dak staat voor waterberging, een rood dak voor een dak met een sociale ontmoetingsfunctie en een geel dak voor energieopwekking. Nationaal Dakenplan streeft vooral naar multifunctioneel gebruik, met dus meer dan alleen PV-panelen. “Denk bijvoorbeeld ook aan de combinatie van PV met groen. Het is bewezen dat groen onder PV gunstig is voor het rendement van de panelen, doordat die minder warmworden. De kennis die hierover wereldwijd wordt opgedaan bundelen wij in een overzichtelijke infographic, zodat Programmamanager Irene Poortinga: “Belangrijke speerpunten zijn verbreding van de mindset, verankering in beleid, stimulerende financiering en verspreiding en verdieping van kennis.” Foto: Monique Kooijmans. Om kennis te delen organiseerde Nationaal Dakenplan een partnerdag bij de Aeres Hogeschool in Almere.
www.gwwtotaal.nlRkJQdWJsaXNoZXIy NTI5MDA=